بایسته‌های فقه سیاسی (کتاب)
| بایسته‌های فقه سیاسی | |
|---|---|
 | |
| نویسندگان | عباس علی عمید زنجانی و ابراهیم موسی‌زاده |
| موضوع | فقه سیاسی |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات مجد|انتشارات انتشارات مجد]][[رده:انتشارات انتشارات مجد]] |
| محل نشر | تهران، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۸ ش |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۲۹۵۵-۵۹-۶ |
| شماره ملی | ۱۸۴۹۵۳۱ |
بایسته‌های فقه سیاسی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون فقه سیاسی می‌پردازد. این کتاب به قلم عباس علی عمید زنجانی و ابراهیم موسی‌زاده نگاشته شده و انتشارات مجد انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
درباره کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «دربردارنده مطالبی چون کلیات حقوق اساسی، دولت و عنصر آن، تقسیم‌بندی دولت‌ها، تشکیلات اساسی حکومت، نهادها و قوای حاکم، قوه مقننه، قوه مجریه، قوه قضائیه و... می‌‌باشد. نویسنده در مقدمه کتاب نوشته است: در اهمیت حقوق اساسی همین بس که موضوع آن یعنی قانون اساسی، مادر و اساس قوانین دیگر در هر کشور است و برای هر ملتی قانون اساسی به منزله سند حاکمیت و شناسنامه و بیان‌کننده هویت اصلی آن محسوب می‌‌گردد. قانون اساسی برای ملت مسلمان ایران تجلی حاکمیت اسلام و قوانین الهی از طریق اعمال اراده آهنین ملی است که مردمی به پا خواسته و فداکار برای رسیدن به آرمان‌های بزرگ، تمام مصائب انقلاب را متحمل شده و به پای این انقلاب هزاران قربانی نثار کرده و از هیچ نوع ایثار مضایقه نکرده است»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمه
- تعریف و جایگاه فقه سیاسی
- فصل اول: تحولات فقه سیاسی
- گفتار اول: دوره اول - از «شیخ صدوق تا ابن ادریس» (دوره قدما)
- فقه سیاسی در آثار صدوق
- فقه سیاسی شیعه در آثار شیخ مفید
- فقه سیاسی در آثار شیخ طوسی
- فقه سیاسی در دیدگاه ابن ادریس
- فقه سیاسی در عوائد الایام، تألیف احمد بن محمد مهدی نراقی
- فقه سیاسی در جواهر الکلام، تألیف شیخ محمدحسن نجفی
- گفتار چهارم: دوره چهارم - تحلیل عمده در تبیین فقه سیاسی
- فصل دوم: مسائل فقه سیاسی
- گفتار اول: حکومت و دولت
- بند اول: خلافت و امامت امت
- بند دوم: مبنای مشروعیت در اندیشه خلافت
- بند سوم: مبانی دولت در اندیشه اسلامی
- بند چهارم: نظریات فقهی در حاکمیت فقیهان جامع الشرایط
- گفتار دوم: حقوق ملت (حقوق اساسی افراد در اسلام)
- بند اول: حقوق مکتسبه طبیعی
- بند دوم: حقوق انسان بر دیگران
- بند سوم:حق استفاده از مشترکات
- بند چهارم: حقوق عمومی ناشی از تکالیف
- گفتار سوم: حسبه و امور حسبیه
- بند اول: تعریف حسبه
- بند دوم: تقسیم‌بندی امور حسبیه
- بند سوم: ولایت یا وکالت در تصدی امور حسبی
- گفتار چهارم: نظام اداری و مدیریت اسلامی
- بند اول: نظام اداری در عصر علوی
- بند دوم: ساختار و دستورالعمل‌ها در عصر علوی
- بند سوم: اصول حاکم بر نظام اداری
- بند چهارم: آفات نظام اداری و مدیریت
- بند پنجم: نظارت اداری
- بند ششم: عدالت اداری
- گفتار پنجم: نظام مالی دولت اسلامی
- بند اول: پیشینه منابع مالی دولت‌های اسلامی
- بند دوم: منابع مالی دولت اسلامی
- بند سوم: هزینه‌های عمومی دولت اسلامی
- گفتار ششم: سیاست خارجی
- بند اول: نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری
- بند دوم: اصل صلح در فرهنگ حقوقی اسلام
- فصل سوم: مبانی نظری حکومت و دولت
- گفتار اول: مبانی حکومت در قرآن
- گفتار دوم: ضرورت تشکیل حکومت در اسلام
- گفتار سوم: رهبری در نظام سیاسی امامت بالاصاله
- بند اول: امام مجری حاکمیت الهی
- بند دوم:امامت در متون اسلامی
- بند سوم: ابعاد و عناصر تشکیل‌دهنده امامت
- بند چهارم: حقوق و اختیارات امامت
- گفتار چهارم: رهبری در طرح ولایت فقیه (امامت نیابی)
- بند اول: ادله فقهی ولایت فقیه
- بند دوم: حدود اختیارات ولی فقیه
- گفتار پنجم: نظریه دولت در اندیشه سیاسی امام خمینی
- بند اول: فلسفه سیاسی
- بند دوم: اندیشه سیاسی
- بند سوم: نظریه انقلاب اسلامی
- فصل چهارم: مبانی نظری فقه حکومتی
- گفتار اول: تعریف مصلحت
- گفتار دوم: مصلحت فردی، گروهی و عمومی
- گفتار سوم: جایگاه مصلحت در سیاست‌های اجرایی
- گفتار چهارم: کاربرد مصلحت در مسائل سیاسی
- بند اول: مصلحت حفظ نظام اسلامی
- بند دوم: آراء فقهای شیعه در مصلحت حفظ نظام دین
- گفتار پنجم: مصلحت از دیدگاه قرآن
- گفتار ششم: مصلحت و فقه شیعه
- گفتار هفتم: مصلحت و منافع عمومی
- گفتار هشتم: مبانی تشخیص مصلحت
- گفتار نهم: مصلحت در احکام ثانوی
- گفتار دهم: مصلحت در احکام امتنانی
- گفتار یازدهم: مصلحت در اندیشه حکومتی
- بند اول: مصلحت در اندیشه سیاسی میرزای نائینی و مشروطیت
- بند دوم: مصلحت در اندیشه سیاسی امام
- فصل پنجم: مبانی نظام حقوق بین‌الملل
- گفتار اول: مسائل اساسی حقوق بین‌الملل اسلامی
- بند اول: تکوین قواعد حقوق بین‌الملل اسلام
- بند دوم: مرحله نوین در تدوین حقوق بین‌الملل اسلام
- بند سوم: آرمان جهان‌شمول اسلام
- بند چهارم: اصول حاکم بر قواعد حقوق بین‌الملل اسلام
- بند پنجم: قواعد حقوق بین‌الملل اسلامی
- گفتار دوم: نظرات فقهی در زمینه جهاد
- بند اول: نظریات فقهای اهل سنت
- بند دوم: نظریات فقهای شیعه
- گفتار سوم: احکام جهاد
- بند اول:احکام عمومی جهاد
- بند دوم: اصول و قواعد الزامی در جهاد
- بند سوم: احسان به دشمن
- بند چهارم: مقررات ممنوعه و عملیات غیر مجاز جنگی
- بند پنجم: ممنوعیت شیوه‌های وحشیانه
- بند ششم: مسئولیت‌های جنگی
- بند هفتم: جرایم جنگی در فقه اسلامی
- فصل ششم: اهداف اقتصادی در فقه سیاسی
- گفتار اول: مسائل اقتصادی در فقه سیاسی
- گفتار دوم: سیاست‌های کلی در توزیع ثروت
- گفتار سوم: منابع مالی دولت اسلامی
- گفتار چهارم: اقتصاد آزاد و اقتصاد دولتی
- بند اول: نظریه اقتصاد آزاد در اسلام
- بند دوم: نظریه سوسیالیزم اسلامی
- گفتار پنجم: روش‌شناسی اقتصاد سیاسی اسلام
- گفتار ششم: جایگاه عدالت در اقتصاد سیاسی اسلام
- فهرست منابع و مآخذ
دربارهٔ پدیدآورندگان
-
ابراهیم موسی‌زاده
(تدوین و تنظیم) -
عباس علی عمید زنجانی
(پدیدآورنده)
- آیت‌الله عباس علی عمید زنجانی (متولد ۱۳۱۶ش، متوفی ۱۳۹۰ش)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: سید حسین بروجردی، امام خمینی و سید محمد حسین طباطبایی به اتمام رساند. نمایندگی مردم تهران در دوره‌های سوم و چهارم مجلس شورای اسلامی، ریاست کمیته علوم انسانی جهاد دانشگاهی، عضویت در شورای فرهنگی عمومی کشور و ریاست دانشگاه تهران ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «فقه سیاسی» و «در راه برپایی حج ابراهیمی» برخی از این آثار است.[۲]
- حجت الاسلام و المسلمین دکتر ابراهیم موسی‌زاده (متولد ۱۳۵۴ش، روستای شهریور اردبیل)، تحصیلات حوزوی خود را در محضر اساتیدی همچون حضرات آیات: عبدالله جوادی آملی، جعفر سبحانی و سید محمود هاشمی شاهرودی پیگیری کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران به اتمام رساند. معاونت پژوهشی مرکز تحقیقات شورای نگهبان، عضویت در هیئت علمی دانشگاه تهران و رئیس مرکز آموزش مدیریت دولتی ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «حقوق بین‌الملل در اسلام»، «بایسته‌های فقه سیاسی» و «عدالت و حاکمیت در قرآن و اندیشه سیاسی امام علی» برخی از این آثار است.[۳]