بحث:ویژگی یاران خاص امام مهدی چیست؟ (پرسش)

یاران خاص امام عصر(ع)

• یاران خاص امام زمان(ع) ۳۱۳ نفر مسلمانان شجاع و سلحشوری هستند که در روایات به یاران پیامبر در جنگ بدر تشبیه شده‌اند. اینها پرچمداران روی زمین و حاکمان خدا بر مردم در سراسر زمین هستند و لذا این افراد علاوه بر سلحشوری و شجاعت باید دارای علم و بینش بوده و لیاقت رهبری بر جامعه‌ها را داشته باشند.

صفات یاران خاص امام زمان(ع)

• این گروه ویژگی‌ها و صفات شایسته ای دارند که چنین افتخاری نصیب آنها می‌‌شود. مهمترین ویژگی‌های ایشان در قالب چند دسته بیان می‌‌شود:

صفات یاران امام عصر(ع) از دیدگاه قرآنی

1. نصرت دین خدا و ترویج احکام الهی: سنت‌های الهیِ فراوانی در جهان جاری است که قرآن کریم به برخی از آنها اشاره کرده است. یکی از سنت‌های الهی، سنت نصرت در مقابل نصرت است. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ﴾. یکی از ویژگی‌های انصار حضرت مهدی(ع)، دغدغۀ ترویج دین حق و رساندن آن به مردم است. امام سجاد(ع) فرمودند: «مردم زمان غیبت او، که معتقد به امامت او بوده و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند... آنان به حق، مخلصان و به درستی، شیعیان ما و دعوت کنندگان به دین خدا در پنهان و آشکارند».
2. آنها امت معدوده و همچون پاره‌های ابرهای متراکم هستند: امام باقر(ع) در تفسیر آیۀ: ﴿أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا﴾ فرمودند: «منظور یاران قائم(ع) هستند که ۳۱۳ نفرند، به خدا سوگند! منظور از امت معدوده آنها هستند. به خدا سوگند! در یک ساعت همگی جمع می‌شوند همچون پاره‌های ابر پاییزی که بر اثر باد جمع و متراکم می‌گردد».
3. آنها رکن‌ها و پایه‌های خلل‌ناپذیر و پشتیبان محکمند: امام صادق(ع) در تفسیر آیۀ: ﴿لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلَى رُكْنٍ شَدِيدٍ﴾ فرمودند: «منظور از قوة، همان قائم(ع) است و منظور از رکن شدید (پشتیبان محکم) ۳۱۳ نفر از یارانش هستند».

صفات یاران امام عصر(ع) از دیدگاه روایی

صفات درونی و معنوی

1. ایمان مستحکم: یکی از صفات بارز انصار المهدی باور به خداوند است، چنان که هیچ تردیدی در آن ندارند؛ همچنان که امام صادق(ع) فرمودند: «آنان مردانی هستند که دل‌هایشان مانند پاره‌های آهن است؛ شکی در ایمان به خدا در آن راه نیافته و در طریق ایمان، از سنگ محکم‌ترند».
2. عبادت و مناجات: فلسفۀ عبادت جز این نیست که انسان با تذکر و تمرین خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالم، یاد بگیرد تا در همۀ عرصه‌های زندگی تسلیم خواستۀ خدا باشد؛ لذا یکی دیگر از خصوصیات یاران امام مهدی(ع) عبادت و راز و نیاز با حضرت معبود است.
3. معرفت به امام: پس از معرفت به خدا، مهم‌ترین سرمایۀ یاران امام زمان(ع)، معرفت عمیق به اوست. کسب آنها در زمان غیبت و همگام با انتظار ظهور موفق به تحصیل آن شده‌اند. این حقیقت در کلام امام سجاد(ع) به خوبی روشن است. ایشان فرمود: «مردم زمان غیبت او که معتقد به امامت او و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند، زیرا خداوند عقل، فهم و معرفتی به آنها عطا کرده که غیبت نزد آنها چون مشاهده است».
4. ولایت‌پذیری و اطاعت از امام: مهم‌ترین ویژگی عملی که موجب قرار گرفتن در سپاه امام زمان(ع) می‌شود، ولایت‌پذیری از حضرت است؛ امام صادق(ع) در این زمینه فرمودند:: «فرمان برداری آنها از امام، بیش از فرمان‌برداری کنیز از آقایش است» و....

صفات جسمانی

1. جوان بودن: با توجه به جایگاه مهم جوان و جوانی، آموزه‌های دینی همواره بر این نکته تأکید فراوانی کرده‌اند. در قیام جهانی منجی موعود، نه فقط خود حضرت در هیئت مردی جوان ظهور خواهند کرد بلکه بیشتر یاران خاص او در سن جوانی بوده و بزرگسالان میان آنان کم شمار خواهند بود.
2. توانایی جسمانی: قدرت جسمانی یکی دیگر از صفات اصحاب امام زمان(ع) است و این بدان جهت است که انجام مدیریت امور سنگین با وسعت جهانی، نیازمند توانایی بدنی است.
3. کارآمدی و تخصص: ممکن است برخی چنین فکر کنند که یاران حضرت مهدی(ع) تنها اهل مسجد و عبادتند؛ در حالی که یاران حضرت علاوه بر تعهد، تخصص هم دارند. شخصی از امام صادق(ع) پرسید: آیا در هنگام ظهور، مؤمنی غیر از آن ۳۱۳ نفر نیست؟ ایشان فرمودند: «بله، ولی عده ای که حضرت با آنها قیام می‌کند، از نجیبان، قاضیان، حاکمان و فقیهان دین هستند».

نقش بانوان در جایگاه یاوری و همراهی امام عصر(ع)

• در تشکیل هسته اصلی یاران امام زمان(ع)، زنان نیز نقش بسزایی دارند و طبق تعبیر برخی از احادیث، حدود پنجاه زن، از یاران اصلی امام و همراه هستۀ مرکزی آن قیام هستند. این موضوع، اهمیت نقش بانوان را در جایگاه یاوری و همراهی امام عصر(ع) روشن می‌‌سازد. امام باقر(ع) در این باره فرمود: «... به خدا سوگند سیصد و چند تن از مردان نزد او می‌‏آیند، که با آنان پنجاه زن نیز هست.»... زنان که در طول تاریخ، از حقوق خویش محروم بودند و شخصیت آنان تحقیر گشته بود، در دوران آن انقلاب بزرگ، شخصیت واقعی خویش را باز خواهند یافت و به عنوان کارگزاران اصلی آن در جامعه جهانی شرکت خواهند داشت.

یاران خاص امام عصر(ع)

• یاران خاص امام زمان(ع) ۳۱۳ نفر مسلمانان شجاع و سلحشوری هستند که در روایات به یاران پیامبر در جنگ بدر تشبیه شده‌اند. اینها پرچمداران روی زمین و حاکمان خدا بر مردم در سراسر زمین هستند و لذا این افراد علاوه بر سلحشوری و شجاعت باید دارای علم و بینش بوده و لیاقت رهبری بر جامعه‌ها را داشته باشند. بنابراین مسئولیت‌هایی که برای یاران خاص امام مهدی(ع) تعریف شده است، حکایت از آن می‌کند که این افراد علاوه بر سلحشوری و شجاعت، باید دارای علم و بینش باشند تا لیاقت و شایستگی رهبری جوامع و پرچمداری کشورها را داشته باشند.

صفات یاران خاص امام زمان(ع)

• مهم‌ترین ویژگی‌ها و صفات خواص و یاران امام زمان(ع) که موجب می‌شود افتخار سرداری و سربازی حضرت نصیب ایشان شود، در قالب چند دسته بیان می‌‌شود:

