ما منتظریم (کتاب)
ما منتظریم؛ خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه‌ای "از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۳"، کتابی است که با زبان فارسی به گردآوری مجموعه بیانات و مکتوبات رهبر انقلاب اسلامی ایران در حوزه مهدویت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر سید علی حسینی خامنه‌ای است و انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| ما منتظریم | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | [[خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه‌ای (از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۳) (کتاب)|خورشید مهدویت در منظومه فکری امام خامنه‌ای (از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۳)]] |
| نویسنده | سید علی حسینی خامنه‌ای |
| موضوع | امامت، مهدویت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود|انتشارات انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود]][[رده:انتشارات انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود]] |
| به همت | حسن ملایی |
| وابسته به | بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ ش |
| شابک | &bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ۹۷۸-۶۰۰-۷۱۲۰-۷۰-۵ |
| شماره ملی | ۴۰۹۰۶۳۴ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «انتظار و امید به آینده‌ی اجتماعی روشن و سرشار از عدالت، امنیت و فضیلت که در آن فرصت‌های برابری برای رشد و کمال وجود داشته و هر کسی به فراخور تلاش و شایستگی که دارد از امکانات برخوردار باشد، همواره از آرزوهای دیرین بشریت بوده و همه انبیای الهی به تحقق چنین آرزویی بشارت داده‌اند. این آرزوی بزرگ به مهدویت مشهور شده است زیرا بر طبق احادیث معصومین، تحقق چنین امری به وسیله حضرت مهدی (ع) از نوادگان پیامبر مکرم اسلام صورت خواهد گرفت. با مروری بر جریانات بزرگ تاریخ این نکته به دست می‌آید که عقیده به مهدویت تنها یک باور مثبت به آینده جهان محسوب نمی‌شود بلکه علاوه بر آن، رفتارهایی را نیز با خود به همراه دارد که خروش و قیام انسان‌ها در مقابل حاکمان ظالم خود بهترین گواه این مطلب بوده و نمونه بارز آن را در انقلاب اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی می‌توان مشاهده نمود به گونه‌ای که ایشان هم در انگیزه و هم در هدف، انقلاب اسلامی را در مسیر انقلاب جهانی حضرت مهدی (ع) تبیین نمودند و پس از رحلت جانسوز ایشان نیز شاگرد برجسته و خلف صالح ایشان، حضرت امام خامنه‌ای نیز با همان عقیده مهدوی، سکان انقلاب را هدایت و رهبری می‌کنند. ویژگی‌های ممتازی که حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در خود جمع کرده‌اند لزوم بررسی مقوله مهدویت را از دیدگاه ایشان حتمی می‌کند، زیرا ایشان نه تنها از عنوان فقیه و اسلام‌شناس برخوردار هستند بلکه مسئولیت امامت و رهبری ملت بزرگ ایران را نیز بر عهده دارند و همین امر موجب می‌شود تا آموزه‌ی مهدویت با انبوه ریز موضوعات آن را با نگاه یک رهبر اسلام‌شناس که آوازه قدرت رهبری او جهانی شده و دوست و دشمن به آن اعتراف کرده‌اند، بازخوانی کنیم.».[۲]
فهرست کتاب
- مقدمه
- دو سروده از امام خامنه‌ای برای حضرت مهدی (ع)
- محراب جمکران
- خورشید من بر آی
بخش اول: مفهوم مهدویت
- مطلب اول "مفهوم عام"
- مطلب دوم "مفهوم خاص"
بخش دوم: جایگاه و اهمیت مهدویت
- مطلب اول: مهدویت و بشریت
- گفتار اول: مهدویت لطف خدا بر بشریت
- گفتار دوم: مهدویت برای همه بشریت
- گفتار سوم: مهدویت، ذخیره امید بشریت
- گفتار چهارم: مهدویت و تأثیر عظیم فردی و اجتماعی آن
- گفتار پنجم: مهدویت نیاز همیشگی انسان زنده و آگاه
- گفتار ششم: نیاز کنونی بشریت به مهدویت
- گفتار هفتم: مهدویت، نویدبخش آغاز زندگی حقیقی بشریت
- گفتار هشتم: مهدویت مطابق با فطرت انسانی
- گفتار نهم: مهدویت، آرزو و آرمان والای همه انسان‌ها
- گفتار دهم: مهدویت، دوران احترام به انسانیت
- گفتار یازدهم: مهدویت و معنابخشی به زندگی
- گفتار دوازدهم: زندگی با اهداف مهدوی، زندگی واقعی و لذت‌بخش
- مطلب دوم: مهدویت و حقیقت
- مطلب سوم: مهدویت و عدالت
- مطلب چهارم: مهدویت و عقلانیت
- مطلب پنجم: مهدویت و دیانت
- گفتار اول: موعود در ادیان
- گفتار دوم: مهدویت در اسلام
- گفتار سوم: مهدویت در تشیع
- گفتار چهارم: مهدویت و شناخت تکلیف
بخش سوم: آثار و برکات مهدویت
- مطلب اول: اطمینان و قوت قلب
- مطلب دوم: امیدزایی در فرد
- مطلب سوم: امیدواری اجتماعی
- مطلب چهارم: تقویت اراده
- مطلب پنجم: تکامل‌دهنده روح
- مطلب ششم: عامل خودباوری
- مطلب هفتم: رمز پیشرفت
- مطلب هشتم: شفابخش دردها
- مطلب نهم: ایجاد روحیه ظلم‌ستیزی
- مطلب دهم: به وجود آورنده روح مجاهده و مبارزه
- مطلب یازدهم: عامل مقاومت و استقامت
- مطلب دوازدهم: ایجاد نشاط و شادابی زندگی
- مطلب سیزدهم: بالا رفتن همت اجتماعی
- مطلب چهاردهم: عامل وحدت در بشریت
- مطلب پانزدهم: عامل بیداری اسلامی
بخش چهارم: امام‌مهدی‌شناسی
- مطلب اول: امامت و ولایت
- مقدمه: ضرورت معرفت به امام زمان (ع)
- گفتار اول: مفهوم امامت و ولایت و نشانه‌های آن
- گفتار دوم: جایگاه امامت و ولایت و منزلت امام
- گفتار سوم: صفات و ویژگی‌های امام
- گفتار چهارم: وظایف و مسئولیت‌های امام
- گفتار پنجم: انتخاب امام
- مطلب دوم: نسب و صفات امام زمان (ع)
- گفتار اول: نسب حضرت مهدی (ع)
- گفتار دوم: صفات حضرت مهدی
بخش پنجم: غیبت امام زمان (ع)
- مطلب اول: زمان‌شناسی عصر غیبت
- مطلب دوم: دیدار با امام زمان (ع) در عصر غیبت
- گفتار اول: امکان دیدار با امام زمان (ع) در عصر غیبت
- گفتار دوم: نشناختن امام زمان (ع) در اکثر دیدارها
- گفتار سوم: غیرواقعی بودن بسیاری از ادعاهای دیدار
- گفتار چهارم: تهذیب، شرط انتفاع و دیدار
- مطلب سوم: منزلت و مسئولیت علمای دینی در عصر غیبت
- گفتار اول: علمای دین مرجع مردم در عصر غیبت و مهار بحران غیبت
- گفتار دوم: فقیه جامع الشرایط متصدی امور حسبیه در زمان غیبت
- گفتار سوم: انتقال صحیح معارف مهدوی و خرافات‌زدایی
- گفتار چهارم: علمای دین و وظیفه تدوین نظام فکری شیعه در عصر غیبت
- گفتار پنجم: عالمان دین و وظیفه تلاش برای تشکیل حکومت اسلامی
- گفتار ششم: علمای دین و وظیفه تلاش برای تحقق تمدن اسلامی
- گفتار هفتم: علمای دین و تلاش برای وحدت
- مطلب چهارم: حکومت اسلامی و ولایت‌فقیه در عصر غیبت
- گفتار اول: حکومت اسلامی در عصر غیبت
- گفتار دوم: ولایت‌فقیه در عصر غیبت
بخش ششم: انتظار و منتظران
- مطلب اول: انتظار
- مقدمه "جایگاه انتظار"
- گفتار اول: مفهوم‌شناسی انتظار
- گفتار دوم: اهمیت انتظار
- گفتار سوم: لزوم انتظار
- گفتار چهارم: ثمره و نتایج انتظار
- گفتار پنجم: ابعاد انتظار
- گفتار ششم: لوازم انتظار
- مطلب دوم: وظایف منتظران "فرد، جامعه و حکومت"
- مطلب سوم: جوان و انتظار
- گفتار اول: توجه روزافزون جوانان به امام زمان (ع)
- گفتار دوم: رابطه دوطرفه امام زمان (ع) و جوان
- گفتار سوم: انتظار عامل نشاط جوان و رهایی از پوچی
- گفتار چهارم: ضرورت استمداد و توسل جوانان به امام زمان (ع)
- گفتار پنجم: خرسندی امام زمان (ع) از جوانان پرتلاش و پشتیبانی آنها
- گفتار ششم: تهذیب جوانان، شرط انتفاع از حضرت ولی‌عصر
- گفتار هفتم: لزوم تربیت آینده‌نگرانه جوانان
- گفتار هشتم: جوان منتظر و روحیه جهاد و مبارزه
- گفتار نهم: جوان و آمادگی برای ساخت تمدن اسلامی
- گفتار دهم: تحقق آرمان‌ها در دست جوان
- گفتار یازدهم: جوان و تبیین معارف مهدوی
- گفتار دوازدهم: جوان و خودسازی برای ظهور
- گفتار سیزدهم: جوان منتظر و زمینه‌سازی اجتماعی برای ظهور
- گفتار چهاردهم: جوان منتظر و سازندگی کشور
- گفتار پانزدهم: جوان، آمادگی و دشمن‌شناسی
- گفتار شانزدهم: دعاهای مهدوی برای جوانان
- مطلب چهارم: الگوهای منتظر
- گفتار اول: انبیا و معصومین (ع)
- گفتار دوم: همه اسوه‌های عاشورایی
- گفتار سوم: حضرت ابوالفضل (ع)
- گفتار چهارم: حضرت علی اکبر (ع)
- گفتار پنجم: امام خمینی قدس سره
- گفتار ششم: روحانیون و علمای ربانی
- گفتار هفتم: شهدا
- گفتار هشتم: بسیجیان
بخش هفتم: مهدویت و انقلاب اسلامی
- مطلب اول: مهدویت، آرمان انقلاب اسلامی
- مطلب دوم: مهدویت پشتوانه انقلاب
- مطلب سوم: حضرت مهدی (ع) پشتیبان انقلاب اسلامی
- مطلب چهارم: مهدویت، نیاز انقلاب اسلامی
- مطلب پنجم: انقلاب اسلامی نمونه کوچک دولت کریمه مهدوی
- مطلب ششم: انقلاب و قدمی به سوی ظهور
- مطلب هفتم: انقلاب اسلامی و شروع تمدن‌سازی مهدوی
- مطلب هشتم: امام زمان (ع) مراقب و متوجه ملت ایران
- مطلب نهم: ایران، کشور امام زمان (ع)
- مطلب دهم: ایران، ملتی منتظر
- مطلب یازدهم: مشترکات انقلاب خمینی قدس سره و انقلاب مهدوی
- مطلب دوازدهم: انقلاب اسلامی و رشد مفاهیم مهدوی
- مطلب سیزدهم: فراگیری تاریخی نام، یاد و انتظار امام زمان (ع) در جمهوری اسلامی
- مطلب چهاردهم: اعمال مسئولان، زیر نظر امام زمان (ع)
- مطلب پانزدهم: الگو و جهت فعالیت‌های انقلاب و مسئولان
- مطلب شانزدهم: سپاه و نیروی هوایی سربازان امام زمان (ع)
- مطلب هفدهم: عنایات امام زمان در دفاع مقدس
بخش هشتم: ظهور و حکومت امام زمان (ع)
- مطلب اول: مسائل کلی حکومت
- گفتار اول: ضرورت تشکیل حکومت
- گفتار دوم: حاکمیت تنها از آن خداست
- گفتار سوم: حکومت، لازمه حاکمیت خدا بر جامعه
- گفتار چهارم: پیامبران حاکمان اصلی جامعه از جانب خدا
- گفتار پنجم: ایجاد حکومت الهی فلسفه تلاش همه انبیا
- گفتار ششم: انتقال حاکمیت خدا از رسول به ائمه دوازده‌گانه
- گفتار هفتم: حکومت اسلامی، هدف سیاسی مبارزات ائمه (ع)
- گفتار هشتم: حکومت بالاتر از همه احکام فرعیه و جزو اصول اسلامی
- گفتار نهم: ولایت تعبیر اسلام از حکومت
- گفتار دهم: امتیازهای حکومت اسلامی بر سایر حکومت‌ها
- مطلب دوم: چشم‌انداز ظهور و حکومت مهدوی
- گفتار اول: معنای صحیح از حکومت جهانی مهدوی
- گفتار دوم: فواید ترسیم چشم‌انداز ظهور
- گفتار سوم: جامعه مهدوی جامعه آرمانی همه پیامبران
- گفتار چهارم: عصر ظهور، زمان زندگی حقیقی و فراهم بودن بهترین شرایط زندگی
- گفتار پنجم: مدت حکومت مهدوی
- گفتار ششم: حکومت مهدوی دوران ظهور کامل تمدن اسلامی
- گفتار هفتم: خصوصیات جامعه عصر ظهور
- گفتار هشتم: مسئله اختیار انسان در عصر ظهور
- مطلب سوم: نزدیکی ظهور و زمینه‌سازی برای آن
- گفتار اول: ظهور نزدیک است
- گفتار دوم: وعده‌های کوچک نشانه تحقق وعده بزرگ ظهور
- گفتار سوم: امکان زمینه‌سازی برای ظهور
- گفتار چهارم: لزوم زمینه‌سازی و آمادگی برای ظهور
- مطلب چهارم: شرایط و زمینه‌های ظهور
- گفتار اول: مشروط بودن ظهور و امدادهای غیبی
- گفتار دوم: آمادگی فردی برای ظهور
- گفتار سوم: آمادگی اجتماعی برای ظهور
- گفتار چهارم: ابزار و راهکارهای آمادگی برای ظهور
- مطلب پنجم: امدادهای الهی در عصر ظهور
بخش نهم: ادعیه و زیارات مهدوی
- مطلب اول: اعتبار زیارات و ادعیه مهدوی
- مطلب دوم: ابعاد زیارات و ادعیه مهدوی
- مطلب سوم: درباره دعای ندبه
- گفتار اول: جایگاه دعای ندبه
- گفتار دوم: سند دعای ندبه
- گفتار سوم: لزوم تفکر درباره دعای ندبه
- گفتار چهارم: درس‌هایی از دعای ندبه
- گفتار پنجم: طلاب جوان مصداقی از فراز دعای ندبه
- مطلب چهارم: درباره زیارت آل یاسین
- مطلب پنجم: درباره دعای اللهم کن لولیک...
- مطلب ششم: درباره دعای سلام الله الکامل...
- مطلب هفتم: درباره زیارت جامعه
- مطلب هشتم: درباره زیارت امین الله
- مطلب نهم: درباره دعای افتتاح
بخش دهم: مهدویت و آسیب‌ها
- مطلب اول: توجه صرف به آرمانی بودن مهدویت
- مطلب دوم: برداشت غلط از مفاهیم مهدوی
- مطلب سوم: جمودگرایی و اکتفا به ریختن اشک
- مطلب چهارم: ادعاهای دروغ رؤیت امام زمان (ع)
- مطلب پنجم: تنبلی و عافیت‌طلبی
- مطلب ششم: جدایی دیانت از سیاست
- مطلب هفتم: جهل و نادانی
- مطلب هشتم: خرافات‌گرایی
- مطلب نهم: دنیاطلبی
- مطلب دهم: روزمرگی
- مطلب یازدهم: سطحی‌نگری
- مطلب دوازدهم: سوء استفاده از مهدویت
- مطلب سیزدهم: سیاسی‌کاری
- مطلب چهاردهم: عدم تهذیب نفس
- مطلب پانزدهم: غلو و زیاده‌روی
- مطلب شانزدهم: قانون‌شکنی و فریب‌کاری
- مطلب هفدهم: کار عامیانه و غیر عالمانه
- مطلب هیجدهم: همراه با دشمنان اسلام و انقلاب
- مطلب نوزدهم: عزلت و گوشه‌نشینی
- مطلب بیستم. مدعیان دروغین و دجال
- مطلب بیست و یکم. عالمان بی‌تقوا و بی‌بصیرت
- مطلب بیست و دوم: تطبیق‌های غلط علائم ظهور
بخش یازدهم: دشمنان مهدویت
- مطلب اول: هجوم همیشگی به عقیده سازنده مهدویت
- گفتار اول: تلاش مستمر دشمن در مبارزه با عقیده مهدویت
- گفتار دوم: مبارزه استعمار با مهدویت در کشورهای آفریقایی
- گفتار سوم: روشنفکرهایی هم سو با مهدی ستیزان
- گفتار چهارم: مبارزه رضاخان با مهدویت
- گفتار پنجم: لزوم مبارزه با دشمنان مهدویت
- مطلب دوم: برخی مصادیق دشمنان مهدویت
- مطلب سوم: شگردهای مهدی ستیزان
- گفتار اول: نابودی مهدویت
- گفتار دوم: کتمان مهدویت
- گفتار سوم: تخریب مهدویت
- گفتار چهارم: تحریف مهدویت
- گفتار پنجم: تزریق نامیدی
- گفتار ششم: تقدس‌زدایی تدریجی
- گفتار هفتم: شبهه افکنی
- گفتار هشتم: رواج روزمرگی و غفلت زدگی
- گفتار نهم: تلقین ناتوانی
