حقیقت وحی تجربه دینی یا عرفانی؟ (مقاله)
حقیقت وحی، تجربه دینی یا عرفانی؟ عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی وحی از منظر تجربه دینی و عرفانی می‌پردازد. این مقاله ۱۵ صفحه‌ای به قلم محمد حسن قدردان قراملکی نگاشته شده و در فصلنامه قبسات (شماره ۲۶، زمستان ۱۳۸۱) منتشر گشته است.[۱].
| حقیقت وحی | |
|---|---|
| تجربه دینی یا عرفانی؟ | |
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد حسن قدردان قراملکی |
| موضوع | مجاری علم لدنی، وحی، وحی در فلسفه دین |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه قبسات |
| وابسته به | پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | زمستان ۱۳۸۱ |
| شماره | ۲۶ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه تخصصی مجلات نور |
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «مقاله ذیل به تحلیل وحی از منظر تجربه دینی و عرفانی می‌پردازد. نگارنده، نخست به‌صورت مقدمه به چهار رهیافت ذیل از وحی اشاره می‌کند: ۱. روان‌شناختی؛ ۲. جامعه‌شناختی؛ ۳. تجربه معرفتی (فلاسفه)؛ ۴. معرفتی و زبانی (متکلمان)؛ سپس دیدگاه همسان‌انگاری وحی و تجربه دینی با تعریف تجربه دینی و تقسیم آن به ذاتی‌گرا و ساختی‌گرا تحلیل و نقد می‌شود».
- نویسنده در ادامه چکیده می‌نویسد: «در نقد آن به نکاتی چون لزوم تنزل وحی به تجربه عادی، غیر آسمانی انگاشتن وحی، تکثر ادیان به عدد تکثر تجارب دینی و تعمیم نبوت اشاره خواهد رفت. قسمت دوم مقاله به رویکرد عارفان از وحی اختصاص دارد. در این قسمت، نگارنده با بهره‌گیری از اصول و مبانی عرفانی به تبیین وحی می‌پردازد و تأکید می‌کند که حقیقت وحی نزد عارفان، تجربه است؛ اما نه از قسم تجربه دینی؛ بلکه نوعی تجربه الوهی خاص که مبدأ و پیشینه آن به عالم عقول و مقام واحدیت و صادر اول بر می‌گردد و در واقع، وحی مخصوصا وحی پیامبر اسلام(ص) تجربه دوم و به عبارت دقیق‌تر ظهور تجربه وحیانی پیامبر(ص) در عالم عقول است که با نزول عین ثابته پیامبر از حقیقت محمدیه و صعود دوباره و اتصال به آن تحقق می‌یابد».[۱]
فهرست مقاله
- چکیده؛
- مقدمه؛
- اشاره‌ای به رهیافت‌های گوناگون وحی:
- رهیافت روان‌شناختی؛
- رهیافت جامعه‌شناختی؛
- رهیافت تجربی معرفتی (فیلسوفان)؛
- رهیافت معرفتی و زبانی (متکلّمان)؛
- همسان‌انگاری تجربه دینی و وحی؛
- تعریف تجربه دینی و اقسام آن:
- کلام مسیحی؛
- بعضی محققان مسلمان معاصر:
- دکتر سروش؛
- مجتهد شبستری؛
- توجیه آیات؛
- تحلیل و بررسی؛
- وحی، تجربه عرفانی خاص؛
- چگونگی وحی پیامبران؛
- ارزیابی و نتیجه‌گیری؛
- پی‌نوشت‌ها.
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن قدردان قراملکی، (متولد ۱۳۴۴ ش، تبریز)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی و عبدالله جوادی آملی پیگیری کرد. عضوهیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، انجمن عالی حکمت و انجمن مهدویت از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «آیین خاتم»، «خاتمیت و جاودانگى اسلام»، «حکومت دینى از منظر استاد شهید مطهرى»، «جایگاه مصلحت در سیره نظری و عملی معصومان(ع)»، «نقش پیامبر در وحی»، «امامت علی و توجیه‌های مخالفان» و «تحلیلی از وحی و شبهات آن» برخی از این آثار است.[۲]