رعایة در فقه سیاسی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث رعایة است. رعایة از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رعایة در قرآن - رعایة در حدیث - رعایة در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
مراقبت، حفظ[۱]، حفاظت کردن با سرپرستی، در مقابل "اهمال"[۲]. راعی به معنای والی، رعایت‌گر، مراعات کننده، سیاستگذار، مراقب، محافظ[۳] و رعیت یعنی مردم[۴].
﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ﴾[۵].
قرآن کریم با الفاظ و اصطلاحات متعدد، به وفای به عهد و حفظ امانت در جامعه و روابط اجتماعی سفارش و تأکید کرده است: ﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ﴾[۶].
امانات جمع امانت است و مراد از آن همه انواع امانت‌هایی است که میان مردم معمول و جاری است و در همه انواع آن، خداوند سفارش به حفاظت و مراعات کرده است. گفته شده، مراد از امانات تکالیف الهی است که به انسان امانت داده شده یا اعضا و جوارحی است که او امانتدار آنهاست و حفظ و رعایتِ این امانت‌های گران‌بها، در به‌کارگیری آنها در جهت رضای خداوند است[۷].
امانتداری، وفای به عهد و حفظ پیمان‌ها و قراردادها از اصولی است که قوام جامعه و در سطح گسترده‌تر قوام جامعه جهانی به آن بستگی دارد و این اصل در همه کتب آسمانی و اصول اخلاقی به عنوان یک اصل راهنما در رفتار اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و... مردم از جایگاه رفیعی برخوردار است. در فرهنگ سیاسی، وفای به عهد و احترام به قول یکی از اصول ذاتی و اساسی حقوق معاهدات است به اینکه معاهده باید همیشه به اعتبار و قوت خود باقی بماند[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۰۸.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۱۶۲.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۳۵۷.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۳۲۷؛ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۵۵.
- ↑ «و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند» سوره مؤمنون، آیه ۸.
- ↑ «و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند» سوره مؤمنون، آیه ۸.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۱۱.
- ↑ علی‌اکبر آقابخشی و مینو افشاری‌راد، فرهنگ علوم سیاسی، ص۳۰۳.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۰۹-۳۱۰.