حجت الهی در کلام اسلامی
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل خلافت الهی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
معصومان حجت‌های الهی هستند. حجت بودن آنان، یکی از جهاتی است که پیروی از سیره و رفتار آنان را برای دیگران موجه و لازم می‌سازد. حجت یعنی چیزی که می‌توان به آن برای دیگران استدلال و برهان آورد[۱]. وقتی گفته می‌شود اجماع حجت است، یعنی دلیل بر حکم شرعی است که می‌توان به آن استناد کرد و دلیل بر حکم شرعی دانست که در مباحث اصول فقه به آن پرداخته شده است. زمانی که پیامبر(ص) یا علی و فاطمه(ع) حجت معرفی می‌شوند؛ یعنی آنان کسانی هستند که دیگران می‌توانند به راه و روش آنان عمل کنند و در بیان علت عمل به آن، نزد خداوند احتجاج کنند. بدیهی است سیره و روشی حجت است که برای دیگران قابل پیروی باشد. روایاتی داریم که در آنها معصومان حجت دانسته شده‌اند و طبق آنها، دیگران با پیروی از آنان در مسیر صحیح قرار می‌گیرند. به چند روایت اشاره می‌شود:
- پیامبر فرمود: «أَنَا وَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ وَ تِسْعَةٌ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ حُجَجُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ أَعْدَاؤُنَا أَعْدَاءُ اللَّهِ وَ أَوْلِيَاؤُنَا أَوْلِيَاءُ اللَّهِ»[۲]: من، علی، فاطمه، حسن، حسین(ع) و نه تن از فرزندان حسین(ع)، حجت‌های خدا بر خلق او هستیم. دشمنان ما، دشمنان خدا و دوستان ما دوستان خدا هستند.
- جابر بن عبدالله از پیامبر(ص) نقل می‌کند که فرمود: “خداوند علی(ع) و همسرش و فرزندانش را حجت‌های خدا بر خلقش قرار داده است و آنان درهای دانش در امت من می‌باشند. هر کس با راهنمایی آنان حرکت نماید، به سوی راه راست می‌رود”[۳].
در این روایت حجت به معنای امام نیست؛ زیرا زهرا(س) هم مورد اشاره قرار گرفته است؛ بنابراین می‌توان آنها را اسوه و نمونه برای دیگران دانست تا انسان‌ها با پیروی از ایشان به راه درست دست یابند. در روایتی دیگر که حسکانی از پیامبر(ص) نقل کرده، آن حضرت خود را به خورشید و علی(ع) را به ماه و فاطمه(س) را به زهره و حسن و حسین(ع) را به فرقدان (دو ستاره)[۴] انبیا و پیامبران هم به عنوان حجت‌های خدا در زمین معرفی شده‌اند[۵]. امام زمان(ع) در توقیعی علما و آگاهان به حوادث سیاسی را حجت خود بر بندگان و خود را حجت خدا بر آنان معرفی کرده است[۶]. مرحوم کلینی در کافی پس از کتاب توحید، کتاب حجت را آورده و در آن از مسائل نبوت، امامت و ویژگی‌های هر یک از رسول و امام سخن گفته و به بیان مولد و تاریخ معصومان پرداخته است.[۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الحجّة لغة: كلّ شيء يصلح أن يحتجّ به على الغير (محمدرضا مظفر، أصول فقه، ج۲، ص۱۲).
- ↑ شیخ صدوق، الأمالی، ص۱۳۳؛ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۳۶، ص۲۲۸؛ عمادالدین ابی جعفر طبری، بشارة المصطفی، ص۲۴.
- ↑ عبیدالله بن عبد الله حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ج۱، ص۷۶: «إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ عَلِيّاً وَ زَوْجَتَهُ وَ أَبْنَاءَ [هُ] حُجَجَ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ -وَ هُمْ أَبْوَابُ الْعِلْمِ فِي أُمَّتِي- مَنِ اهْتَدَى بِهِمْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ».
- ↑ فرقدان: دو ستاره نزدیک قطب که به آن راه شناسند (علی‌اکبر دهخدا، لغت‌نامه، ذیل کلمه فرقد).
- ↑ محمدباقر مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۰۰، ص۲۷۰.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۴: «فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِمْ».
- ↑ اکبر ذاکری، علی، درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه، ص ؟؟؟.