صفات یاران امام عصر(ع) از دیدگاه قرآنی

1. نصرت دین خدا و ترویج احکام الهی: سنت‌های الهیِ فراوانی در جهان جاری است که قرآن کریم به برخی از آنها اشاره کرده است. یکی از سنت‌های الهی، سنت نصرت در مقابل نصرت است. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ﴾. یکی از ویژگی‌های انصار حضرت مهدی(ع)، دغدغۀ ترویج دین حق و رساندن آن به مردم است. امام سجاد(ع) فرمودند: «مردم زمان غیبت او، که معتقد به امامت او بوده و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند... آنان به حق، مخلصان و به درستی، شیعیان ما و دعوت کنندگان به دین خدا در پنهان و آشکارند». زمانی که اینها، به امام قائم(ع) می‌پیوندند تا در راه او فداکاری کنند، طبق سنت الهی، خداوند نیز یار و یاور آنهاست و با نیروهای غیبی‌اش آنها را کمک می‌کند.
2. آنها امت معدوده و همچون پاره‌های ابرهای متراکم هستند: امام باقر(ع) در تفسیر آیۀ: ﴿أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا﴾ فرمودند: «منظور یاران قائم(ع) هستند که ۳۱۳ نفرند، به خدا سوگند! منظور از امت معدوده آنها هستند. به خدا سوگند! در یک ساعت همگی جمع می‌شوند همچون پاره‌های ابر پاییزی که بر اثر باد جمع و متراکم می‌گردد».
3. آنها رکن‌ها و پایه‌های خلل‌ناپذیر و پشتیبان محکمند: امام صادق(ع) در تفسیر آیۀ: ﴿لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلَى رُكْنٍ شَدِيدٍ﴾ فرمودند: «منظور از قوة، همان قائم(ع) است و منظور از رکن شدید (پشتیبان محکم) ۳۱۳ نفر از یارانش هستند». با دقت در آیه می‌‌توان به چند ویژگی مهم از یاران امام عصر(ع) از جمله مصمم بودن، قدرت روحی و جسمی و نیرومندی و پایبند بودن به پیمان دست یافت.
4. روحیۀ جهاد و مبارزه: یکی از آیات مهدوی که دربارۀ انصار المهدی است، آیۀ ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ﴾ است. در این آیه، صفاتی برای یاران حضرت شمرده شده که از جملۀ آنها جهاد و مبارزه است؛ از این رو، همۀ کسانی که مشتاق حضور در لشکر امام(ع) هستند، باید به این صفت مزین شوند.
5. داشتن تقوا، لیاقت و صلاحیت: اساساً مدیریت و حکومت، به لیاقت و صلاحیت‌های خاصی نیاز دارد؛ لذا قرآن می‌فرماید: ﴿وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ﴾ طبق این آیۀ شریفه که از جمله آیات مهدوی است، وارثان زمین دو ویژگی دارند: یکی بندۀ خدا بودن و داشتن تقوای الهی و دیگری برخورداری از صلاحیت که همان لیاقت، تخصص و مدیریت لازم است.

صفات یاران امام عصر(ع) از دیدگاه روایی

صفات درونی و معنوی

1. ایمان مستحکم: یکی از صفات بارز انصار المهدی باور به خداوند است، چنان که هیچ تردیدی در آن ندارند؛ همچنان که امام صادق(ع) فرمودند: «آنان مردانی هستند که دل‌هایشان مانند پاره‌های آهن است؛ شکی در ایمان به خدا در آن راه نیافته و در طریق ایمان، از سنگ محکم‌ترند». گویا ایشان در عمل به آیۀ: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾. نمونۀ کاملی هستند. البته چنین ایمان ثابتی، قطعاً به دلیل معرفت بالای آنها به حضرت حق و اعمال صالحی است که به تصریح روایات معصومان(ع)، موجب تثبیت ایمان در قلب آنها شده است.
2. عبادت و مناجات: فلسفۀ عبادت جز این نیست که انسان با تذکر و تمرین خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالم، یاد بگیرد تا در همۀ عرصه‌های زندگی تسلیم خواستۀ خدا باشد؛ لذا یکی دیگر از خصوصیات یاران امام مهدی(ع) عبادت و راز و نیاز با حضرت معبود است، چنان که در وصفشان آمده است: «مردانی در میان آنها هستند که شب‌ها نمی‌خوابند؛ زمزمه آنها در حال عبادت، هم‌چون زمزمه زنبور عسل است. تمامشب را به عبادت مشغولند و روزها سواره به دشمن حمله می‌کنند. آنها در وقت شب، راهب، و هنگام روز، شیرند».
3. معرفت به امام: پس از معرفت به خدا، مهم‌ترین سرمایۀ یاران امام زمان(ع)، معرفت عمیق به اوست. کسب آنها در زمان غیبت و همگام با انتظار ظهور موفق به تحصیل آن شده‌اند. این حقیقت در کلام امام سجاد(ع) به خوبی روشن است. ایشان فرمود: «مردم زمان غیبت او که معتقد به امامت او و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند، زیرا خداوند عقل، فهم و معرفتی به آنها عطا کرده که غیبت نزد آنها چون مشاهده است».
4. ولایت‌پذیری و اطاعت از امام: مهم‌ترین ویژگی عملی که موجب قرار گرفتن درسپاه امام زمان(ع) می‌شود ولایت‌پذیری از حضرت است؛ امام صادق(ع) در این زمینه فرمودند:: «فرمان برداری آنها از امام، بیش از فرمان‌برداری کنیز از آقایش است». همچنین پیامبر اعظم(ص) دربارۀ لزوم اطاعت از قائم آل محمد(ع) فرمود: «قائم از فرزندان من است. نامش نام من و کنیه‌اش کنیه من است؛ شمایل او شمایل من و روش او روش من است و مردم را بر آیین و دینم بدارد و آنها را به کتاب پروردگارم فراخواند. کسی که او را اطاعت کند، مرا اطاعت کرده و کسی که او را نافرمانی کند، مرا نافرمانی کرده است؛ کسی که او را در دوران غیبتش انکار کند، مرا انکار کرده و کسی که او را تکذیب کند مرا تکذیب کرده است و کسی که او را تصدیق کند، مرا تصدیق کرده است. از کسانی که گفتار مرا درباره او انکار و تکذیب می‌کنند و از کسانی از امتم که مردم را از طریقه او گمراه می‌سازند، به خداوند شکایت می‌برم». کارگزاران حضرت کسانی هستند که این سخنان نورانی را با گوش جان شنیده و سخت به آن پای بند هستند.
5. جان نثاری برای امام و شهادت‌طلبی: یکی از ویژگی‌هایی که برای یاران امام عصر(ع) در احادیث شمرده شده آن است که: «آنها برای تبرک، بدن خود را به‌زین اسبِ امام می‌سایند. آنها در جنگ‌ها، امام را در میان گرفته و با جان خود از وی دفاع می‌کنند و هر کاری داشته باشد، برایش انجام می‌دهند... آنها ادعای شهادت دارند و تمنا می‌کنند که در راه خداوند کشته شوند».
6. تقوا و پرهیزگاری: امام صادق(ع) به صراحت، تقوا را پیش شرط یاوری امام زمان(ع) معرفی کرده و می‌فرماید: «هر کس که بودن در شمار یاران قائم شادمانش می‌‌سازد، باید در انتظار باشد و با حال انتظار به پرهیزگاری و خلق نیکو رفتار کند. پس اگر اجلش برسد و امام قائم پس از درگذشت او قیام کند، بهره او هم چون بهره کسی است که آن حضرت را دریافته باشد. پس بکوشید و منتظر باشید».
7. صبر و استقامت: پیروزی امام زمان(ع) و تشکیل حکومت عدل جهانی، نیازمند صبر و استواری در امور بوده و عنصر صبر در انجام کارها نیز بی تردید، از صفات حتمی‌کارگزاران حضرت است؛ البته این صبر در عصر غیبت کسب شده است؛ امام حسین(ع) فرمودند: «از ما (خانواده) دوازده نفر مهدی هستند، که اولیِ ایشان امیرالمؤمنین(ع) و آخرین آنها نهمی‌از فرزندان من است؛ اوست قیام کننده به حق که خداوند به وسیله او زمین را پس از مرگش زنده گرداند و دین حق را به دست او بر تمامی‌ادیان پیروز کند، اگرچه مشرکان نخواهند. برای او غیبتی است که جمعی در آن مرتدّ شوند و جمعی دیگر، ثابت قدم در دین بمانند و آزار شوند و به ایشان گفته شود: کجاست این وعده اگر راست گو هستید؟! هر آینه، بردباران در غیبت او بر آزار و تکذیب (مردم)، همانند جهادکنندگانِ با شمشیرند در رکاب رسول خدا(صلی الله علیه و آله)».
8. اخلاص و انگیزه الهی: یارانی که با حضرت مهدی(ع) هستند، برای رسیدن به منافع شخصی خود قدم در راه یاری حضرت ننهاده‌اند، بلکه تنها انگیزۀ ایشان خدا و تقرب به اوست و در این راه، از هیچ گونه حمایتی دریغ نمی‌ورزند. ایشان به گواه امام سجاد(ع) در زمانۀ غیبت، مشق اخلاص را تمرین کرده‌اند: «مردم زمان غیبت او که معتقد به امامت او بوده و منتظر ظهورش هستند، از مردم هر زمانی برترند... آنان به حق، مخلصان و به درستی، شیعیان ما می‌باشند».
9. اصلاح گری در جامعه: کسانی که آرزوی همراهی با مصلح کل و جهانی دارند، باید خود نیز از روحیۀ اصلاح‌گری در جامعه برخوردار باشند. تجلی عینیِ این روحیه در جامعه، امر به معروف و نهی از منکر است. منتظر حقیقی و مشتاق ظهور که خواستار فراگیری توحید در جهان است، باید بداند که عزت یافتن کلمۀ توحید، به امر به معروف و نهی از منکر است. از همین روست که امام زمان(ع) در آغاز قیام جهانی خویش و در عهدنامه‌ای که با کارگزاران خویش می‌بندد، یکی از مفاد عهد نامه را التزام به امر به معروف و نهی از منکر قرار داده و می‌فرماید: «أُبَایِعُکُمْ عَلَی أَن‏... تَأْمُرُونَ‏ بِالْمَعْرُوفِ‏ وَ تَنْهَوْنَ‏ عَنِ‏ الْمُنْکَرِ‏».

صفات جسمانی

1. جوان بودن: با توجه به جایگاه مهم جوان و جوانی، آموزه‌های دینی همواره بر این نکته تأکید فراوانی کرده‌اند. در قیام جهانی منجی موعود، نه فقط خود حضرت در هیئت مردی جوان ظهور خواهند کرد بلکه بیشتر یاران خاص او در سن جوانی بوده و بزرگسالان میان آنان کم شمار خواهند بود. حضرت علی(ع) فرمود: «همانا یاران قائم(ع) همگی جوانند و پیر میانشان نیست؛ مگر به اندازه سرمه در چشم یا به قدر نمک در توشه راه و کمترین چیز در توشه راه، نمک است».
2. توانایی جسمانی: قدرت جسمانی یکی دیگر از صفات اصحاب امام زمان(ع) است و این بدان جهت است که انجام مدیریت امور سنگین با وسعت جهانی، نیازمند توانایی بدنی است. امام سجاد(ع) فرمود: «هنگامی‌که قائم ما قیام کند، خداوند از شیعه ما آفت را برطرف سازد و دل‌هایشان را همچون پاره‌های آهن کند و نیروی هر یک مرد از آنان را به اندازه نیروی چهل مرد قرار دهد و فرمانروایان و بزرگان روی زمین خواهند بود». عبدالملک بن اعین می‌‌گوید: نزد امام باقر(ع) از جا برخاستم و از پیری تکیه بر دستم زده، گریستم. حضرت فرمود: تو را چه شده؟ عرض کردم: من امید آن داشتم که تا نیرویی در تن دارم، حکومت حقه شما و پیروزیتان را درک کنم؟ امام فرمود: «به راستی اگر این جریان بشود، (و هنگام ظهور و پیروزی ما گردد)، بر مردی از شما نیروی چهل مرد داده شود و دل‌های شما چون پاره‌های آهن گردد؛ اگر با آنها به کوه‌ها زنند آنها را از جای برکنند، و شما در آن زمان حاکمان روی زمین و خزینه داران آن می‌باشید».
3. کارآمدی و تخصص: ممکن است برخی چنین فکر کنند که یاران حضرت مهدی(ع) تنها اهل مسجد و عبادتند؛ در حالی که یاران حضرت علاوه بر تعهد، تخصص هم دارند. شخصی از امام صادق(ع) پرسید: آیا در هنگام ظهور، مؤمنی غیر از آن ۳۱۳ نفر نیست؟ ایشان فرمودند: «بله، ولی عده ای که حضرت با آنها قیام می‌کند، از نجیبان، قاضیان، حاکمان و فقیهان دین هستند».

نقش بانوان در جایگاه یاوری و همراهی امام عصر(ع)

• در تشکیل هسته اصلی یاران امام زمان(ع)، زنان نیز نقش بسزایی دارند و طبق تعبیر برخی از احادیث، حدود پنجاه زن، از یاران اصلی امام و همراه هستۀ مرکزی آن قیام هستند. این موضوع، اهمیت نقش بانوان را در جایگاه یاوری و همراهی امام عصر(ع) روشن می‌‌سازد، چراکه آنان در گسترش فرهنگ اسلامی، تبیین خطوط اصلی دین، آموزش معارف الهی و جایگزین ساختن معیارها و اصول انقلاب مهدوی، نقش موثری دارند و نقش‏های اصلی و برجسته‏‌ای را بر عهده می‌‌گیرند. همچنین در مسائل پشت جبهه و دیگر مسائل اجتماعی، فرهنگی و تربیتی نیز می‌‏توانند نقش سازنده‏‌ای داشته باشند. در واقع آنان اگر در جهاد و رویارویی مستقیم شرکت نکنند، در دیگر پست‏ها و مسؤولیت‌‏ها و سازندگی‌‏ها، می‌‏توانند مشارکت داشته باشند. امام باقر(ع) در این باره فرمود: «... به خدا سوگند سیصد و چند تن از مردان نزد او می‌‏آیند، که با آنان پنجاه زن نیز هست.»... زنان که در طول تاریخ، از حقوق خویش محروم بودند و شخصیت آنان تحقیر گشته بود، در دوران آن انقلاب بزرگ، شخصیت واقعی خویش را باز خواهند یافت و به عنوان کارگزاران اصلی آن در جامعه جهانی شرکت خواهند داشت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: