سهل بن محمد سجستانی
مقدمه
ابوحاتم سهل بن محمد بن عثمان بن یزید سجستانی بصری جشمی در بصره سکونت داشت [۱] و از عالمان قرائت و نحو و لغت به شمار می‌‌رفت.[۲] ابوحاتم شعر هم می‌‌گفت و به علم عروض آگاهی داشت. از ابوزید انصاری، ابوعبیده و اصمعی فراوان روایت کرده و ابن درید در لغت بر او اعتماد نموده است.[۳] ابوداود، نسائی، ابوبکر بزاز و برخی دیگر از او روایت کرده‌اند و مبرّد نحوی در درس او حاضر شده است.[۴] سال مرگ او را مختلف نوشته‌اند، لیکن الندیم آن را به سال ۲۵۵ﻫ ثبت کرده و نام تألیفات سهل را چنین آورده است: کتاب ما یلحن فیه العامه الطیر المذکر و المؤنث النبات المقصور و الممدود المقاطع و المبادی الفرق القراآت الفضاحه النخله الاضداد القسی و النبال و السهام السیوف و الرماح الدرع و الجوشن الوحوش الحشرات الهجاء الزرع خلق الانسان الادغام اللبأ و اللبن و الحلیب الکرم الشتاء و الصیف النحل و العسل الابل التشوق الی الاوطان العشب و البقل الاتباع الخصب و القحط اختلاف المصاحف الحر و البرد و الشمس و القمر و اللیل و النهار الفرق بین الآدمیین و بین کل ذی روح[۵] و کتاب دیگری در موضوع قرائت به نام النقط و الشکل.[۶] متأخرین کتاب‌های دیگری را به او نسبت داده اند: غایة فی القراآت الاحدی عشر اعراب القرآن المزال و المفسد[۷] الغیث الفرس المیاه الاتباع الجراد الفرق الآدمیین و ذوات الاربع الزینه[۸] المعمرون[۹] الهمزه[۱۰] و الدُّرع و الترس[۱۱].[۱۲]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ الثقات ۸/۲۹۳.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۱۲/۲۶۸.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۶۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۱۲/۲۶۸.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۶۴.
- ↑ الفهرست (الندیم) ۳۸.
- ↑ کشف الظنون ۱/۱۲۳ و ۲/۱۱۸۹ و ۱۴۵۸.
- ↑ هدیة العارفین ۱/۴۱۱.
- ↑ المستدرک علی معجم المؤلفین ۲۸۳.
- ↑ ایضاح المکنون ۲/۳۵۱.
- ↑ الوافی بالوفیات ۱۶/۱۴.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۳۸۸.