رابطه انتظار با دین چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ربات: جایگزینی خودکار متن (-رده:پرسش‌ +رده:پرسش)؛ زیباسازی
جز (جایگزینی متن - '. ::::::' به '. ')
جز (ربات: جایگزینی خودکار متن (-رده:پرسش‌ +رده:پرسش)؛ زیباسازی)
خط ۱۲: خط ۱۲:
'''رابطه [[انتظار]] با [[دین]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.
'''رابطه [[انتظار]] با [[دین]] چیست؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.


==عبارت‌های دیگری از این پرسش==
== پاسخ جامع اجمالی ==
 
==پاسخ جامع اجمالی==
<div style="border-right-style: solid; border-right-color: #FFCC33; background-color: #FFF1B9; font-size: 100%;">* ''<sub>پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:</sub>''</div>
<div style="border-right-style: solid; border-right-color: #FFCC33; background-color: #FFF1B9; font-size: 100%;">* ''<sub>پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:</sub>''</div>
{| style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
{| style="text-align: center; background-color:##fff; width:40%; border-radius:0px; align:left !important; margin:left"
خط ۲۷: خط ۲۵:
|-
|-
|}
|}
*[[زندگی]] منتظرانه، پیشینه‌ای دراز در [[تاریخ]] و افقی [[ناپیدا]] در آیندۀ روزگار دارد. [[باور]] [[انتظار]]، نه تنها به پایان [[عصر حضور]] که به دوران آغازین [[دین]] باز می‌گردد؛ زیرا [[تاریخ اسلام]] این [[سلوک]] را در [[زندگی]] [[دینی]] آن روزگار نشان می‌دهد<ref>ر.ک: [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[ نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>. [[انتظار]] و [[دینداری]] از جمله بایدهای [[عقل عملی]] [[دینداری]] و باورمندی به [[دین]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>.  
* [[زندگی]] منتظرانه، پیشینه‌ای دراز در [[تاریخ]] و افقی [[ناپیدا]] در آیندۀ روزگار دارد. [[باور]] [[انتظار]]، نه تنها به پایان [[عصر حضور]] که به دوران آغازین [[دین]] باز می‌گردد؛ زیرا [[تاریخ اسلام]] این [[سلوک]] را در [[زندگی]] [[دینی]] آن روزگار نشان می‌دهد<ref>ر.ک: [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>. [[انتظار]] و [[دینداری]] از جمله بایدهای [[عقل عملی]] [[دینداری]] و باورمندی به [[دین]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>.
*رابطۀ [[انتظار]] با [[دین]] این است، کار [[دین]] و [[دیانت]] تعمق و توسعۀ آن چیزی است که [[انسان‌ها]] در [[زندگی]] دارند؛ [[انسان‌ها]] با [[انتظار]] [[زندگی]] می‌کنند. [[دین]]، این [[انتظار]] را که جوهرۀ [[زندگی]] [[آدمی]] است وسعت می‌بخشد و سپس آن را تعمیق می‌دهد و چیزی را که [[انسان]] دارد کامل‌تر می‌کند. به عبارت دیگر، [[دین]] با [[فطرت انسان]] [[مخالفت]] نمی‌کند، بلکه آن را می‌پروراند و در مسیر [[تکامل]] قرار می‌دهد<ref>ر.ک: [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[ نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>. اگر [[انتظار]] و [[چشم به راه]] [[ظهور]] بودن، در میان [[جامعه]] تقویت شود [[جامعه]] در راستای [[فرهنگ‌سازی]] صحیح و [[راستین]] پیش می‌‌رود و هر چه در [[جامعه]] و آحاد [[مردم]]، [[فرهنگ]] اصیل و [[راستین]] پا بگیرد، [[باورها]] و [[اعتقادات]] [[مردم]] نسبت به متافیزیک و امور قدسی تشدید می‌‌شود. با [[عنایت]] به اینکه پایه‌های اصلی [[دین]] [[اعتقاد]] و [[باور]] به [[امور غیبی]] و قدسی است، پس در کنار [[فرهنگ‌سازی]] [[انتظار]]، [[شاهد]] تقویت و تعمیق [[دین]] در [[جامعۀ منتظران]] خواهیم بود. [[جایگاه]] و [[نقش انتظار]] به حدی است که در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] را پایه‌های اصلی [[دین]] به حساب آورده‌اند یعنی نه تنها [[انتظار]] در تحکیم و تقویت [[دین]] نقش مهمی دارد بلکه با فقدان [[انتظار]] [[دین]] از بین می‌‌رود. چنانکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «از [[دین]] [[اهل بیت]] است: [[تقوی]]، [[عفت]]، [[صالح]] بودن، و [[انتظار فرج]] با [[شکیبایی]]»<ref>{{متن حدیث|من دین الائمة الورع و العفه و الصلاح و انتظار الفرج بالصبر}}؛ صافی، لطف الله، [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص۴۹۸؛ بشارة الاسلام، ص۹۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>
* رابطۀ [[انتظار]] با [[دین]] این است، کار [[دین]] و [[دیانت]] تعمق و توسعۀ آن چیزی است که [[انسان‌ها]] در [[زندگی]] دارند؛ [[انسان‌ها]] با [[انتظار]] [[زندگی]] می‌کنند. [[دین]]، این [[انتظار]] را که جوهرۀ [[زندگی]] [[آدمی]] است وسعت می‌بخشد و سپس آن را تعمیق می‌دهد و چیزی را که [[انسان]] دارد کامل‌تر می‌کند. به عبارت دیگر، [[دین]] با [[فطرت انسان]] [[مخالفت]] نمی‌کند، بلکه آن را می‌پروراند و در مسیر [[تکامل]] قرار می‌دهد<ref>ر.ک: [[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>. اگر [[انتظار]] و [[چشم به راه]] [[ظهور]] بودن، در میان [[جامعه]] تقویت شود [[جامعه]] در راستای [[فرهنگ‌سازی]] صحیح و [[راستین]] پیش می‌‌رود و هر چه در [[جامعه]] و آحاد [[مردم]]، [[فرهنگ]] اصیل و [[راستین]] پا بگیرد، [[باورها]] و [[اعتقادات]] [[مردم]] نسبت به متافیزیک و امور قدسی تشدید می‌‌شود. با [[عنایت]] به اینکه پایه‌های اصلی [[دین]] [[اعتقاد]] و [[باور]] به [[امور غیبی]] و قدسی است، پس در کنار [[فرهنگ‌سازی]] [[انتظار]]، [[شاهد]] تقویت و تعمیق [[دین]] در [[جامعۀ منتظران]] خواهیم بود. [[جایگاه]] و [[نقش انتظار]] به حدی است که در برخی از [[روایات]]، [[انتظار]] را پایه‌های اصلی [[دین]] به حساب آورده‌اند یعنی نه تنها [[انتظار]] در تحکیم و تقویت [[دین]] نقش مهمی دارد بلکه با فقدان [[انتظار]] [[دین]] از بین می‌‌رود. چنانکه [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «از [[دین]] [[اهل بیت]] است: [[تقوی]]، [[عفت]]، [[صالح]] بودن، و [[انتظار فرج]] با [[شکیبایی]]»<ref>{{متن حدیث|من دین الائمة الورع و العفه و الصلاح و انتظار الفرج بالصبر}}؛ صافی، لطف الله، [[منتخب الاثر (کتاب)|منتخب الاثر]]، ص۴۹۸؛ بشارة الاسلام، ص۹۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>
*دیگر اینکه [[فهم]] و تلقّی درست از [[دین]]، شرط [[انتظار واقعی]] است. مطالعۀ [[تاریخ]]، نشان می‌دهد، [[ادیان]] بر اثر عوامل مختلف و با [[گذشت]] زمان‌های متمادی، آرام‌آرام از [[خلوص]] نخستین خود فاصله می‌گیرند و خطوط اصلی و فرعی آنها با حذف و اضافه، تبدیل و تغییر، [[تأویل]] و [[تفسیر]] و... دچار [[تحریف]] می‌شوند؛ هرچند در [[کتاب آسمانی]] ([[قرآن کریم]]) [[تحریف]] لفظی راه نیافته است، اما در طی چهارده قرن گذشته، عواملی چون [[تفسیر به رأی]] یا [[کج‌فهمی]] [[قرآن]]، فقدان بخشی از منابع [[حدیث]]، [[سیره]] و [[سنّت]]، [[جعل حدیث]]، [[تحریف]] [[تاریخ]] و شخصیت‌ها، نفوذ فرهنگ‌های بیگانه و پیدایش رگه‌های [[نفاق]]، مهجور شدن [[وحی]] از صحنه‌های [[زندگی اجتماعی]] و حیات [[سیاسی]]، [[ترویج]] اسلام‌شناسی‌های [[مسموم]] و مغرضانه، مانند تک‌بعدی دیدن [[دین]] و... همگی به نوعی در محدود ساختن [[خلوص]] [[اسلام]] نقش داشته‌اند. با توجه به فرمودۀ [[امام خمینی]] (ره) اگر مجاهدت‌های [[علمی]] استخوان‌سوز و طاقت‌فرسای علمای عظام یعنی [[فقیهان]] و اسلام‌شناسان ژرف‌اندیش و جامع‌نگر نبود معلوم نبود امروز چه چیزی را به جای [[اسلام]] به خورد توده‌های [[مسلمان]] می‌دادند؛ ولی با این [[وصف]]، رسوباتی از آن‌ همه جریان ناسالم و [[انحرافی]] خواه ناخواه در ذهنیت [[جامعۀ اسلامی]] ته‌نشین خواهد شد. وظیفۀ فرد و [[جامعۀ منتظر]] در [[عصر غیبت]] به ویژه در دورۀ حاضر که با تداوم و تورم نظریه‌پردازی و مطالعات نظری در حوزۀ دین‌پژوهی، عرصۀ وسیع [[علوم انسانی]] و روند برداشت‌های ناصواب از [[دین]] پیچیده‌تر شده، این است که‌ [[اسلام ناب]] را از سرچشمه‌های اصیل آن دریافت دارند<ref>ر.ک: [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت]]، ص ۲۱۲ـ۲۱۴.</ref>.  
* دیگر اینکه [[فهم]] و تلقّی درست از [[دین]]، شرط [[انتظار واقعی]] است. مطالعۀ [[تاریخ]]، نشان می‌دهد، [[ادیان]] بر اثر عوامل مختلف و با [[گذشت]] زمان‌های متمادی، آرام‌آرام از [[خلوص]] نخستین خود فاصله می‌گیرند و خطوط اصلی و فرعی آنها با حذف و اضافه، تبدیل و تغییر، [[تأویل]] و [[تفسیر]] و... دچار [[تحریف]] می‌شوند؛ هرچند در [[کتاب آسمانی]] ([[قرآن کریم]]) [[تحریف]] لفظی راه نیافته است، اما در طی چهارده قرن گذشته، عواملی چون [[تفسیر به رأی]] یا [[کج‌فهمی]] [[قرآن]]، فقدان بخشی از منابع [[حدیث]]، [[سیره]] و [[سنّت]]، [[جعل حدیث]]، [[تحریف]] [[تاریخ]] و شخصیت‌ها، نفوذ فرهنگ‌های بیگانه و پیدایش رگه‌های [[نفاق]]، مهجور شدن [[وحی]] از صحنه‌های [[زندگی اجتماعی]] و حیات [[سیاسی]]، [[ترویج]] اسلام‌شناسی‌های [[مسموم]] و مغرضانه، مانند تک‌بعدی دیدن [[دین]] و... همگی به نوعی در محدود ساختن [[خلوص]] [[اسلام]] نقش داشته‌اند. با توجه به فرمودۀ [[امام خمینی]] (ره) اگر مجاهدت‌های [[علمی]] استخوان‌سوز و طاقت‌فرسای علمای عظام یعنی [[فقیهان]] و اسلام‌شناسان ژرف‌اندیش و جامع‌نگر نبود معلوم نبود امروز چه چیزی را به جای [[اسلام]] به خورد توده‌های [[مسلمان]] می‌دادند؛ ولی با این [[وصف]]، رسوباتی از آن‌ همه جریان ناسالم و [[انحرافی]] خواه ناخواه در ذهنیت [[جامعۀ اسلامی]] ته‌نشین خواهد شد. وظیفۀ فرد و [[جامعۀ منتظر]] در [[عصر غیبت]] به ویژه در دورۀ حاضر که با تداوم و تورم نظریه‌پردازی و مطالعات نظری در حوزۀ دین‌پژوهی، عرصۀ وسیع [[علوم انسانی]] و روند برداشت‌های ناصواب از [[دین]] پیچیده‌تر شده، این است که‌ [[اسلام ناب]] را از سرچشمه‌های اصیل آن دریافت دارند<ref>ر.ک: [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت]]، ص ۲۱۲ـ۲۱۴.</ref>.
