امامت امام حسن عسکری
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امامت امام حسن عسکری (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- برای اثبات امامت حضرت عسکری (ع) نصوص عامه مانند روایات ائمه اثنی عشر و هم بعضی از نصوصی که امام دوازدهم را معرفی می‌کند کافی است[۱]. در اینجا به برخی نصوص امامت امام عسکری (ع) اشاره می‌شود: صقر بن أبی دلف گفت: از حضرت جواد (ع) شنیدم که می‌فرمود: "إن الإمام بعدی ابنی علی أمره أمری و قوله قولی و طاعته طاعتی و الإمام بعده ابنه الحسن أمره أمر أبیه و قوله قول أبیه و طاعته طاعة أبیه ثم قال إن من بعد الحسن ابنه القائم بالحق المنتظر"[۲].
علی بن عمر نوفلی گوید: در صحن منزل امام هادی (ع) خدمتش بودم که پسرش محمد از نزد ما گذشت. به حضرت عرض کردم: قربانت گردم، بعد از شما این صاحب ماست؟ فرمود: نه، "صَاحِبُكُمْ بَعْدِيَ الْحَسَنُ"[۳]. عبدالله بن محمد اصفهانی گوید: امام هادی (ع) فرمود: "صَاحِبُكُمْ بَعْدِيَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيَّی"؛ صاحب شما بعد از من کسی است که بر من نماز خواند و ما تا آن روز ابا محمد امام حسن عسکری (ع) را نمی‌شناختیم، پس از وفات امام هادی (ع) ابا محمد (ع) بیرون آمد و بر جنازه آن حضرت نماز خواند. علی بن مهزیار گوید: به حضرت ابی الحسن (ع) عرض کردم: اگر پیش آمدی کند –و پناه می‌بریم به خدا- مرجع کیست؟ فرمود: {عربی|"عَهْدِي إِلَى اَلْأَكْبَرِ مِنْ وَلَدَيَّ"}}[۴]. عهد امامت من متعلق به پسر بزرگترم می‌باشد.
ابوهاشم جعفری گوید: امام هادی (ع) فرمود: "أَبُو مُحَمَّدٍ ابْنِی الْخَلَفُ مِنْ بَعْدِی عِنْدَهُ عِلْمُ مَا یُحْتَاجُ إِلَیْهِ وَ مَعَهُ آلَةُ الْإِمَامَةِ"[۵].
عبدالعظیم حسنی در حدیث عرض دین اعتقادات خود را خودت امام دهم (ع) ارائه می‌کند تا حضرت نظر داده و تصحیح فرماید در ضمن موضوع امامان ۱۲ گانه نیز مطرح می‌شود و می‌گوید: "و أقول إن الإمام و الخلیفة و ولی الأمر بعده أمر المؤمنین علی بن أبی طالب ثم الحسن ثم الحسین ثم علی بن الحسین ثم محمد بن علی ثم جعفر بن محمد ثم موسی بن جعفر ثم علی بن موسی ثم محمد بن علی ثم أنت یا مولای". امام هادی می‌فرماید: "و مِنْ بَعْدِي اِبْنِيَ اَلْحَسَنُ". بعد درباره جانشین امام عسکری می‌فرماید: "لاَ يُرَى شَخْصُهُ وَ لاَ يَحِلُّ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَ اَلْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً"[۶].
افضلیت
برتری و تقدم حضرت امام جواد (ع) بر دیگران در کمالاتی که لازمه مقام امامت است –علاوه بر آنچه گذشت- مستند به سخنان اهل بیت (ع) و اعتراف دیگران می‌باشد. امام هادی (ع) خطاب به یکی از اصحابش می‌نویسد: "أبو محمد ابنی أنصح آل محمد غریزة و أوثقهم حجة و هو الأکبر من ولدی و هو الخلف و إلیه ینتهی عری[۷] الإمامة و أحکامها فما کنت سائلی فسله عنه فعنده ما یحتاج إلیه"[۸].
حارث بن سعید بن قیس از امیرالمومنین علی و جابر بن عبدالله انصاری هر دو از نبی اکرم (ص) نقل کرده‌اند که فرمود: "أنا واردکم علی الحوض و أنت یا علی الساقی و الحسن الرائد و الحسین الآمرو علی بن الحسین الفارط و محمد بن علی الناشر و جعفر بن محمد السائق و موسی بن جعفر محصی المحبین و المبغضین و قامع المنافقین و علی بن موسی مزین المؤمنین و محمد بن علی منزل أهل الجنة فی درجاتهم و علی بن محمد خطیب شیعتهم و مزوجهم الحور و الحسن بن علی سراج أهل الجنة یستضیئون به و الهادی المهدی شفیعهم یوم القیامة حیث لا یأذن إلا لمن یشاء و یرضی"[۹].
امام عسکری از نظر دیگران
در سخنان اهل سنت درباره تقدیم و برتری امام عسکری (ع) اعتراف شده است[۱۰] که به دو مورد اکتفا می‌شود: ابن طلحه شافعی (م ۶۵۲) درباره امام عسکری (ع) می‌گوید: "و أما مناقبه فاعلم أن المنقبة العلیا و المزیة الکبری التی خصه الله (عزو علا) بها و قلده فریدها و منحه تقلیدها، و جعلها صفة دائمة لا یبلی الدهر جدیدها و لا تنسی الألسن تلاوتها و تردیدها، أن المهدی محمدا نسله المخلوق منه و ولده المنتسب إلیه و بضعته المنضلة عنه"[۱۱].
ابن صباغ مالکی (م ۸۵۵) درباره امام عسکری می‌گوید: "مناقب سیدنا أبی محمد الحسن العسکری دالة علی أنه السری ابن السری، فلا یشک فی إمامته أحد و لا یمتری، و اعلم إن بیعت مکرمة فسواه بایعها و هو المشتری، واحد زمانه من غیر مدافع، و یسبح وحده من غیر منازع، و سید أهل عصره، و إمام أهل دهره، أقواله سدیدة، و أفعاله حمیدة، و إذا کانت أفاضل زمانه قصیدة فهو فی بیت القصیدة، و إن انتظموا عقدا کان مکانه الواسطة الفریدة، فارس العلوم الذی لا تجاری، و مبین غوامضها فلا یحاول و لا یماری، کاشف الحقائق بنظره الصائب، مظهر الدقائق بفکره الثاقب، المحدث فی سره بالامور الخفیات، الکریم الأصل و النفس و الذات، تغمده الله برحمته و أسکنه فسیح جنابه بمحمد (ص) آمین"[۱۲][۱۳].
پرسش‌های وابسته
منابع
جستارهای وابسته
- هدایت
- ولایت (ولایت تکوینی؛ ولایت تشریعی؛ ولایت امر)
- خلافت
- شهادت
- ملک
- حکم
- وراثت (وراثت زمین؛ وراثت کتاب)
- حجت
- تمکین فی الارض
- امت وسط
- اصطفا
- اجتبا
- امامت در قرآن
- عهد امامت
- آیات امامت
- امامت در حدیث
- امامت در کلام اسلامی
- امامت در حکمت اسلامی
- امامت در عرفان اسلامی
- امامت از دیدگاه برون‌دینی
- امامت امامان دوازده‌گانه
- شؤون امام
- صفات امام
- راه تعیین امام
- امامان دوازده‌گانه
- امامت امام على
- امامت امام حسن مجتبى
- امامت امام حسين
- امامت امام سجاد
- امامت امام باقر
- امامت امام صادق
- امامت امام كاظم
- امامت امام رضا
- امامت امام جواد
- امامت امام هادى
- امامت امام حسن عسکری
- امامت امام مهدى
- امامان از اهل بیت پیامبر خاتم
منبع‌شناسی جامع امامت
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ ر.ک: کافی، ج ۱، ص ۳۲۵ و کفایة الاثر، ص ۲۸۶ و کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۷۹ و اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج ۵، ص ۳.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۸، کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۸۳. امام بعد از من پسرم علی است دستور او دستور من و سخنش سخن من است و فرمانبرداری از او فرمانبرداری از من است و امامت پس از او در فرزندش حسن خواهد بود. سپس فرمود بعد از حسن فرزندش قیام کننده به حق و امام منتظر است.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۲۵.
- ↑ همان، ص ۳۲۶.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۲۷. پسرم ابو محمد پس از من جانشین منست، هر چه مردم احتجاج دارند، علمش نزد او و ابراز امامت همراه اوست.
- ↑ کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۸۶؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۹.
- ↑ العری بضم العین و فتح الراء جمع العروة بالضم و السکون معروف و الإضافة لامیة أو بیانیة.
- ↑ کافی، ج ۱، ص ۳۲۷. پسرم ابومحمد، از نظر غریزه خیرخواه‌ترین افراد آل محمد و از نظر حجت و برهان معتبرترین ایشان است، او پسر بزرگتر و جانشین من است رشته‌ها و احکام امامت به او می‌رسد، پس هر چه می‌خواهی از من بپرسی از او بپرس که تمام احتیاجات شما نزد اوست (نه نزد پسر دیگرم جعفر).
- ↑ مناقب آل أبی طالب (ع)، ج ۱، ص ۲۹۲. از همان کتبا از سعید بن قیس از علی (ع) از پیامبر اکرم نقل می‌کند که فرمود من جلوتر از شما وارد حوض می‌شوم و تو یا علی ساقی هستی و حسن مدافع و حسین امر کننده و علی بن الحسین پیشرو و محمد بن علی ناشر و جعفر بن محمد رهبر و موسی بن جعفر شماره بردار دوستان و دشمنان و از بین- برنده منافقین و علی بن موسی زینت بخش مؤمنین و محمد بن علی جای دهنده مؤمنین است در درجه خود در بهشت علی بن محمد سخنگوی شیعیان و به ازدواج درآورنده حور العین حسن بن علی چراغ بهشتیان که از نور ایشان استفاده می‌کنند و هادی مهدی شفیع آنها است روز قیامت موقعی که اجازه داده نمی‌شود مگر برای کسی که خدا بخواهد.
- ↑ ر.ک: إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج ۱۲، ص ۴۵۸.
- ↑ مطالب السئول، ابن طلحة الشافعی، ص ۳۰۹ الباب الحادی عشر فی أبی محمد الحسن بن علی ((ع)).
- ↑ الفصول المهمة، ابن صباغ المالکی، ج ۲، ص ۱۰۹۴ الفصل الحادی عشر فی ذکر أبی محمد الحسن الخالص بن علی العسکری (ع) و هو الإمام الحادی عشر و تاریخ ولادته و وقت وفاته و ذکر ولده و نسبه و کنیته و لقبه و غیر ذلک مما یتصل به.
- ↑ زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵، جلد ۲ ص ۹۳-۹۵.