- گفتار دهم: تخریب اسلام، انقلاب اسلامی و روحانی متعهد
- گفتار یازدهم: مبارزه با روحیه انقلابی
بخش دوازدهم: مراکز، مکان‌ها و افراد مرتبط با مهدویت
- مطلب اول: زمان‌های مرتبط با مهدویت
- مطلب دوم: مکان‌های مرتبط با مهدویت
- مطلب سوم: مراکز مرتبط با مهدویت
- بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (ع)
- مطلب چهارم: شخصیت‌های فعال در عرصه مهدویت
- مطلب پنجم: آثار مهدوی
- گفتار اول: کتاب‌های غیبت نعمانی و طوسی
- گفتار دوم: دانشنامه امام مهدی (ع)
بخش سیزدهم: مهدویت و بایسته‌های پژوهشی و تبلیغی
- مطلب اول: بایسته‌های پژوهشی مهدویت
- گفتار اول: ضرورت مطالعه در مباحث مهدوی
- گفتار دوم: اولویت داشتن شیعه در پرداختن به پژوهش‌های مهدوی
- گفتار سوم: مهدویت و لزوم تحقیق‌های عالمانه
- گفتار چهارم: قرآن کریم و احادیث ائمه (ع) بهترین منابع در پژوهش‌های مهدوی
- گفتار پنجم: توجه به جهاد مستمر ائمه (ع) راه درک عمیق امامت و مهدویت
- گفتار ششم: برخی موضوعات مهدوی برای پژوهش
- مطلب دوم: بایسته‌های تبلیغی مهدویت
- گفتار اول: لزوم تبلیغ و تبیین معارف مهدوی
- گفتار دوم: استفاده از روش‌های مستقیم و غیرمستقیم در ترویج مهدویت
- گفتار سوم: تبلیغ معارف، راه زمینه‌سازی ظهور
- گفتار چهارم: بهره‌گیری از معارف فطری مهدویت
- گفتار پنجم: استفاده از مفاهیم عالی مهدویت در تبلیغ
- گفتار ششم: لزوم استفاده از منابع معتبر در تبلیغ
- گفتار هفتم: پرهیز از غلو و زیاده‌گویی
- مطلب سوم: مهدویت و هنر
بخش چهاردهم: دعا و نجوا با امام زمان (ع)
- مطلب اول: سه جهت کلی درباره دعا
- گفتار اول: دعا، وسیله‌ای در کنار وسایل دیگر
- گفتار دوم: دعا وسیله است برای فهمیدن معارف الهی
- گفتار سوم: نفس دعا کردن، تقرب الی الله است
- مطلب دوم: موضوعات مطرح در دعاهای مهدوی امام خامنه‌ای
- گفتار اول: ابلاغ سلام به امام زمان (ع)
- گفتار دوم: درخواست تعجیل فرج
- گفتار سوم: دعا برای حوائج امام زمان
- گفتار چهارم: آرزوی دیدار و قرار گرفتن در زمره یاران و منتظران واقعی
- گفتار پنجم: درخواست رضایت قلبی امام زمان (ع) از اعمال ما
- گفتار ششم: درخواست دعای مستجاب امام زمان (ع)
- گفتار هفتم: دعای مهدوی برای ملت و مسئولان
- گفتار هشتم: درخواست تهذیب نفس به برکت امام زمان (ع)
- گفتار نهم: درخواست اتصال انقلاب اسلامی ایران به انقلاب مهدوی
- گفتار دهم: درخواست حمایت از انقلاب اسلامی
- گفتار یازدهم: زندگی با ولایت و محبت مهدوی
- گفتار دوازدهم: برخورداری از دولت کریمه مهدوی
- گفتار سیزدهم: توفیق شباهت جامعه اسلامی به جامعه مهدوی
- گفتار چهاردهم: درخواست مجاهدت و شهادت در رکاب امام زمان (ع)
- ضمایم
- دیدارهای مقام معظم رهبری با اعضای بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (ع) و مرکز تخصصی مهدویت"
- فهرست منابع
دربارهٔ پدیدآورنده
| سید علی حسینی خامنه‌ای | |
|---|---|
 | |
| لقب | آیت‌الله، مقام معظم رهبری |
| ملیت | ایرانی |
| زبان | فارسی |
| پیشه | مرجع تقلید |
| نقش‌های برجسته | رهبری جمهوری اسلامی ایران |
| منصب | ولی فقیه |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه اثناعشری |
| اطلاعات علمی | |
| تحصیلات | اجتهاد |
| حوزه علمیه | مشهد، قم و نجف |
| استادان | سید محسن حکیم، ابوالقاسم خویی، امام خمینی علامه طباطبایی |
| آثار | «عنصر مبارزه در زندگی ائمه» «پیشوای صادق» «سیره امام سجاد» «شخصیت سیاسی امام رضا» «اجوبة الاستفتائات» «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» «از ژرفای نماز» «گفتاری در باب صبر» «چهار کتاب اصلی علم رجال» |
| وبگاه | وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری |
سید علی حسینی خامنه‌ای (۱۳۱۸ ش، مشهد) رهبر جمهوری اسلامی ایران بعد از امام خمینی، از نام‌آورترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری. او دارای آثار متعددی است که اجوبة الاستفتائات، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، از ژرفای نماز، گفتاری در باب صبر و چهار کتاب اصلی علم رجال از مهم‌ترین آنها به شمار می‌روند.
ولادت و خانواده
سید علی حسینی خامنه‌ای در ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ ش (۲۸صفر ۱۳۵۸ ق، ۱۹ آوریل ۱۹۳۹ م) در مشهد متولد شد. پدرش آیت‌الله سید جواد حسینی خامنه‌ای، از علما و مجتهدان عصر خود بود. مادر وی بانو میردامادی، از نوادگان آیت‌الله سید هاشم نجف‌آبادی (میردامادی) بود.[۳]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی و علوم مقدماتی حوزه را در مدرسه سلیمان‌خان مشهد آموخت. سپس به مدرسه نواب رفت و دوره سطح را در آن به پایان برد. هم‌زمان با تحصیلات حوزوی دوره‌ی دبیرستان را تا سال دوم متوسطه ادامه داد. وی در سال ۱۳۳۶ش طی سفر کوتاهی همراه خانواده به نجف اشرف مشرف شد و در دروس مدرسان بنام حوزه‌ی علمیه‌ی نجف حضور یافت. ولی به دلیل عدم تمایل پدر برای اقامت در آن شهر به مشهد بازگشت و پس از یکسال به شوق ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه قم شد اما در سال ۱۳۴۳ش به دلیل عارضه بینایی پدر و کمک به وی به ضرورت از قم به مشهد بازگشت.[۳]
استادان
او تحصیلات مقدمات و سطح را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید جواد حسینی خامنه‌ای، سید جلیل حسینی سیستانی، احمد مدرس یزدی، هاشم قزوینی فرا گرفت. در مقطع درس خارج نیز در درس آیت‌الله سید محمد هادی میلانی بهره جست. از اساتید وی در نجف می‌توان به حضرات آیات: سید ابوالقاسم خویی و سید محسن حکیم و در قم به حسین بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی، مرتضی حائری یزدی و سید محمد محقق داماد اشاره کرد.[۳]
تدریس در حوزه
وی از سال ۱۳۶۹ش تدریس خارج فقه را آغاز کرد و تاکنون به تدریس ابواب جهاد، قصاص، مکاسب محرمه و صلاة مسافر پرداخته است.[۳]
کتاب‌های منتشر شده
- درس‌هایی از نهج البلاغه؛
- سیری در زندگی امام صادق (ع)؛
- شخصیت سیاسی امام رضا (ع)؛
- عنصر مبارزه در زندگی ائمه (ع)؛
- گفتاری در باب حکومت علوی؛
- پیشوای صادق؛
- پژوهش در زندگی امام سجاد (ع)؛
- ۷۲ سخن عاشورایی؛
- انسان ۲۵۰ ساله؛
- نسیم مبارک عاشورا؛
- تا انقلاب مهدی؛
- میراث فاطمی مقام و منزلت حضرت ولی عصر؛
- ولایت و حکومت؛
- گفتاری در باب صبر؛
- گفتاری در وحدت و تحزب؛
- مسلمانان در نهضت هندوستان؛
- گروه‌های معارض در نهضت‌های انبیا و در انقلاب اسلامی؛
- فریاد مظلومیت؛
- عطر شهادت؛
- رسالت حوزه؛
- در مکتب جمعه؛
- قبسات النور؛
- اجوبة استفتائات؛
- جلوه آفتاب؛
- راه امام راه ما.
