نفی دشنام در معارف و سیره نبوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث دشنام است. دشنام از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دشنام در قرآن - دشنام در حدیث - دشنام در کلام اسلامی - نفی دشنام در معارف دعا و زیارات - نفی دشنام در معارف و سیره سجادی - نفی دشنام در معارف و سیره نبوی - دشنام در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
در منطق دین دشنام دادن و ناسزا گفتن حتی به دشمنان امری ناپسند و نکوهیده است، و خداوند اهل ایمان را از آن نهی کرده است: ﴿وَلَا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ﴾[۱]. ملاحظه می‌شود که قرآن کریم رعایت اصول منطقی و ادب و نزاکت و پرهیز از دشنام و ناسزاگویی را حتی در برابر اعتقادات باطل و ادیان خرافی نیز لازم شمرده است. پیام‌آور ادب و اخلاق تام در سخنی والا پیروان خود را از هر هرزه‌زبانی و دشنام‌گویی به شدت پرهیز داده و فرموده است: «إِيَّاكُمْ وَ الْفُحْشَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی لَا يُحِبُّ الْفُحْشَ وَ التَّفَحُّشَ»[۲].
ادب و اخلاق پیامبر اکرم (ص) تا بدانجا بود که آن حضرت پس از پیروزی در نبرد بدر مسلمانان را از دشنام دادن به کشته‌شدگان مشرکان نهی فرمود[۳]. رسول خدا (ص) به پیروان خود آموخت که هرزه‌زبانی و دشنام گویی با اسلام و مسلمانی سازگار نیست: «إِنَّ الْفُحْشَ وَ التَّفَاحُّشَ لَيْسَا مِنَ الْإِسْلَامِ فِي شَيْءٍ»[۴].
حضرت ختمی مرتبت از این که مسلمانان هرزه‌زبان و دشنام‌گو باشند بیزاری می‌جست و راه سعادت را بر چنین کسان گشوده نمی‌دانست و به تهدید آنان برخاست که: «الْجَنَّةُ حَرَامٌ عَلَى كُلِّ فَاحِشٍ أَنْ يَدْخُلَهَا»[۵].
هرزه‌زبانی و دشنام‌گویی از عوامل تیرگی و تباهی روابط ایمانی و انسانی و اسباب کینه‌ورزی و دامن زدن به دشمنی است؛ و وصیت پیامبر اکرم (ص) به پرهیز از آن بود. امام باقر (ع) فرماید: مردی از قبیله بنی‌تمیم نزد رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد: مرا وصیتی فرما. پس در آن چه حضرت به او وصیت فرمود این بود که: «لَا تَسُبُّوا النَّاسَ فَتَكْتَسِبُوا الْعَدَاوَةَ بَيْنَهُمْ»[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ «و به آنهایی که مشرکان به جای خداوند (به پرستش) می‌خوانند دشنام ندهید تا آنان (نیز) از سر دشمنی به نادانی خداوند را دشنام ندهند» سوره انعام، آیه ۱۰۸.
- ↑ «از فحش و دشنام بپرهیزید که خدای متعال بدزبانی و هرزه‌گویی را دوست ندارد». احیاء العلوم، ج۳، ص۱۱۷.
- ↑ احیاء العلوم، ج۳، ص۱۱۷.
- ↑ «بی‌گمان دشنام‌گویی و هرزه‌زبانی از صفات اسلام نیست». احیاء العلوم، ج۳، ص۱۱۸.
- ↑ «ورود به بهشت بر هر فحش‌دهنده و دشنام‌گوی حرام است». احیاء العلوم، ج۳، ص۱۱۷.
- ↑ «به مردمان دشنام ندهید که نتیجه آن عداوت و دشمنی میان ایشان است» الکافی، ج۲، ص۳۶۰؛ وسائل الشیعة، ج۸، ص۶۱۰.
- ↑ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی، سیره نبوی، ج۲، ص ۶۲۴.