بحث:آثار تربیتی انتظار چیست؟ (پرسش)

اثر گذاری تربیتی انتظار

• انتظار یک نظریۀ تربیتی است یعنی یک نگاه بنیادی است که می‌تواند بر همۀ اجزا و اعمال و ابعاد و ساخت‌های گوناگون زندگی فردی و اجتماعی اثرگذار باشد انتظار آثاری دارد، از نظر روان‌شناختی اصولاً روح امید و انتظار مثبت کارکردهایی دارد، چه انتظارات مقطعی و چه انتظارهای کلان عمومی و جهان‌شمول، اما انتظاری که در مکتب شیعه است چیزی فراتر از انتظار عام و مشترک است. انتظار مکتب تربیتی است که هم ابعاد روانی و روحی فرد را و هم نگرش اجتماعی را تعیین می‌کند و هم در ساخت‌های گوناگون تربیت اخلاقی و فردی و خانوادگی و اجتماعی اثر می‌گذارد.

آثار تربیتی انتظار

• برخی آثار تربیتی انتظار عبارتند از:

1. گسترش امیدهای واقعی: امید، محرک انسان برای رویارویی با آینده است‌. برخی آن را انگیزه و پاره‌ای دیگر آن را نیاز آدمی می‌‌دانند. انسان برای تداوم زندگی و تحمل دشواری‌های آن، نیازمند انگیزه‌ای نیرومند است که در پدیده‌ای با نام "امید به آینده" تجلی می‌یابد؛ آینده‌ای که به مراتب، عالی‌تر، زیباتر و بهتر از امروز باشد. مفهوم انتظار در حقیقت، امید به فردای ظهور است‌؛ فردایی که هرگز با دوران غیبت قابل مقایسه نیست‌، لذا انتظار برای مشتاقان و صالحان امیدبخش است و این امیدواری و عشق و شور و نشاط به دنبال آن انتظار پویا و زنده فراهم می‌شود و نیز احساس نظارت او بر ما. امام مجتبی(ع) از پدر بزرگوارش نقل می‌‌کند: «در دولت مهدی(ع)، درندگان سازش می‌‌کنند‌، نباتات از دل زمین می‌‌رویند و آسمان برکاتش را فرو می‌‌فرستد. گنج‌های نهفته در دل زمین برای او آشکار می‌‌شود و بین مشرق و مغرب را مالک می‌‌شود‌. خوشا به حال کسی که آن روزگار مسعود را درک کند و دستوراتش را با گوش جان بشنود‌».
2. معنا یافتن زندگی در پرتو پویایی در جهت رسیدن به هدف، با نگاه تطبیقی به زندگی بدون هدف و فرجام آن که تهی شدن از درون و روزمره‌گی است: زندگی انسان آن زمان قابل توجیه است که آثار حرکت، پویایی و شادابی در تمام زوایای آن به چشم خورد. آن گاه که انسان، به وضعیت موجود راضی نیست و در صدد ایجاد شرایطی بهتر است، همانا در انتظار به سر می‌‌برد.
3. استقرار و ایجاد وحدت و همبستگی و همگرایی: چنانچه انتظار را آرمان مشترک بدانیم، این احساس، از حیث فردی موجب تمرکز افکار و نیروهای آدمی می‌‌شود و از حیث جمعی، موجب همدلی، هم نوایی و هم اندیشی امت منتظر خواهد شد. به عبارت دیگر، می‌‌توان با کوشش برای دست یافتن به مقاصد و رسیدن به هدف ها، جنبه‌های شخصیت را یکپارچه ساخت و جامعیت بخشید. تحقق آرمان مشترک انتظار در میان امت اسلامی زمینه‌ساز احیای امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت همگانی می‌‌شود.
4. احساس حضور و مراقبت همیشگی: یکی از آثار و پیامدهای غیر قابل تردید و منطقی انتظار راستین، احساس حضور است. یک منتظر حقیقی و راستین، با اعتقاد به اینکه همۀ رفتار و اعمالش پیوسته در منظر امام غایب است، هر جا که باشد گویی خود را در خیمۀ آن حضرت و گوش به فرمان ایشان احساس می‌‌کند و لازمۀ انتظار‌ واقعی را تلاش برای جلب رضایت حضرت می‌‌داند. این احساس حضور، در زمینه سازی ظهور، نقشی بس برجسته و انکارناپذیر خواهد داشت.
5. سلامت اخلاقی جامعه: از حیث ارتباط منطقی و معنایی، خانوادۀ سالم زمینه‌ساز جامعۀ سالم و جامعۀ سالم، عامل تداوم و بقای خانوادۀ سالم است و این دو با یکدیگر نسبت تعاملی دارند. بنابراین نوعی التزام منطقی میان سلامت اخلاقی خانواده و سلامت اخلاقی جامعه وجود دارد. لذا خانوادۀ منتظر با درک مسؤولیت اجتماعی در برابر اصلاح جامعه‌، تا حد توان خود تلاش می‌‌کند‌.
6. الگوسازی: آدمی، فطرتاً به کمال گرایش دارد؛ لازمۀ نیل به کمال شخصیت‌‌هایی است که وی خود را با آنان همانند کند‌، لذا قرآن کریم یکی از مصادیق سرمشق نیک را پیامبر اسلام(ص) و هم چنین حضرت ابراهیم(ع) می‌‌داند؛ لذا گرایش به فرهنگ مهدوی(ع) موجب می‌‌شود، آدمی الگوی مورد نظر خویش را در شخصیت مبارک امام زمان(ع) و سعادت خود را در پیروی از آن حضرت بداند.
7. مداومت بر دعا: منتظر برای تعجیل در فرج حضرت ولی عصر ‌(ع)، بر دعا و به ویژه دعاهایی نظیر دعای ندبه و دعای فرج استمرار دارند. بر این اساس می‌‌توان نتیجه گرفت، انس و الفت آدمی با دعای فرج یا دعای ندبه برای به پایان رسیدن دورۀ انتظار و آغاز دورۀ ظهور محبوب، در راستای هدف خلقت است.
8. به جریان افتادن نیروهای نهفته و سرمایه‌های راکد انسان در پرتو دوران سخت انتظار.
9. پالایش درون و به مرحلۀ خلوص رسیدن به جهت طولانی شدن دوران غیبت.
10. رشد قدرت تحمل در برابر ناملایمات و تنگناها به جهت قداست و عظمت هدف که در انتظار حضرت بودن، معنا می‌یابد.
11. فراتر رفتن از مرز انسان متعادل و رسیدن به مرحلۀ انسان متعالی.
12. از سطح و مرحلۀ رنج‌های حقیر مادی، رها شدن و به وادی رنج‌های عظیم معنوی و دغدغه‌های بزرگ انسانی، گام نهادن؛ هم‌چون رنج انتظاری راستین و طولانی را بر دوش کشیدن و چشم به دروازه‌های روشن ظهور داشتن.
13. ارتباط پویا و زنده‌ای که فرد را با یک محور موجود و زنده و خبیر و آگاه مرتبط می‌کند.
14. شکوفایی انسان در اثر رابطۀ زنده و سرشار از عواطف و محبت، و جهت دادن به انسان و به افکار و اندیشه‌های وی.
15. پدید آمدن عشق در انسان در اثر ارتباط زنده: آدمی به طبع خود عاشق این الگوهای متعالی است و عشق است که کلید پیشرفت‌های بزرگ در تربیت و اخلاق است.
16. فراهم آمدن منطبق سازی انسان با آن الگوی زنده در اثر تلاش وی.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: