مقام طهارت: تفاوت میان نسخه‌ها

مقام طهارت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۵۵

۹۵۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۳ ژوئن ۲۰۱۸

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 ==واژه شناسی لغوی==
-در کتاب:  در آستان امامان معصوم  جلد یک (سید احمد خاتمی)
+*{{عربی|اندازه=150%|"طَهَّرَكُمْ"}} به معنای "پاکی از آلودگی" است که هم بر "طهارت ظاهری" به کار رفته مانند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ }}﴾}}<ref> و جامه‌ات را پاکیزه گردان؛ سوره مدثر، آیه:۴.</ref>؛  و هم در "طهارت معنوی" مانند: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ }}﴾}}<ref> آنان کسانی هستند که خداوند نخواسته است دل‌هایشان را پاکیزه گرداند؛ سوره مائده، آیه:۴۱.</ref>.
+*{{عربی|اندازه=150%|"الدَّنَسِ"}} نقطه مقابل "طهارت" است و به معنای "چرک و آلودگی ظاهری یا معنوی" است.
+*{{عربی|اندازه=150%|"اَلرِّجْسَ"}} به معنای "پلید و آلوده" است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی.
+*"رجس" در قرآن کریم، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ}}﴾}}<ref> مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند؛ سوره انعام، آیه:۱۴۵.</ref>
+*جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|دَمًا مَّسْفُوحًا}}﴾}} مصداق پلیدی ظاهری است و {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|مَيْتَةً ... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ}}﴾}} مصداق پلیدی معنوی است. در قرآن در اکثر موارد "رجس" در "پلیدی معنوی" به کار رفته است به عنوان نمونه:
+*الف - در سوره مائده، شراب و قمار، رجس نامیده شده است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}﴾}}<ref> ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید؛ سوره مائده، آیه:۹۰.</ref>.
+*روشن است که شراب و قمار، پلیدی معنوی است، پلیدی ظاهری مثل خون نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید.
+*ب - در سوره توبه، منافقان، رجس نامیده شده‌اند:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ }}﴾}}<ref> از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند؛ سوره توبه، آیه:۹۵.</ref>
+*ج - سوره توبه:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ }}﴾}}<ref> اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند؛ سوره توبه، آیه:۱۲۵.</ref>. تردیدی نیست که این پلیدی، "پلیدی معنوی" است، نه پلیدی ظاهری.
+*د. در سوره حج، بت‌پرستی، رجس نامیده شده است:{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ }}﴾}}<ref> پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید؛ سوره حج، آیه:۳۰.</ref>.
-معنای واژه طهّركم، دنس و رجس
+==آیه تطهير؛ برهان [[عصمت]] [[امامان معصوم]]{{عم}}==
-«طهّركم» به معنای «پاکی از آلودگی» است که هم بر «طهارت ظاهری» به کار رفته مانند: ««حوثيابك فطره»»؛@مدّثّر: ۴.@ «و لباس‌هایت را پاکیزه ساز» و هم در «طهارت معنوی» مانند: ««...لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ...»».@مائده: ۴۱.@
+*{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا }}﴾}}<ref> خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد؛ سوره احزاب، آیه:۳۳.</ref>.
-« آنانند کسانی که خداوند نخواسته دل‌هایشان را پاک کند».
+*این آیه شریفه از دلایل قرآنی بر [[عصمت]] [[اهل بیت]]{{عم}} است، مبانی این دلیل به شرح ذیل است.
-«دنس» نقطه مقابل «طهارت» است و به معنای «چرک و آلودگی ظاهری یا معنوی» است.
+==مبانی آیه تطهیر بر [[عصمت]] [[امامان معصوم]]{{عم}}==
-«رجس» به معنای «پلید و آلوده» است؛ چه آلودگی ظاهری و چه آلودگی معنوی.
+*'''الف - رجس چیست؟''' مقصود از "رجس" هر نوع گناه و خلاف است اعمّ از شرک و غیره و گناه کبیره و صغیره.
-«رجس» در قرآن کریم، در هر دو نوع به کار رفته است؛ اما رجس ظاهری:
+*از مصادیق بارز "رجس" در آیه، قطعاً هرگونه گناه است؛ چه گناه کبیره و چه صغيره، نه تنها شرک و گناهان کبیره؛ زیرا هیچ دلیلی بر این تخصیص نیست. در این آیه، پلیدی را به طور مطلق با الف و لام جنس {{عربی|اندازه=150%|"اَلرِّجْسَ"}} از [[اهل بیت]]{{عم}} نفی کرده است و این یعنی "[[عصمت]]" واگر مقصود نفی مرتبه‌ای از "رجس" مانند گناه کبیره بود، نفی رجس به صورت نفی "جنس" و تأكید آن با جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|وَيُطَهِّرَكُمْ}}﴾}}< مناسب نبود.
-««...إِلاَّ أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ...»».@انعام: ۱۴۵.@
+*'''ب- مقصود از اراده در {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ }}﴾}}''' مقصود از "اراده" در جمله: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ }}﴾}} اراده تکوینی است نه تشریعی؛ یعنی خداوند ازاله رجس را انجام می‌دهد، نه این‌که آن را از [[اهل بیت]] می‌خواهد{{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ }}﴾}}<ref> فرمان او جز این نیست که هرگاه هستی چیزی را بخواهد، به آن فرمان می‌دهد: باش و آن نیز موجود می‌گردد؛ سوره یس، آیه:۸۲.</ref>
-«مگر آن‌که مردار باشد، یا خونی که از بدن حیوان بیرون ریخته و یا گوشت خوک که اینها همه پلیدند».
+*خداوند، اراده این پاکی را در مورد [[اهل بیت]]{{عم}} نموده و این افتخاری است برای آنان. اما اراده تشریعی خداوند مبنی بر پاکی و آوردن واجبات و ترک محرّمات، اختصاصی به [[اهل بیت]]{{عم}} ندارد، همه باید در پی پاکی باشند. نشان آن‌که این اراده "تکوینی" است، این است که اراده خداوند بر فعل خویش، "اذهاب رجس" و "تطهیر" تعلّق گرفته، نه بر فعل دیگری و این لحن جز با اراده تکوینی سازگار نیست. این اراده با واژه {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا}}﴾}} -که دالّ بر حصر است- آمده و هدف مورد نظر، افاضه [[عصمت]] فقط بر [[اهل بیت]][[عم]] می‌باشد.
-جمله: ««دَمًا مَّسْفُوحًا»» مصداق پلیدی ظاهری است و ««مَيْتَةً ... أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ»» مصداق پلیدی معنوی است. در قرآن در اکثر موارد «رجس» در «پلیدی معنوی» به کار رفته است به عنوان نمونه:
+*'''ج- [[اهل بیت]] چه کسانی هستند؟''' طبق روایات فراوانی که از شیعه و [[اهل سنت]] رسیده، [[اهل بیت]]{{عم}} عبارتند از: [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، [[امام علی|امیرمؤمنان علی]]{{ع}}، [[حضرت زهرا]]{{س}}، حضرت [[امام حسن]]{{ع}} و حضرت [[امام حسین]]{{ع}}.
-الف - در سوره مائده، شراب و قمار، رجس نامیده شده است:
+*این روایات را می‌توان در چند عنوان مطرح کرد:
-««يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»».@مائده: ۹۰.@
+#روایاتی که از خود همسران [[پیامبر]]{{صل}} نقل شده که وقتی [[رسول خدا]]{{صل}} سخن از این آیه شریفه می‌گفت، ما از او سؤال کردیم که جزء آن هستیم یا نه؟ حضرت فرمود:"شما خوبید، امّا مشمول این آیه نیستید<ref>مجمع البیان: ۷ – ۸ / ۳۵۷؛ شواهد التنزیل: ۲ / ۵۶.</ref>.
-«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! جز این نیست که شراب و قمار و بت‌های نصب شده (عبادت آنها، قربانی برای آنها و خوردن گوشت آن قربانی) و تیرهای قرعه و قمار، نجس و پلید و از اختراعات شیطان است، پس از آنها دوری کنید، شاید رستگار شوید».
+#روایات بسیار فراوانی در مورد "حدیث کسا" به طور اجمال وارد شده که از همه آنها استفاده می‌شود [[پیامبر]]{{صل}}، [[امام علی]]{{ع}}، [[فاطمه زهرا]]{{س}}، [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} را فراخواند، [[پیامبر]]{{صل}} عبایی بر آنان افکند و فرمود:"خداوندا! اینان خاندان من هستند، رجس و آلودگی را از آنان دور کن، در این هنگام آیه تطهیر نازل گردید<ref>شواهد التنزیل: ۲ / ۹۲-۱۰؛ ینابیع المودّه: ۳ / ۳۶۸؛ امالی (طوسی): ۵۶۴.</ref>.
-روشن است که شراب و قمار، پلیدی معنوی است، پلیدی ظاهری مثل خون نیست که هرکس به طبع انسانی‌اش از آن اجتناب نماید.
+#در روایات فراوانی نقل شده است که بعد از نزول آیه فوق، [[پیامبر]]{{صل}} به مدّت شش ماه هنگامی که برای نماز صبح از کنار خانه [[فاطمه زهرا]]{{س}} می‌گذشت، صدا می‌زد:"هنگام نماز است ای [[اهل البیت]]! خداوند می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک سازد"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" الصّلوة يا اهل البيت‏!﴿{{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا }}﴾"}}؛ اسدالغابه: ۵ / ۳۶۶؛ شواهد التنزیل: ۲ / ۹۲- ۱۰؛ امالی (طوسی): ۵۶۵؛ ینابیع المودّه: ۳ / ۳۶۸؛ امالی (صدوق): ۱۲۴.</ref>.
-ب - در سوره توبه، منافقان، رجس نامیده شده‌اند:
+#در روایات متعدّدی - که می‌توان آنها را "متواتر" نامید- از [[ابو سعید خدری]]؛ صحابی معروف نقل شده که به صراحت گواهی می‌دهد این آیه تنها درباره همان پنج تن نازل شده است<ref>شواهد التنزیل: ۲ / ۲۳؛ الدرّ المنثور: ۶ / ۶۴ نیز در رابطه با روایات ر.ک: اهل البیت فی الکتاب و السنّه: ۷۱ – ۴۳.</ref>.
-««...فَأَعْرِضُواْ عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ...»».
-«از آنان اعراض کنید؛ زیرا آنان پلید و ناپاکند».
-ج - سوره توبه:
-««وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ...»».@توبه: ۱۲۵.@
-«اما کسانی که در دل‌های آنان بیماری (شرک، کفر و نفاق) است، پلیدی بر پلیدی آنان افزود و مردند در حالی که کافر بودند».
-تردیدی نیست که این پلیدی، «پلیدی معنوی» است، نه پلیدی ظاهری.
-د. در سوره حج، بت‌پرستی، رجس نامیده شده است:
-««...فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الأَوْثَانِ...»».@حج: ۳۰.@
-«پس، از پلیدی که عبارت از بت‌هاست، اجتناب کنید...»».
-«آیه تطهير» از جمله ادلّه عصمت امامان معصوم [[عم]] است. ما در گذشته در ذیل كلمه «اَلمَعصُومُونَ» از «عصمت» بحث کرده‌ایم، لذا در این‌جا بحثمان را در آیه تطهير متمرکز می‌نماییم.
-آیه تطهير؛ برهان عصمت امامان معصوم [[عم]]
-««...إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»».@احزاب: ۳۳.@
-«خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد».
-این آیه شریفه از دلایل قرآنی بر عصمت اهل بیت [[عم]] است، مبانی این دلیل به شرح ذیل است.
-مبانی آیه تطهیر بر عصمت امامان معصوم [[عم]]
-الف - رجس چیست؟
-مقصود از «رجس» هر نوع گناه و خلاف است اعمّ از شرک و غیره و گناه کبیره و صغیره.
-از مصادیق بارز «رجس» در آیه، قطعاً هرگونه گناه است؛ چه گناه کبیره و چه صغيره، نه تنها شرک و گناهان کبیره؛ زیرا هیچ دلیلی بر این تخصیص نیست. در این آیه، پلیدی را به طور مطلق با الف و لام جنس ««الرِّجْسَ»» از اهل بیت [[عم]] نفی کرده است و این یعنی «عصمت» واگر مقصود نفی مرتبه‌ای از «رجس» مانند گناه کبیره بود، نفی رجس به صورت نفی «جنس» و تأكید آن با جمله: ««وَيُطَهِّرَكُمْ»» مناسب نبود.
-ب- مقصود از اراده در: ««إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ»»
-مقصود از «اراده» در جمله: ««إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ»» اراده تکوینی است نه تشریعی؛ یعنی خداوند ازاله رجس را انجام می‌دهد، نه این‌که آن را از اهل بیت می‌خواهد.
-««إِنَّمَا أَمْرُهُ إِذَا أَرَادَ شَيْئًا أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ»».@یس: 82.@
-«فرمان او جز این نیست که هرگاه هستی چیزی را بخواهد، به آن فرمان می‌دهد: باش و آن نیز موجود می‌گردد».
-خداوند، اراده این پاکی را در مورد اهل بیت [[عم]] نموده و این افتخاری است برای آنان. اما اراده تشریعی خداوند مبنی بر پاکی و آوردن واجبات و ترک محرّمات، اختصاصی به اهل بیت [[عم]] ندارد، همه باید در پی پاکی باشند. نشان آن‌که این اراده «تکوینی» است، این است که اراده خداوند بر فعل خویش، «اذهاب رجس» و «تطهیر» تعلّق گرفته، نه بر فعل دیگری و این لحن جز با اراده تکوینی سازگار نیست. این اراده با واژه ««إِنَّمَا»» -که دالّ بر حصر است- آمده و هدف مورد نظر، افاضه عصمت فقط بر اهل بیت [[عم]] می‌باشد.
-ج- اهل بیت چه کسانی هستند؟
-اهل بیت [[عم]] چه کسانی هستند؟ طبق روایات فراوانی که از شیعه و اهل سنتّ رسیده، اهل بیت [[عم]] عبارتند از: پیامبر اکرم، امیرمؤمنان علی، حضرت زهرا، حضرت امام حسن و حضرت امام حسین [[عم]].
-این روایات را می‌توان در چند عنوان مطرح کرد:
-- روایاتی که از خود همسران پیامبر [[صل]] نقل شده که وقتی رسول خدا [[صل]] سخن از این آیه شریفه می‌گفت، ما از او سؤال کردیم که جزء آن هستیم یا نه؟ حضرت فرمود: «شما خوبید، امّا مشمول این آیه نیستید».@مجمع البیان: 7 – 8 / 357؛ شواهد التنزیل: 2 / 56.@
-- روایات بسیار فراوانی در مورد «حدیث کسا» به طور اجمال وارد شده که از همه آنها استفاده می‌شود پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین [[عم]] را فراخواند، پیامبر عبایی بر آنان افکند و فرمود:
-«خداوندا! اینان خاندان من هستند، رجس و آلودگی را از آنان دور کن، در این هنگام آیه تطهیر نازل گردید».@شواهد التنزیل: 2 / 92-10؛ ینابیع المودّه: 3 / 368؛ امالی (طوسی): 564.@
-- در روایات فراوانی نقل شده است که بعد از نزول آیه فوق، پیامبر [[صل]] به مدّت شش ماه هنگامی که برای نماز صبح از کنار خانه فاطمه [[س]] می‌گذشت، صدا می‌زد:
-«الصلوة یا اهل البیت! ««إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»»@اسدالغابه: 5 / 366؛ شواهد التنزیل: 2 / 92-10؛ امالی (طوسی): 565؛ ینابیع المودّه: 3 / 368؛ امالی (صدوق): 124.@».
-«هنگام نماز است ای اهل البیت! خداوند می‌خواهد پلیدی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک سازد».
-- در روایات متعدّدی -که می‌توان آنها را «متواتر» نامید- از ابوسعید خدری؛ صحابی معروف نقل شده که به صراحت گواهی می‌دهد این آیه تنها درباره همان پنج تن نازل شده است.@شواهد التنزیل: 2 / 23؛ الدرّ المنثور: 6 / 604 نیز در رابطه با روایات ر.ک: اهل البیت فی الکتاب و السنّه: 71 – 43.@