فعالیت های سیاسی اجتماعی و فرهنگی
مبارزه علیه رژیم پهلوی
وی با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی در سال ۱۳۴۱ش وارد عرصه‌های گوناگون مبارزه با طاغوت شد. جزو نخستین افرادی بود که همگامی و فعالیت مبارزاتی را در دوره قبل از قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ آغاز کرد. در بهمن ۱۳۴۱، پس از همه‌پرسی لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی، او و برادرش سی محمد مأمور رساندن گزارش آیت‌الله محمد هادی میلانی به امام خمینی در قالب نامه در مورد واکنش مردم مشهد به این همه‌پرسی شدند. او نیز برای محقق ساختن هدف و اجرای خط‌مشی امام خمینی راهی بیرجند ـ که تحت نفوذ خاندان علم بود ـ شد و در منابر و مجالس آن شهر درباره حادثه مدرسه فیضیه و سلطه اسرائیل بر جوامع اسلامی سخنرانی کرد. به دنبال این سخنرانی‌ها، وی در ۱۲ خرداد ۱۳۴۲ مقارن با هفتم ماه محرم ۱۳۸۳، دستگیر و در مشهد زندانی شد.[۳]
او در بهمن ۱۳۴۲، مقارن با رمضان ۱۳۸۳ق برای تبلیغ و تبیین مسائل نهضت اسلامی راهی زاهدان شد. سخنرانی‌های او در مساجد زاهدان و استقبال مردمی از آن، رژیم را بر آن داشت که ایشان را دستگیر و به زندان قزل قلعه ـ که در آن زمان محل بازداشت زندانیان سیاسی و امنیتی بود ـ منتقل نماید. او در طول مبارزات خود چندین بار به شهرهای مختلف کشور تبعید شد.[۳] وی از بنیان‌گذاران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم می‌باشد.
معاونت امور انقلاب وزارت دفاع و سرپرست سپاه پاسداران
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با ادغام دولت موقت و شورای انقلاب در آخر تیر ۱۳۵۸ برخی اعضای شورای انقلاب از سوی آن شورا به برخی از وزارتخانه‌های حساس راه یافتند و از آن جمله آیت‌الله خامنه‌ای به معاونت امور انقلاب وزارت دفاع انتخاب گردید. از دیگر مأموریت‌های وی از طرف شورای انقلاب، مسئولیت مرکز اسناد و نیز سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۳ آذر ۱۳۵۸ بود.[۳]
او در شهریور ۱۳۶۰ پس از آیت‌الله بهشتی و دکتر باهنر ـ اولین و دومین دبیرکل حزب ـ از سوی شورای مرکزی حزب به عنوان سومین دبیرکل حزب انتخاب شد. امامت جمعه‌ی تهران و نمایندگی در مجلس شورای اسلامی از دیگر فعالیت‌های وی می‌باشد.
حضور فعال در جنگ
در زمان جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق به ایران به‌عنوان نماینده امام در شورای عالی دفاع بوده و در عملیات‌هایی چون شکست حصر آبادان حضور مستقیم داشت.[۳]
ریاست جمهوری اسلامی ایران
او ریاست جمهوری اسلامی ایران را از سال ۱۳۶۰ تا سال ۱۳۶۸ برعهده داشته که ۷ سال از آن مقارن با جنگ بوده و وی علاوه بر این ریاست شورای عالی پشتیبانی جنگ را نیز در کارنامه سیاسی خود دارد.[۳]
اولین رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام
در پی اختلافات مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در تصویب لوایح مختلف، امام خمینی در پاسخ به نامه سران کشور (از جمله آیت‌الله خامنه‌ای)، در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ با تشکیل مجمع تشخیص مصلحت موافقت کردند. بر این اساس، وی اولین رئیس مجمع تشخیص قرار گرفت و ایشان این سمت را تا پایان دوره ریاست جمهوری عهده‌دار بود.[۳]