بحثی کوتاه درباره علم امام (مقاله)
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
بحثی کوتاه درباره علم امام(ع) عنوان مقاله‌ای است که به بررسی علم امام و آگاهی وی به غیب می‌پردازد. این مقاله به قلم سید محمد حسین طباطبایی به کوشش رضا استادی با زبان فارسی نوشته شده و در مجله نور علم (شماره ۴۹، بهمن و اسفند ۱۳۷۱) منتشر گشته است.[۱]. و در کتاب علم امام (مجموعه مقالات) با گردآورى محمد حسن نادم بازنشر شده است.[۲]
| بحثی کوتاه درباره علم امام(ع) | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | (نامعلوم) |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | سید محمد حسین طباطبایی |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | مجله نور علم |
| وابسته به | جامعه مدرسین حوزه علمیه قم |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | بهمن و اسفند ۱۳۷۱ |
| شماره | ۴۹ |
| ناشر الکترونیک | پرتال جامع علوم انسانی |
این مقاله در واقع رساله‌ای در پاسخ به کتاب «شهید جاوید» می‌باشد و شامل موارد ذیل نیز می‌شود:
- «پاسخ به استاد علامه طباطبایی پیرامون رسالۀ بحثی کوتاه دربارۀ علم امام(ع)»، نگاشتۀ عبدالله صالحی نجف آبادی؛
- «نقد و پاسخ»، نگاشتۀ سید محمد حسین طباطبایی.
چکیده مقاله
- این رساله را علامه طباطبایی در پاسخ به پرسشی نوشته است که به دنبال انتشار کتاب شهید جاوید، گروهی از روحانیان، درباره علم امام حسین(ع) به شهادت خویش از ایشان پرسیده‌اند، در این پاسخ کوتاه و در عین حال متقن، می‌گوید: علم امام به حوادث و وقایع بر دو قسم و از دو راه است: نخست علم غیر عادی امام به همه حقایق هستی در هر شرایطی به اذن الهی، دوم علم عادی امام. علم نخست ذاتی و استقلالی نیست، بلکه به تعلیم الهی و از لوازم مقام نورانیت است. لایتغیر و تخلف ناپذیر است و ارتباطی با تکلیف ندارد، اما علم دوم متعلق تکلیف است. آنگاه به اوضاع زمان سید الشهداء(ع) اشاره کرده و وظیفه و تکلیف ایشان را بر اساس علم عادی حضرت، قیام بر ضد حکومت یزید و خودداری از بیعت با او دانسته است»[۳].
فهرست مقاله
- قسم اول از علم امام(ع)؛
- راه اثبات علم امام(ع)؛
- این علم تأثیری در عمل و ارتباطی با تکلیف ندارد؛
- قسم دوم از علم امام(ع): علم عادی؛
- نهضت سیدالشهدا(ع) و هدف آن؛
- درگذشت معاویه و خلافت یزید؛
- امام(ع) و بیعت با یزید؛
- اثر امتناع از بیعت؛
- ترجیح مرگ بر زندگی؛
- اشاره‌های مختلف امام(ع) به وظیفه خود؛
- اختلاف روش امام(ع) در خلال مدت قیام خود؛
- بخش دوم: نقد و پاسخ.
درباره پدیدآورندگان
- آیت‌الله سید محمد حسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (متولد ۱۲۸۲ ش، تبریز و متوفای ١٣۶٠ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید علی قاضی، مرتضی طالقانی، سید حسین بادکوبه‌ای، سید ابوالقاسم خوانساری، محمد حسین غروی اصفهانی، حسین نائینی و سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای به اتمام رساند. اهتمام جدی به تبیین و تدریس تفسیر قرآن کریم و مباحث فلسفی و حکمی و نیز تربیت شاگردان برجسته از جمله فعالیت‌های وی است.[۴] او احیاکنندهٔ دروس تفسیر قرآن و فلسفه و حکمت در حوزه‌های علمیه بوده و آثار تأثیرگذاری در موضوعات مختلف علوم عقلی و نقلی تألیف کرده است. «تفسیر المیزان»، «کتاب توحید»، «رسالة النبوة و الإمامة»، «رسالة الولایة»، «سنن النبی»، «علی و فلسفهٔ الهی»، «قرآن در اسلام»، «شیعه در اسلام»، «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، «بدایة الحکمة» و «نهایة الحکمة» برخی از این آثار است.[۴]
- آیت‌الله رضا استادی (متولد ۱۳۱۶ ش، تهران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد تقی ستوده، ابوالقاسم خزعلی، محمد شاه‌آبادی، جعفر سبحانی، حسین علی منتظری، ناصر مکارم شیرازی، سید محمد باقر سلطانی بروجردی، احمد آذری قمی، سید محمد رضا گلپایگانی، سید کاظم شریعتمداری، محمد علی اراکی، سید موسی شبیری زنجانی و امام خمینی به اتمام رساند. مدیریت حوزه علمیه قم به مدت سه سال، عضو شورای عالی حوزه علمیه قم، نمایندگی مجلس خبرگان و عضویت در شورای نگهبان از جمله فعالیت‌های وی است . [۵] او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله را به رشته تحریر درآورده است. «كتاب‌نامه امام صادق(ع)»، «شفاعت در قرآن و حدیث»، «امامت در چند درس»، «خاتمیت از دیدگاه عقل و قرآن و حدیث»، «ابناء الزهراء ابناء الرسول»، «سرگذشت کتاب شهید جاوید» و «پیامبر و امامان تأویل قرآن را می‌دانند» برخی از این آثار است. [۵]