نسخهای که میبینید نسخهای قدیمی از صفحهاست که توسط Jaafari(بحث | مشارکتها) در تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۲۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوتهای عمدهای با نسخهٔ فعلی بدارد.
نسخهٔ ویرایششده در تاریخ ۹ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۲۶ توسط Jaafari(بحث | مشارکتها)
آثار تربیتی انتظار چیست؟ یکی از پرسشهای مرتبط به بحث مهدویت است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. در ذیل، پاسخ به این پرسش را بیابید. تلاش بر این است که پاسخها و دیدگاههای متفرقه این پرسش، در یک پاسخ جامع اجمالی تدوین گردد. پرسشهای وابسته به این سؤال در انتهای صفحه قرار دارند.
عبارتهای دیگری از این پرسش
پاسخ جامع اجمالی
* پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخها ودیدگاههای متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده میشود:
انتظار یک نظریۀ تربیتی است یعنی یک نگاه بنیادی است که میتواند بر همۀ اجزا و اعمال و ابعاد و ساختهای گوناگون زندگی فردی و اجتماعی اثرگذار باشد انتظار آثاری دارد، از نظر روانشناختی اصولاً روحامید و انتظار مثبت کارکردهایی دارد، چه انتظارات مقطعی و چه انتظارهای کلان عمومی و جهانشمول، اما انتظاری که در مکتبشیعه است چیزی فراتر از انتظار عام و مشترک است. انتظارمکتبتربیتی است که هم ابعاد روانی و روحی فرد را و هم نگرش اجتماعی را تعیین میکند و هم در ساختهای گوناگون تربیت اخلاقی و فردی و خانوادگی و اجتماعی اثر میگذارد[۱].
«انتظار یک نظریه تربیتی است یعنی یک نگاه بنیادی است که میتواند بر همه اجزا و اعمال و ابعاد و ساختهای گوناگون زندگی فردی و اجتماعی ما اثرگذار باشد انتظار عام و مشترک یک آثاری دارد، از نظر روانشناختی اصولاً روحامید و انتظار مثبت خیلی کارکرد دارد چه انتظارات مقطعی چه انتظارهای کلان عمومی و جهانشمول اما آن انتظاری که در مکتبشیعه است چیزی فراتر از این انتظار عام و مشترک است ویژگیهای دو رکن انتظار است که انتظارشیعی را از انتظاربودایی یا انتظارمسیحی یا انتظارعامه و اهل سنت متفاوت میکند و به عنوان یک نگرش و مکتب در میآورد انتظار با این ویژگیها مکتبتربیتی است که هم ابعاد روانی و روحی فرد را و هم نگرش اجتماعی وی را تعیین میکند و هم در ساختهای گوناگون تربیت اخلاقی و فردی و خانوادگی و اجتماعی اثر میگذارد و من در بخش دوم فقط به پارهای از این آثار اشاره میکنم و البته این دیدگاه و نظریه قابل بسط است و ساحتهای تربیت را باید جدا و شعاع و آثار این نگاه را در هر یک از آن ساحتها بازشناسی کرد.
اول: در این نگاه انتظار "ارتباط پویا و زندهای" است که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و آگاه مرتبط میکند، به نظر من این بسیار مهم است گرچه یک بودایی هم در انتظار یک حادثه به سر میبرد و یک غیر شیعی هم در انتظار به سر میبرد اما آن رخدادی که ما میگوییم محوری دارد و کانونی دارد که اینک زنده و خبیر و بصیر است و هم اکنون واقف بر زوایای زندگی و اسرار ماست، این ارتباط زنده و پویا میان فرد و الگو از لحاظ تربیتی اثربخش است، او فردی است موجود و ویژگیهای او در روایات تعیین شده و الگوی تمام عیاری است که چهره او برای منتظر مجسم است و ارتباط با او میسر است البته با مراتبی که وجود دارد.
دوم: این رابطه زنده و سرشار از عواطف و محبت میتواند آدمی را شکوفا کند و به آدمی و به افکار و اندیشههای وی جهتهایی بزرگ و متعالی بدهد این اثر مهمی است که بر انتظار خاص شیعی مترتب است.
سوم: به دنبال این ارتباط زنده "عشقی در آدمی" پدید میآید، آدمی به طبع خود عاشق این الگوهای متعالی است و عشق است که کلید پیشرفتهای بزرگ در تربیت و اخلاق است.
چهارم: به دنبال آن تلاش آدمی برای "منطبق سازی"» خود با آن الگوی زنده فراهم میآید و از سوی دیگر انتظار برای مشتاقان و صالحان امیدبخش است و این امیدواری و عشق و شور و نشاط به دنبال آن انتظار پویا و زنده فراهم میشود و نیز احساس نظارت او بر ما»[۱۷].
«اگر کسی به راستی به همه شرایط انتظار، پایبند بود و بایستههای آن را انجام داد، آثار تربیتی برجستهای برای وی در پی خواهد داشت که برخی چنین است:
گسترش امیدهای واقعی:انسان برای تداوم زندگی و تحمل دشواریهای آن، نیازمند انگیزهای نیرومند است که در پدیدهای با نام "امید به آینده" تجلی مییابد؛ آیندهای که به مراتب، عالیتر، زیباتر و بهتر از امروز باشد؛ این مسئله به ویژه برای جوانان - دارای اهمیت بیشتری است، زیرا آنان میتوانند در پرتو "امید به فردایی بهتر" به نیروی فراوان خود، جهت و معنا بخشند.
پویایی در جهت رسیدن به هدف: زندگی انسان آن زمان قابل توجیه است که آثار حرکت، پویایی و شادابی در تمام زوایای آن به چشم خورد. آنگاه که انسان، به وضعیت موجود راضی نیست و در صدد ایجاد شرایطی بهتر است، همانا در انتظار به سر می برد. این اثر ارزنده در جوامعشیعی به روشنی تمام دیده میشود؛ به گونهای که آن را از دیگر جوامع به روشنی تمام، متمایز و برجسته ساخته است.
ایجاد وحدت و همگرایی:انتظار - افزون بر آثار فردی - دارای آثار اجتماعی فراوانی نیز است که از مهمترین آنها میتوان به وحدت، انسجام و همدلی بین منتظران اشاره کرد. این هم دلی، به سبب توجه به هدف مشترکی است که در مسئله انتظار به روشنی تمام در چشم انداز آن، دیدنی است. امروزه ثابت شده افرادی که در پی هدفی مشترک هستند، از عملکردی همگون برخوردارند؛ به گونهای که همگرایی در آنها در مقایسه با گروههای دیگر، بیشتر به چشم میخورد. در جامعهشیعی، انتظارظهور مردی از سلاله پاکرسول گرامی اسلام(ص) سبب شده همه پیروان این آرمانمقدس، از همدلی بسیار خوبی برخوردار باشند.
از سطح و مرحله رنجهای حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنجهای عظیممعنوی و دغدغههای بزرگ انسانی، گام نهادن؛ همچون رنج انتظاری راستین و طولانی را بر دوش کشیدن و چشم به دروازههای روشن ظهور داشتن»[۱۹].