جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
مراد از [[تیراندازی]]، پرتاب کردن تیر است؛ خواه با کمان باشد یا تفنگ، توپ و دیگر ابزارهای [[جنگی]]. <ref>لغت نامه، ج ۵، ص۷۱۹۶؛ فرهنگ بزرگ سخن، ج ۳، ص۲۰۰۳، «تیرانداختن».</ref> معادل [[عربی]] آن «رِمایَه» است. <ref>المصباح، ص۲۴۱، «رمیت»؛ لغت نامه، ج ۵، ص۷۱۹۶. </ref>.<ref>[[علی زنگویی|زنگویی، علی]]، [[تیراندازی (مقاله)|مقاله «تیراندازی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref> | مراد از [[تیراندازی]]، پرتاب کردن تیر است؛ خواه با کمان باشد یا تفنگ، توپ و دیگر ابزارهای [[جنگی]]. <ref>لغت نامه، ج ۵، ص۷۱۹۶؛ فرهنگ بزرگ سخن، ج ۳، ص۲۰۰۳، «تیرانداختن».</ref> معادل [[عربی]] آن «رِمایَه» است. <ref>المصباح، ص۲۴۱، «رمیت»؛ لغت نامه، ج ۵، ص۷۱۹۶. </ref>.<ref>[[علی زنگویی|زنگویی، علی]]، [[تیراندازی (مقاله)|مقاله «تیراندازی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref> | ||
==تیراندازی در [[قرآن]]== | == تیراندازی در [[قرآن]] == | ||
در قرآن با تعبیرهایی گوناگون از آن یاد شده است؛ از جمله در [[آیه]] {{متن قرآن|فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«پس شما آنان را نکشتید که خداوند آنان را کشت، و چون تیر افکندی تو نیفکندی بلکه خداوند افکند و (چنین کرد) تا مؤمنان را از سوی خود نعمتی نیکو دهد که خداوند شنوایی داناست» سوره انفال، آیه ۱۷.</ref> با صریحترین تعبیر {{متن قرآن| وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى}}. در آیه {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> نیز واژه {{متن قرآن| قُوَّةٍ}} به کار رفته است: {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ}} که [[احادیث]] یکی از مصادیق آن <ref>سنن ابی داود، ج ۲، ص۲۱۶؛ وسائل الشیعه، ج ۱۹، ص۲۵۲؛ میزان الحکمه، ج ۲، ص۱۱۲۰. </ref> را تیراندازی شمردهاند. | در قرآن با تعبیرهایی گوناگون از آن یاد شده است؛ از جمله در [[آیه]] {{متن قرآن|فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«پس شما آنان را نکشتید که خداوند آنان را کشت، و چون تیر افکندی تو نیفکندی بلکه خداوند افکند و (چنین کرد) تا مؤمنان را از سوی خود نعمتی نیکو دهد که خداوند شنوایی داناست» سوره انفال، آیه ۱۷.</ref> با صریحترین تعبیر {{متن قرآن| وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى}}. در آیه {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> نیز واژه {{متن قرآن| قُوَّةٍ}} به کار رفته است: {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ}} که [[احادیث]] یکی از مصادیق آن <ref>سنن ابی داود، ج ۲، ص۲۱۶؛ وسائل الشیعه، ج ۱۹، ص۲۵۲؛ میزان الحکمه، ج ۲، ص۱۱۲۰. </ref> را تیراندازی شمردهاند. | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
با توجه به [[آیات]] مربوط، از این تیرها عمدتاً برای اهداف غیر [[جنگی]] مانند قمار، قرعه کشی و [[آگاهی]] از [[آینده]] و دانستن [[نیک]] و بد [[کارها]] استفاده میشده است. <ref>جامع البیان، ج ۶، ص۱۰۱ - ۱۰۲؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۲۴۴. </ref> اختراع ابزار [[تیراندازی]] مانند کمان و تیر از کهنترین اختراعات [[بشر]] است که در آغاز از آن برای شکار حیوانات و تأمین نیازهای [[زندگی]] بهرهگیری میشد؛ ولی به تدریج کاربرد آن گسترش یافت و در میادین [[جنگ]] هم از آن استفاده شد. [[مصریان]] را نخستین اقوامی دانستهاند که در میدان جنگ از تیر استفاده کردهاند. سپس [[اقوام]] دیگر از جمله [[ترکها]] در این ابزار تحولاتی پدید آوردند تا آنکه در سال ۱۵۰۰ میلادی ابزارهای جدیدتر تیراندازی مانند تفنگ جای تیر و کمان را گرفت. <ref>موسوعة العربیة العالمیه، ج ۱۱، ص۲۸۱ - ۲۸۲. </ref> با وجود این امروزه کمان و تیرهای چوبین در مقاصد دیگر مانند مسابقات ورزشی و [[فنون]] رزمی استفاده میشود. <ref>موسوعة العربیة العالمیه، ج ۱۱، ص۲۸۰ - ۲۸۲. </ref> | با توجه به [[آیات]] مربوط، از این تیرها عمدتاً برای اهداف غیر [[جنگی]] مانند قمار، قرعه کشی و [[آگاهی]] از [[آینده]] و دانستن [[نیک]] و بد [[کارها]] استفاده میشده است. <ref>جامع البیان، ج ۶، ص۱۰۱ - ۱۰۲؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۲۴۴. </ref> اختراع ابزار [[تیراندازی]] مانند کمان و تیر از کهنترین اختراعات [[بشر]] است که در آغاز از آن برای شکار حیوانات و تأمین نیازهای [[زندگی]] بهرهگیری میشد؛ ولی به تدریج کاربرد آن گسترش یافت و در میادین [[جنگ]] هم از آن استفاده شد. [[مصریان]] را نخستین اقوامی دانستهاند که در میدان جنگ از تیر استفاده کردهاند. سپس [[اقوام]] دیگر از جمله [[ترکها]] در این ابزار تحولاتی پدید آوردند تا آنکه در سال ۱۵۰۰ میلادی ابزارهای جدیدتر تیراندازی مانند تفنگ جای تیر و کمان را گرفت. <ref>موسوعة العربیة العالمیه، ج ۱۱، ص۲۸۱ - ۲۸۲. </ref> با وجود این امروزه کمان و تیرهای چوبین در مقاصد دیگر مانند مسابقات ورزشی و [[فنون]] رزمی استفاده میشود. <ref>موسوعة العربیة العالمیه، ج ۱۱، ص۲۸۰ - ۲۸۲. </ref> | ||
برخی [[مفسران]] در [[آیه]] {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (میدانیم) اگر (هم) راستگو میبودیم (سخن) ما را باور نمیکردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref> که بیانگر رواج مسابقات در عصر [[حضرت یعقوب]]{{ع}} است. مراد از {{متن قرآن| نَسْتَبِقُ}} را مسابقه تیراندازی میان [[فرزندان]] [[یعقوب]]{{ع}} دانستهاند. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۸، ص۱۰۱؛ مجمع البیان، ج ۵، ص۳۳۳؛ الکشاف، ج ۲، ص۴۵۰ - ۴۵۱. </ref> برخی دیگر مراد از آن را مسابقه دو دانستهاند. <ref>التحریر و التنویر، ج ۱۲، ص۲۳۵؛ مجمع البیان، ج ۵، ص۳۳۳. </ref> | برخی [[مفسران]] در [[آیه]] {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (میدانیم) اگر (هم) راستگو میبودیم (سخن) ما را باور نمیکردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref> که بیانگر رواج مسابقات در عصر [[حضرت یعقوب]] {{ع}} است. مراد از {{متن قرآن| نَسْتَبِقُ}} را مسابقه تیراندازی میان [[فرزندان]] [[یعقوب]] {{ع}} دانستهاند. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۸، ص۱۰۱؛ مجمع البیان، ج ۵، ص۳۳۳؛ الکشاف، ج ۲، ص۴۵۰ - ۴۵۱. </ref> برخی دیگر مراد از آن را مسابقه دو دانستهاند. <ref>التحریر و التنویر، ج ۱۲، ص۲۳۵؛ مجمع البیان، ج ۵، ص۳۳۳. </ref> | ||
در آیه {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> [[مسلمانان]] [[مأمور]] شدهاند تا برای [[رویارویی]] با [[دشمنان خدا]] و [[ترساندن]] آنان هرچه میتوانند قوا و تجهیزات نظامی فراهم آورند. در [[احادیث]] متعدد {{متن قرآن| قُوَّةٍ}} در این [[آیه]] به [[تیراندازی]] [[تفسیر]] شده است. <ref>جامع البیان، ج ۱۰، ص۴۰؛ سنن ابی داود، ج ۲، ص۲۱۶؛ وسائل الشیعه، ج ۱۹، ص۲۵۲. </ref> | در آیه {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref> [[مسلمانان]] [[مأمور]] شدهاند تا برای [[رویارویی]] با [[دشمنان خدا]] و [[ترساندن]] آنان هرچه میتوانند قوا و تجهیزات نظامی فراهم آورند. در [[احادیث]] متعدد {{متن قرآن| قُوَّةٍ}} در این [[آیه]] به [[تیراندازی]] [[تفسیر]] شده است. <ref>جامع البیان، ج ۱۰، ص۴۰؛ سنن ابی داود، ج ۲، ص۲۱۶؛ وسائل الشیعه، ج ۱۹، ص۲۵۲. </ref> | ||
افزون بر [[قرآن]]، در احادیث نیز بر کسب مهارت در تیراندازی بسیار تأکید شده است، تا آنجا که بُرد و باخت و [[تعیین]] جایزه در عین [[ممنوع]] بودن در دیگر موارد و مسابقات، در مسابقه تیراندازی جایز به شمار رفته است؛ همچنین در احادیث متعدد برای تیراندازان و سازندگان تیر، [[پاداش اخروی]] مقرر شده است. <ref>کنزالعمال، ج ۴، ص۳۴۴؛ الدرالمنثور، ج ۳، ص۱۹۴. </ref> در برابر، آنها که تیراندازی را پس از فراگیری آن رها کنند [[مذمت]] شدهاند واین کار [[سرپیچی از فرمان پیامبر]] اکرم{{صل}} و [[ناسپاسی]] [[نعمت الهی]] به شمار رفته است. <ref>مسند احمد، ج ۴، ص۱۴۸؛ المستدرک، ج ۲، ص۹۵؛ السنن الکبری، ج ۱۰، ص۱۳. </ref> | افزون بر [[قرآن]]، در احادیث نیز بر کسب مهارت در تیراندازی بسیار تأکید شده است، تا آنجا که بُرد و باخت و [[تعیین]] جایزه در عین [[ممنوع]] بودن در دیگر موارد و مسابقات، در مسابقه تیراندازی جایز به شمار رفته است؛ همچنین در احادیث متعدد برای تیراندازان و سازندگان تیر، [[پاداش اخروی]] مقرر شده است. <ref>کنزالعمال، ج ۴، ص۳۴۴؛ الدرالمنثور، ج ۳، ص۱۹۴. </ref> در برابر، آنها که تیراندازی را پس از فراگیری آن رها کنند [[مذمت]] شدهاند واین کار [[سرپیچی از فرمان پیامبر]] اکرم {{صل}} و [[ناسپاسی]] [[نعمت الهی]] به شمار رفته است. <ref>مسند احمد، ج ۴، ص۱۴۸؛ المستدرک، ج ۲، ص۹۵؛ السنن الکبری، ج ۱۰، ص۱۳. </ref> | ||
[[فقها]] بر پایه [[آیات]] و احادیث یاد شده فصلی را در [[منابع فقهی]] با عنوان «السَبْق»<ref>الخلاف، ج ۶، ص۱۰۱؛ الام، ج ۴، ص۲۴۳؛ فقه الکتاب و السنه، ج ۳، ص۱۷۳۷. </ref> یا «السَبْق و الرِّمایَه»<ref>المبسوط، ج ۶، ص۲۸۹؛ المهذب، ج ۱، ص۳۲۹؛ مختصر المزنی، ص۲۸۷. </ref> یا «مُناضَله»<ref>المغنی، ج ۱۱، ص۱۳۹؛ الشرح الکبیر، ج ۱۱، ص۱۴۶؛ کشاف القناع، ج ۴، ص۶۶. </ref> به موضوع مسابقه در تیراندازی و اسب سواری اختصاص داده و بُرد و باخت در آن را با تحقق شرایطی خاص جایز شمردهاند. <ref>شرایع الاسلام، ج ۲، ص۲۳۷ - ۲۳۸؛ جواهر الکلام، ج ۲۸، ص۲۱۱؛ روضة الطالبین، ج ۷، ص۵۳۶. </ref> | [[فقها]] بر پایه [[آیات]] و احادیث یاد شده فصلی را در [[منابع فقهی]] با عنوان «السَبْق»<ref>الخلاف، ج ۶، ص۱۰۱؛ الام، ج ۴، ص۲۴۳؛ فقه الکتاب و السنه، ج ۳، ص۱۷۳۷. </ref> یا «السَبْق و الرِّمایَه»<ref>المبسوط، ج ۶، ص۲۸۹؛ المهذب، ج ۱، ص۳۲۹؛ مختصر المزنی، ص۲۸۷. </ref> یا «مُناضَله»<ref>المغنی، ج ۱۱، ص۱۳۹؛ الشرح الکبیر، ج ۱۱، ص۱۴۶؛ کشاف القناع، ج ۴، ص۶۶. </ref> به موضوع مسابقه در تیراندازی و اسب سواری اختصاص داده و بُرد و باخت در آن را با تحقق شرایطی خاص جایز شمردهاند. <ref>شرایع الاسلام، ج ۲، ص۲۳۷ - ۲۳۸؛ جواهر الکلام، ج ۲۸، ص۲۱۱؛ روضة الطالبین، ج ۷، ص۵۳۶. </ref> | ||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
افزون بر [[آیات]] {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (میدانیم) اگر (هم) راستگو میبودیم (سخن) ما را باور نمیکردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref>، {{متن قرآن|وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«و آنچه خداوند به پیامبرش از (دارایی) آنان (به غنیمت) بازگرداند چیزی نبود که شما برای (به دست آوردن) آن، اسبان و شترانی دوانده باشید ولی خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره میگرداند و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره حشر، آیه ۶.</ref> نیز دالّ بر [[مشروعیت]] سَبْق و رِمایَه به شمار رفته است: {{متن قرآن| فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ }}<ref>کنزالعرفان، ج ۲، ص۸۰ - ۸۱. </ref>. البته برخی مؤلفان بر آناند که تجویز مسابقه [[تیراندازی]] به ابزار کهن اختصاص ندارد، بلکه شامل [[ابزار نظامی]] جدید مانند تفنگ و توپ و ابزار دیگر نیز میشود؛ زیرا ذکر مسابقات اسب سواری و [[تیراندازی]] در [[احادیث]] و [[منابع فقهی]] متقدم بدان جهت است که در آن اعصار این نوع مسابقات به عنوان مهارتهای نظامی بیشتر مطرح بوده است. <ref>مصطلحات الفقه، ص۲۹۲؛ مشکلات اجتماعی عصر ما، ص۱۶۵ - ۱۶۶. </ref> | افزون بر [[آیات]] {{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس میافکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمیشناسید (اما) خداوند آنان را میشناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (میدانیم) اگر (هم) راستگو میبودیم (سخن) ما را باور نمیکردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref>، {{متن قرآن|وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«و آنچه خداوند به پیامبرش از (دارایی) آنان (به غنیمت) بازگرداند چیزی نبود که شما برای (به دست آوردن) آن، اسبان و شترانی دوانده باشید ولی خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره میگرداند و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره حشر، آیه ۶.</ref> نیز دالّ بر [[مشروعیت]] سَبْق و رِمایَه به شمار رفته است: {{متن قرآن| فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ }}<ref>کنزالعرفان، ج ۲، ص۸۰ - ۸۱. </ref>. البته برخی مؤلفان بر آناند که تجویز مسابقه [[تیراندازی]] به ابزار کهن اختصاص ندارد، بلکه شامل [[ابزار نظامی]] جدید مانند تفنگ و توپ و ابزار دیگر نیز میشود؛ زیرا ذکر مسابقات اسب سواری و [[تیراندازی]] در [[احادیث]] و [[منابع فقهی]] متقدم بدان جهت است که در آن اعصار این نوع مسابقات به عنوان مهارتهای نظامی بیشتر مطرح بوده است. <ref>مصطلحات الفقه، ص۲۹۲؛ مشکلات اجتماعی عصر ما، ص۱۶۵ - ۱۶۶. </ref> | ||
از دیدگاه [[قرآن کریم]] تیراندازی [[مؤمنان]] در [[نبرد]] با [[دشمنان خدا]] تنها با [[امداد غیبی]] و [[اراده الهی]] مؤثر و کارساز است؛ [[آیه]] {{متن قرآن|فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«پس شما آنان را نکشتید که خداوند آنان را کشت، و چون تیر افکندی تو نیفکندی بلکه خداوند افکند و (چنین کرد) تا مؤمنان را از سوی خود نعمتی نیکو دهد که خداوند شنوایی داناست» سوره انفال، آیه ۱۷.</ref> خطاب به [[پیامبر]]{{صل}} میفرماید: این تو نبودی که تیرانداختی، بلکه [[خداوند]] آنها را افکند: {{متن قرآن| وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى}}. در [[شأن نزول]] این آیه نقل شده که آن [[حضرت]] در [[جنگ بدر]] مشتی [[خاک]] و سنگریزه به سوی [[دشمن]] پرتاب کرد و بر اثر آن، دشمن [[بینایی]] خود را از دست داد و [[مسلمانان]] آنان را [[شکست]] دادند. <ref>جامع البیان، ج ۹، ص۲۷۰ - ۲۷۱؛ مجمع البیان، ج ۴، ص۸۱۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۷، ص۲۴۴. </ref> به [[نقلی]] دیگر پیامبر در این [[جنگ]] سه سنگریزه برداشت و یکی را به جانب راست [[لشکر]] دشمن و دیگری را به جانب چپ و نیز سنگریزه ای را به وسط آن پرتاب کرد و به اراده الهی آنان بینایی خود را از دست دادند و شکست خوردند. <ref>مجمع البیان، ج ۴، ص۸۱۴. </ref> برپایه نظر مفسرانی دیگر، آیه مربوط به [[جنگ احد]] است که [[رسول خدا]] نیزه ای به طرف [[اُبَیّ بن خَلَف]] افکند و او بر اثر ضربه پیامبر{{صل}} در راه بازگشت به [[مکه]] [[جان]] سپرد. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۷، ص۲۴۴. </ref> برخی [[آیه]] را درباره [[فتح خیبر]] دانستهاند که [[پیامبراکرم]]{{صل}} تیری را در هوا رها ساخت و آن تیر به [[امر الهی]] به ابن ابو حُقَیق که در بستر خود قرار داشت اصابت کرد. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۶۸. </ref> شماری دیگر این آیه را درباره همه رخدادهای [[جنگ بدر]] دانستهاند که [[مسلمانان]] در آن با نیرو و تجهیزات اندک بر [[لشکر]] بزرگ [[قریش]] [[پیروز]] شدند. <ref>المیزان، ج ۹، ص۳۸. </ref> با قطع نظر از این اقوال، به نظر برخی [[مفسران]] میتوان مفاد آیه را عام و شامل همه کارهای [[انسان]] و نیز فعالیتهای نظامی او در [[راه خدا]]، از جمله [[تیراندازی]] دانست. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰. </ref>.<ref>[[علی زنگویی|زنگویی، علی]]، [[تیراندازی (مقاله)|مقاله «تیراندازی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref> | از دیدگاه [[قرآن کریم]] تیراندازی [[مؤمنان]] در [[نبرد]] با [[دشمنان خدا]] تنها با [[امداد غیبی]] و [[اراده الهی]] مؤثر و کارساز است؛ [[آیه]] {{متن قرآن|فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}}<ref>«پس شما آنان را نکشتید که خداوند آنان را کشت، و چون تیر افکندی تو نیفکندی بلکه خداوند افکند و (چنین کرد) تا مؤمنان را از سوی خود نعمتی نیکو دهد که خداوند شنوایی داناست» سوره انفال، آیه ۱۷.</ref> خطاب به [[پیامبر]] {{صل}} میفرماید: این تو نبودی که تیرانداختی، بلکه [[خداوند]] آنها را افکند: {{متن قرآن| وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى}}. در [[شأن نزول]] این آیه نقل شده که آن [[حضرت]] در [[جنگ بدر]] مشتی [[خاک]] و سنگریزه به سوی [[دشمن]] پرتاب کرد و بر اثر آن، دشمن [[بینایی]] خود را از دست داد و [[مسلمانان]] آنان را [[شکست]] دادند. <ref>جامع البیان، ج ۹، ص۲۷۰ - ۲۷۱؛ مجمع البیان، ج ۴، ص۸۱۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۷، ص۲۴۴. </ref> به [[نقلی]] دیگر پیامبر در این [[جنگ]] سه سنگریزه برداشت و یکی را به جانب راست [[لشکر]] دشمن و دیگری را به جانب چپ و نیز سنگریزه ای را به وسط آن پرتاب کرد و به اراده الهی آنان بینایی خود را از دست دادند و شکست خوردند. <ref>مجمع البیان، ج ۴، ص۸۱۴. </ref> برپایه نظر مفسرانی دیگر، آیه مربوط به [[جنگ احد]] است که [[رسول خدا]] نیزه ای به طرف [[اُبَیّ بن خَلَف]] افکند و او بر اثر ضربه پیامبر {{صل}} در راه بازگشت به [[مکه]] [[جان]] سپرد. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۷، ص۲۴۴. </ref> برخی [[آیه]] را درباره [[فتح خیبر]] دانستهاند که [[پیامبراکرم]] {{صل}} تیری را در هوا رها ساخت و آن تیر به [[امر الهی]] به ابن ابو حُقَیق که در بستر خود قرار داشت اصابت کرد. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۶۸. </ref> شماری دیگر این آیه را درباره همه رخدادهای [[جنگ بدر]] دانستهاند که [[مسلمانان]] در آن با نیرو و تجهیزات اندک بر [[لشکر]] بزرگ [[قریش]] [[پیروز]] شدند. <ref>المیزان، ج ۹، ص۳۸. </ref> با قطع نظر از این اقوال، به نظر برخی [[مفسران]] میتوان مفاد آیه را عام و شامل همه کارهای [[انسان]] و نیز فعالیتهای نظامی او در [[راه خدا]]، از جمله [[تیراندازی]] دانست. <ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۵، ص۱۴۰. </ref>.<ref>[[علی زنگویی|زنگویی، علی]]، [[تیراندازی (مقاله)|مقاله «تیراندازی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |