به چه کسانی نایبان عام گویند؟ (پرسش)

به چه کسانی نایبان عام گویند؟
به چه کسانی نایبان عام گویند؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری / نیابت عامه
تعداد پاسخ	۱ پاسخ
	v; t; e;

به چه کسانی نایبان عام گویند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

حجت الاسلام و المسلمین دکتر رسول رضوی، در کتاب «امام مهدی» در این‌باره گفته است:

«دین اسلام، آخرین دین الهی است که توسط پیامبر اسلام(ص) از سوی خداوند متعال برای هدایت انسان‌ها به سوی کمال و خوش‌بختی دنیوی و اخروی، آورده شده است و باید همیشه کسی باشد که به تبلیغ و ترویج این دین و هدایت جامعه به سوی کمال، بپردازد. بعد از پیامبر(ص) امامان(ع) عهده‌دار این وظیفه بودند و به ترویج دین اسلام می‌پرداختند، لکن با آغاز غیبت کبرا و مستور شدن امام مهدی (ع) باید کسی عهده‌دار نقش هدایت جامعه می‌شد. ائمه(ع) و به‌ویژه امام مهدی (ع) قبل از آغاز غیبت کبرا شرایط و ضوابط کلی را برای رهبر جامعه در دوره غیبت بیان داشتند تا بعد از آغاز غیبت کبرا، هرکس آن شرایط و ضوابط را کسب کرد، زعیم و مرجع شیعیان باشد. در اصطلاح، به این شخص، نایب عام گفته می‌شود. شرایطی که از سوی ائمه(ع) برای نایبان عام ذکر شده، عبارت است از این‌که آنان باید از راویان احادیث اهل بیت (ع)، فقیه، باتقوا، مطیع اوامر الهی، حافظ دین، مخالف با هواهای نفسانی و ... باشند. این شرایط، در روایات مختلفی بیان شده است:

امام صادق(ع) به عمر بن حنظله می‌فرماید: "هرکس از شما، حدیث ما را روایت کند و در حلال و حرام ما نظر افکند، و احکام ما را شناخته باشد، او را به عنوان حاکم قبول کنید؛ زیرا من، او را حاکم بر شما قرار دادم"^[۱].
امام صادق(ع) در حدیث دیگری می‌فرماید: "... اما هرکدام از فقها که نگهدار نفس خود و حافظ دینش باشد و با هواهای نفسانی مخالفت کرده، مطیع اوامر الهی باشد، عوام باید از او تقلید کنند ..."^[۲]؛
امام مهدی (ع) نیز در پاسخ به سؤالی که از آن حضرت در مورد تکلیف شیعه در دوران غیبت، شده بود، می‌فرماید: "...اما در حوادثی که رخ می‌دهد، به راویان احادیث ما مراجعه کنید. آنان، حجت من بر شما هستند و من حجت خدا هستم ..."^[۳]»^[۴].

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

↑ " مَنْ كَانَ مِنْكُمْ مِمَّنْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا وَ نَظَرَ فِي‏ حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْكَامَنَا فَلْيَرْضَوْا بِهِ حَكَماً فَإِنِّي قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ حَاكِما ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الأنوار، ج ۲، ص ۲۰.
↑ " فَأَمَّا مَنْ‏ كَانَ‏ مِنَ‏ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ‏، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ يُقَلِّدُوهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۱۳۱.
↑ " أَمَّا الْحَوَادِثُ‏ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى‏ رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الأنوار، ج ۲۷، ص ۱۴۰.
↑ رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۸۹-۹۱.

[1] " مَنْ كَانَ مِنْكُمْ مِمَّنْ قَدْ رَوَى حَدِيثَنَا وَ نَظَرَ فِي‏ حَلَالِنَا وَ حَرَامِنَا وَ عَرَفَ أَحْكَامَنَا فَلْيَرْضَوْا بِهِ حَكَماً فَإِنِّي قَدْ جَعَلْتُهُ عَلَيْكُمْ حَاكِما ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الأنوار، ج ۲، ص ۲۰.

[2] " فَأَمَّا مَنْ‏ كَانَ‏ مِنَ‏ الْفُقَهَاءِ صَائِناً لِنَفْسِهِ‏، حَافِظاً لِدِينِهِ، مُخَالِفاً لِهَوَاهُ، مُطِيعاً لِأَمْرِ مَوْلَاهُ فَلِلْعَوَامِّ أَنْ يُقَلِّدُوهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۱۳۱.

[3] " أَمَّا الْحَوَادِثُ‏ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى‏ رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ بحار الأنوار، ج ۲۷، ص ۱۴۰.

[4] رضوی، رسول، امام مهدی، ص ۸۹-۹۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]