*[[امام مهدی]]{{ع}} نه تنها یک انقلابی و [[رهبر]] سترگ [[سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] است که [[عدالت]] را در گسترۀ [[جامعۀ بشری]] محقّق خواهد ساخت، بلکه [[مصلح بزرگ]] [[دین]] است؛ ایشان بساط همۀ دین‌فروشان، بدعت‌گذاران و متحجّران را برخواهد چید و [[مردم]] را به سوی ابعاد ناشناخته و متروک [[دین]]، [[هدایت]] خواهد کرد<ref>ر.ک: [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت]]، ص ۲۱۲ـ۲۱۴.</ref>.
* [[امام مهدی]]{{ع}} نه تنها یک انقلابی و [[رهبر]] سترگ [[سیاسی]] ـ [[اجتماعی]] است که [[عدالت]] را در گسترۀ [[جامعۀ بشری]] محقّق خواهد ساخت، بلکه [[مصلح بزرگ]] [[دین]] است؛ ایشان بساط همۀ دین‌فروشان، بدعت‌گذاران و متحجّران را برخواهد چید و [[مردم]] را به سوی ابعاد ناشناخته و متروک [[دین]]، [[هدایت]] خواهد کرد<ref>ر.ک: [[مرضیه شریفی|شریفی، مرضیه]]، [[انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت (مقاله)|انتظار و آثار تربیتی‌ مکلفین در عصر غیبت]]، ص ۲۱۲ـ۲۱۴.</ref>.
*در مجموع باید گفت: اولاً یکی از کارکردهای مهم "[[انتظار]]" تعالی‌بخشی و [[فرهنگ‌سازی]] در [[جامعه]] است؛ ثانیاً در پرتو [[فرهنگ]] سازی صحیح و [[راستین]] در [[جامعه]]، [[باورها]] و [[اعتقادات]] [[مردم]] نسبت به امور قدسی تقویت می‌‌شود و ثالثاً از آنجا که مؤلفه‌های مهم [[دین]] (خصوصا [[دین]] آسمانی) مؤلفه‌های قدسی و متافیزیکی است، پس [[انتظار]] با تعالی [[باور]] به امور قدسی، عامل تقویت و [[شکوفایی]] [[دین]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>.
* در مجموع باید گفت: اولاً یکی از کارکردهای مهم "[[انتظار]]" تعالی‌بخشی و [[فرهنگ‌سازی]] در [[جامعه]] است؛ ثانیاً در پرتو [[فرهنگ]] سازی صحیح و [[راستین]] در [[جامعه]]، [[باورها]] و [[اعتقادات]] [[مردم]] نسبت به امور قدسی تقویت می‌‌شود و ثالثاً از آنجا که مؤلفه‌های مهم [[دین]] (خصوصا [[دین]] آسمانی) مؤلفه‌های قدسی و متافیزیکی است، پس [[انتظار]] با تعالی [[باور]] به امور قدسی، عامل تقویت و [[شکوفایی]] [[دین]] است<ref>ر.ک: [[حسین الهی‌نژاد|الهی‌نژاد، حسین]]، [[انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران (مقاله)|انتظار فعال و توانمندی عقلایی منتظران]]، ص ۳۳۲ـ۳۳۳.</ref>.
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۵۰: خط ۴۸:
| تصویر = Pic3001.jpg
| تصویر = Pic3001.jpg
| پاسخ‌دهنده = حسن عبدی‌پور
| پاسخ‌دهنده = حسن عبدی‌پور
| پاسخ = آقای دکتر '''[[حسن عبدی‌پور]]'''، در کتاب ''«[[ نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = آقای دکتر '''[[حسن عبدی‌پور]]'''، در کتاب ''«[[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]»'' در این‌باره گفته است:


«رابطه [[انتظار]] با [[دین]] این است که کار [[دین]] و [[دیانت]] تعمق و توسعه آن چیزی است که [[انسان‌ها]] در [[زندگی]] دارند؛ به این معنا که [[دین]] کمتر چیزی را که در [[زندگی]] [[انسان‌ها]] نیست ایجاد می‌کند و شاید اصلاً نتوانیم چیزی را پیدا کنیم که خلاف این باشد. در سایه [[انتظار]] هم [[دین]]، چنین کاری کرده است. [[انسان‌ها]] با [[انتظار]] [[زندگی]] می‌کنند. [[دین]]، این [[انتظار]] را که جوهره [[زندگی]] [[آدمی]] است وسعت می‌بخشد و سپس آن را تعمیق می‌دهد و چیزی را که [[انسان]] دارد، کامل‌تر می‌کند. به عبارت دیگر، [[دین]] با [[فطرت]] [[انسان]] [[مخالفت]] نمی‌کند بلکه آن را می‌پروراند و آن را در مسیر [[تکامل]] قرار می‌دهد.
«رابطه [[انتظار]] با [[دین]] این است که کار [[دین]] و [[دیانت]] تعمق و توسعه آن چیزی است که [[انسان‌ها]] در [[زندگی]] دارند؛ به این معنا که [[دین]] کمتر چیزی را که در [[زندگی]] [[انسان‌ها]] نیست ایجاد می‌کند و شاید اصلاً نتوانیم چیزی را پیدا کنیم که خلاف این باشد. در سایه [[انتظار]] هم [[دین]]، چنین کاری کرده است. [[انسان‌ها]] با [[انتظار]] [[زندگی]] می‌کنند. [[دین]]، این [[انتظار]] را که جوهره [[زندگی]] [[آدمی]] است وسعت می‌بخشد و سپس آن را تعمیق می‌دهد و چیزی را که [[انسان]] دارد، کامل‌تر می‌کند. به عبارت دیگر، [[دین]] با [[فطرت]] [[انسان]] [[مخالفت]] نمی‌کند بلکه آن را می‌پروراند و آن را در مسیر [[تکامل]] قرار می‌دهد.


[[زندگی]] منتظرانه، پیشینه‌ای دراز در [[تاریخ]] و افقی [[ناپیدا]] در [[آینده]] روزگار دارد. [[باور]] [[انتظار]]، نه تنها به پایان [[عصر حضور]] که به دوران آغازین [[دین]] باز می‌گردد، زیرا [[تاریخ اسلام]]، این [[سلوک]] را در [[زندگی]] [[دینی]] آن روزگار نشان می‌دهد»<ref>[[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[ نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>.
[[زندگی]] منتظرانه، پیشینه‌ای دراز در [[تاریخ]] و افقی [[ناپیدا]] در [[آینده]] روزگار دارد. [[باور]] [[انتظار]]، نه تنها به پایان [[عصر حضور]] که به دوران آغازین [[دین]] باز می‌گردد، زیرا [[تاریخ اسلام]]، این [[سلوک]] را در [[زندگی]] [[دینی]] آن روزگار نشان می‌دهد»<ref>[[حسن عبدی‌پور|عبدی‌پور، حسن]]، [[نقش اجتماعی انتظار (کتاب)|نقش اجتماعی انتظار]]، ص ۱۵.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۷۹: خط ۷۷:
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:کتاب‌شناسی کتاب‌های مهدویت|کتاب‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:مقاله‌شناسی مقاله‌های مهدویت|مقاله‌شناسی مهدویت]]؛
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].  
* [[:رده:پایان‌نامه‌شناسی پایان‌نامه‌های مهدویت|پایان‌نامه‌شناسی مهدویت]].
{{پایان منبع جامع}}
{{پایان منبع جامع}}


خط ۸۷: خط ۸۵:
{{انتظار افقی}}
{{انتظار افقی}}


[[رده:پرسش‌]]
[[رده:پرسش]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:پرسمان مهدویت]]
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]]
[[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]]
۴۱۵٬۰۷۸

ویرایش