علم امام ۲ (کتاب)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

علم امام
ترجمهٔ کتاب	(با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی)
نویسندگان	محمد زمان رستمی و طاهره آل‌بویه
موضوع	علم امام، امامت در حدیث، امامت در قرآن
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات بوستان کتاب‫|انتشارات بوستان کتاب‫]][[رده:انتشارات بوستان کتاب‫]]
وابسته به	دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‬‏
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۳۸۸ و ۱۳۹۰ ش
چاپ	اول
شابک	۹۷۸-۹۶۴-۰۹-۰۴۵۵-۸
شماره ملی	۲۰۰۳۶۵۶

علم امام (با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی و کلامی) کتابی است به زبان فارسی که به بررسی علم امام از نگاه عقل و نقل می‌پردازد. این کتاب به قلم محمد زمان رستمی و طاهره آل‌بویه نوشته شده و توسط بوستان کتاب وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به چاپ رسیده‌است.

درباره کتاب

کتاب حاضر تحقیقی در زمینه ماهیت علم امام و مصادر و شعاع آن است. در این راستا نخست تعریفی از مفهوم علم و اقسام آن ارایه شده و سپس به تعریف واژه امام، مراتب، صفات و وظایف او پرداخته شده‌است. در ادامه، موانع و عوامل كسب علم و حجاب‎های آن بررسی شده و مصادر اصلی علم بالای امام به امور غیبی مانند لوح، قلم، عرش و عوالم ملكوتی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌است. در ادامه، به ماهیت، ابعاد و محدوده علم امام نیز، اشاره شده و از دیدگاه آیات و روایات، به چارچوب‎های كلی علم امام و نقد شبهات وارده در این زمینه پرداخته شده‌است. نگارنده عدم تعلق برخی از علوم به پیامبران و امامان را نیز، مورد ارزیابی قرار داده و به تبیین برخی روایات متعارض وارد شده از سوی معصومین(ع)، پرداخته‌است.

فهرست کتاب

• جکیده؛
• پیش گفتار؛

فصل اول: کلیات (مفهوم‌شناسی)

گفتار اول: علم

• تعریف علم؛
• وجود بودن علم؛
• اقسام علم؛
• علم حضوری و حصولی؛
• علم تصوری و تصدیقی؛
• علم فعلی و انفعالی؛
• علم جزئی و کلی؛
• علم اجمالی و تفصیلی؛

گفتار دوم: امام

• تعریف واژه امام؛
• تفاوت نبی، رسول، محدث و امام؛
• دلایل انفکاک نبوت و امامت؛
• تفاوت [[شیعه] و سنی در تعریف امامت؛
• مراتب امامت؛
• صفات امام؛
• وظایف امام؛
• مراد از امام در این رساله؛

فصل دوم: عوامل و موانع علم

گفتار اول: عوامل ایجاد علم

1. ابزار حصول علم؛

• قوه حس؛
• قوه خیال؛
• قوه متخیله یا متصرفه؛
• قوه واهمه؛
• قوه عاقله؛
• رابطه مراتب روحی بشری با علم؛
• رابطه قوه خیال با قوه عاقله؛
• قلب انسانی؛

1. راه‎های حصول علم؛

• جهاد اکبر؛
• سیر و سلوک؛
• تجرد نفس؛
• عصمت؛
• عقل فعال؛

گفتار دوم: موانع و حجاب‌های علم

• اشاره اجمالی به راه‌های برطرف کردن موانع و حجاب‌های علم؛

فصل سوم: مصادر علم امام

• ارثی بودن علم امام؛
• وصایت در علم؛
• مطالعه صحیفه، جفر، جامعه و مصحف؛
• مطالعه قلم؛
• مطالعه لوح؛
• مطالعه عرش؛
• معاشرت با ملائکه؛
• اتصال به وحی؛
• القای روح القدس؛
• القای روح؛
• شب قدر؛
• معراج؛
• تکلم بی‌واسطه با خداوند؛
• اتصال در حالت رؤیا؛
• جمع‌بندی؛

فصل چهارم: ماهیت، ابعاد و محدوده علم امام

گفتار اول: ماهیت علم امام

• تفاوت علم امامبا علم دیگر انسان‌ها؛
• معجزه بودن علم امام؛
• حضوری بودن علم امام؛
• لدنی بودن علم امام؛
• علم امام خزانه علم الهی؛
• علم بودن نسیان؛
• عدم اختلاف در علم امام؛
• تکلیف‌آور نبودن علم امام؛
• دشوار بودن فهم علم امام؛

گفتار دوم: ابعاد و محدودهعلم امام

• عمومیت علم امام؛
• علم به ماکان و ما یکون؛
• علم به علوم ملائکه و انبیا و رسل؛
• علم به ملکوت آسمان‌ها و زمین؛
• علم به اسم اعظم؛
• علم به تمام زبان‌ها و زبان پرندگان؛
• علم به اعمال، سخنان و ضمایر مردم؛
• علم به نیازهای مردم؛
• علم به روش سیاست مردم؛
• علم به پاسخ تمام سؤالات؛
• علم در کودکی؛
• علم به پشت سر و در خواب؛
• افزایش علم امام در هر شب جمعه؛
• فزونی یافتن علم امام در هر لحظه؛
• علم در هنگام درخواست؛
• علم به زمان شهادت؛
• علم به منایا و بلایا؛

فصل پنجم: علم امام از منظر آیات

فصل ششم: دیدگاه فلاسفه و متکلمان در باب علم امام

• دیدگاه بو علی سینا؛
• دیدگاه شیخ اشراق؛
• دیدگاه ملاصدرا؛
• دیدگاه امام خمینی؛
• دیدگاه متکلمان در باب ضرورت وجود امام عالم در روی زمین؛
• دیدگاه متکلمان در باب نیاز شرع به حافظ؛
• دیدگاه متکلمان در باب لزوم افضل بودن امام؛
• ادله متکلمان در باب لزوم اعلم بودن امام؛

فصل هفتم: بررسی و نقد شبهات

گفتار اول: بیان آیات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعرض

• انحصار علم غیب و کلیدهای آن به خداوند متعال؛
• عدم علم پیامبر اکرم به زمان وقوع قیامت؛
• انحصار علم به قیامت و نزول باران و علم به آنچه در رحم مادران است چگونگی جنین در رحم مادر و آینده انسان و محل مرگ او به خداوند؛
• عدم علم پیامبران به پاسخ امت؛
• عدم علم پیامبر به ملأاعلی؛
• عدم شناخت منافقان؛
• عدم علم پیامبر اکرم(ص) به شب قدر؛
• عدم علم حضرت سلیمان(ع) به اخبار هُدهُد؛
• عدم علم حضرت موسی(ع) به علوم حضرت خضر(ع)؛
• عدم علم حضرت نوح(ع) به اعمال امت خود؛
• نقص علم انبیا؛
• خلاصه مجموعه‌ای از پاسخ‌ها به تعارض آیات با عمومیت علم انبیا و اولیا؛

گفتار دوم: بیان روایات معارض با عمومیت علم امام و رفع تعارض

• بیان روایات معارض؛
• رفع تعارض؛

گفتار سوم: بیان تعارض روایات سهو امام با علم امام

• بیان روایات؛
• رفع تعارض؛

گفتار چهارم: بیان برخی شبهات و نقد آن‌ها

• جمع‌بندی نهایی؛
• کتاب‌نامه.

درباره پدیدآورندگان

• 

  طاهره آل‌بویه
  (پدیدآورنده)

• 

  محمد زمان رستمی
  (پدیدآورنده)

• دکتر محمد زمان رستمی (متولد ۱۳۴۱ ش، تهران)، در کنار دروس متداول حوزوی، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری اقتصاد به اتمام رساند. عضویت در انجمن اقتصاد اسلامی حوزه و استادیار دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «بررسی دیدگاه‌های تفسیری عرفانی درباره علم امام»، «نظریه‌های دخالت دولت»، «تحلیلی از حقوق جزا با رویکرد اقتصادی» و «بررسی نظام مشارکت در روابط کار» برخی از این آثار است.

• خانم طاهره آل‌بویه (متولد ۱۳۴۵ ش، ساری)، تحصیلات حوزوی خود را در مقطع معادل کارشناسی ارشد کلام و فلسفه جامعة الزهراء(س) پیگیری کرد. معاونت حوزه علمیه فاطمة الزهرا کراچی پاکستان، سرگروه علمی اساتید معارف در جامعة الزهراء(س)، مبلغه نهاد رهبری و مبلغه بعثه در حج و زیارت از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی و مشاوره پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سیری در اسرار فرشتگان با رویکرد عرفانی و قرآنی» و «شیطان‌شناسی» برخی از این آثار است.

پیوند به بیرون

• کتابخانه ملی
• سایت خانه کتاب
• وبگاه کتاب نیوز
• پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران