جهنم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'جست و جوی' به 'جستجوی'
جز (جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر')
جز (جایگزینی متن - 'جست و جوی' به 'جستجوی')
خط ۱۶۵: خط ۱۶۵:
[[قرآن کریم]] پس از بیان مشاجره‌های دوزخیان با یکدیگر در جمله‌ای کوتاه درباره [[روابط]] [[حاکم]] بر دوزخیان و [[احساس]] آنها نسبت به یکدیگر فرموده است که به [[یقین]] این [[مخاصمه]] و ستیزه‌گری [[اهل]] آتش با یکدیگر [[ثابت]] و واقع شدنی است: {{متن قرآن|إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ}}<ref>«بی‌گمان این راستین است؛ (این) هم‌ستیزی دوزخیان است» سوره ص، آیه ۶۴.</ref> این امر ناشی از [[خوی]] [[تنازع]] و تشاجری است که در دنیا بر آنها حاکم بوده و در دوزخ آشکار می‌گردد.<ref>المیزان، ج ۱۷، ص ۲۲۰.</ref> نمونه‌هایی از تخاصم دوزخیان با یکدیگر در [[آیات]] {{متن قرآن|هَذَا فَوْجٌ مُّقْتَحِمٌ مَّعَكُمْ لا مَرْحَبًا بِهِمْ إِنَّهُمْ صَالُوا النَّارِ قَالُوا بَلْ أَنتُمْ لا مَرْحَبًا بِكُمْ أَنتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ قَالُوا رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِي النَّارِ}}<ref>«این دسته‌ای است که با شما (به دوزخ) درآمده‌اند، (می‌گویند) خوشامد مباد آنان را که به آتش (دوزخ) درمی‌آیند. می‌گویند: بلکه شما را خوشامد مباد، شما این راه را پیش ما نهادید و آن بد قرارگاهی است. می‌گویند: پروردگارا! هر کس این راه را پیش ما نهاد بر عذاب او در آتش (دوزخ) دو چندان بیفزای!» سوره ص، آیه ۵۹-۶۱.</ref> ،{{متن قرآن|قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيهَا جَمِيعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لِأُولَاهُمْ رَبَّنَا هَؤُلَاءِ أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِنَ النَّارِ قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَكِنْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«(خداوند) می‌فرماید: در میان امّت‌هایی از پریان و آدمیان که پیش از شما بوده‌اند، در آتش (دوزخ) درآیید! هر گاه امّتی (در دوزخ) درآید همگون خویش را لعنت می‌کند تا آنگاه که همگان با هم در آن به هم پیوندند؛ پیروان درباره پیشوایان می‌گویند:» سوره اعراف، آیه ۳۸.</ref>، {{متن قرآن|وَقَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ فَمَا كَانَ لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ}}<ref>«و پیشوایان به پیروان می‌گویند: شما را بر ما هیچ برتری نیست پس عذاب را برای آنچه بجای می‌آوردید بچشید!» سوره اعراف، آیه ۳۹.</ref>، {{متن قرآن|وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِنَ النَّارِ}}<ref>«و (یاد کن) آن هنگام را که در میان آتش (دوزخ) با هم بگومگو می‌ورزند؛ ناتوان شمرده‌شدگان به گردنکشان می‌گویند: ما پیروان شما بودیم پس آیا شما بخشی از آتش (دوزخ) را از ما باز می‌دارید؟» سوره غافر، آیه ۴۷.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ}}<ref>«گردنکشان می‌گویند: ما همگان در آنیم، بی‌گمان خداوند میان بندگان داوری کرده است» سوره غافر، آیه ۴۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ وَمَا أَضَلَّنَا إِلاَّ الْمُجْرِمُونَ فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ وَلا صَدِيقٍ حَمِيمٍ فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ }}<ref>«و در حالی که با هم در آنجا ستیزه دارند می‌گویند: سوگند به خداوند، بی‌گمان در گمراهی آشکاری بودیم؛ که شما را با پروردگار جهانیان برابر می‌داشتیم. و ما را جز گنهکاران گمراه نکردند؛ پس دیگر ما را نه میانجی‌هایی است؛ و نه دوست پرمهری؛ پس کاش ما را بازگشتی بود تا از مؤمنان باشیم» سوره شعراء، آیه ۹۶-۱۰۲.</ref> ارائه شده‌اند.
[[قرآن کریم]] پس از بیان مشاجره‌های دوزخیان با یکدیگر در جمله‌ای کوتاه درباره [[روابط]] [[حاکم]] بر دوزخیان و [[احساس]] آنها نسبت به یکدیگر فرموده است که به [[یقین]] این [[مخاصمه]] و ستیزه‌گری [[اهل]] آتش با یکدیگر [[ثابت]] و واقع شدنی است: {{متن قرآن|إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ}}<ref>«بی‌گمان این راستین است؛ (این) هم‌ستیزی دوزخیان است» سوره ص، آیه ۶۴.</ref> این امر ناشی از [[خوی]] [[تنازع]] و تشاجری است که در دنیا بر آنها حاکم بوده و در دوزخ آشکار می‌گردد.<ref>المیزان، ج ۱۷، ص ۲۲۰.</ref> نمونه‌هایی از تخاصم دوزخیان با یکدیگر در [[آیات]] {{متن قرآن|هَذَا فَوْجٌ مُّقْتَحِمٌ مَّعَكُمْ لا مَرْحَبًا بِهِمْ إِنَّهُمْ صَالُوا النَّارِ قَالُوا بَلْ أَنتُمْ لا مَرْحَبًا بِكُمْ أَنتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ قَالُوا رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِي النَّارِ}}<ref>«این دسته‌ای است که با شما (به دوزخ) درآمده‌اند، (می‌گویند) خوشامد مباد آنان را که به آتش (دوزخ) درمی‌آیند. می‌گویند: بلکه شما را خوشامد مباد، شما این راه را پیش ما نهادید و آن بد قرارگاهی است. می‌گویند: پروردگارا! هر کس این راه را پیش ما نهاد بر عذاب او در آتش (دوزخ) دو چندان بیفزای!» سوره ص، آیه ۵۹-۶۱.</ref> ،{{متن قرآن|قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيهَا جَمِيعًا قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لِأُولَاهُمْ رَبَّنَا هَؤُلَاءِ أَضَلُّونَا فَآتِهِمْ عَذَابًا ضِعْفًا مِنَ النَّارِ قَالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَلَكِنْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«(خداوند) می‌فرماید: در میان امّت‌هایی از پریان و آدمیان که پیش از شما بوده‌اند، در آتش (دوزخ) درآیید! هر گاه امّتی (در دوزخ) درآید همگون خویش را لعنت می‌کند تا آنگاه که همگان با هم در آن به هم پیوندند؛ پیروان درباره پیشوایان می‌گویند:» سوره اعراف، آیه ۳۸.</ref>، {{متن قرآن|وَقَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ فَمَا كَانَ لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ}}<ref>«و پیشوایان به پیروان می‌گویند: شما را بر ما هیچ برتری نیست پس عذاب را برای آنچه بجای می‌آوردید بچشید!» سوره اعراف، آیه ۳۹.</ref>، {{متن قرآن|وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِنَ النَّارِ}}<ref>«و (یاد کن) آن هنگام را که در میان آتش (دوزخ) با هم بگومگو می‌ورزند؛ ناتوان شمرده‌شدگان به گردنکشان می‌گویند: ما پیروان شما بودیم پس آیا شما بخشی از آتش (دوزخ) را از ما باز می‌دارید؟» سوره غافر، آیه ۴۷.</ref>، {{متن قرآن|قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ}}<ref>«گردنکشان می‌گویند: ما همگان در آنیم، بی‌گمان خداوند میان بندگان داوری کرده است» سوره غافر، آیه ۴۸.</ref>، {{متن قرآن|قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ وَمَا أَضَلَّنَا إِلاَّ الْمُجْرِمُونَ فَمَا لَنَا مِن شَافِعِينَ وَلا صَدِيقٍ حَمِيمٍ فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ }}<ref>«و در حالی که با هم در آنجا ستیزه دارند می‌گویند: سوگند به خداوند، بی‌گمان در گمراهی آشکاری بودیم؛ که شما را با پروردگار جهانیان برابر می‌داشتیم. و ما را جز گنهکاران گمراه نکردند؛ پس دیگر ما را نه میانجی‌هایی است؛ و نه دوست پرمهری؛ پس کاش ما را بازگشتی بود تا از مؤمنان باشیم» سوره شعراء، آیه ۹۶-۱۰۲.</ref> ارائه شده‌اند.


آیات {{متن قرآن| وَقَالُوا مَا لَنَا لا نَرَى رِجَالا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الأَشْرَارِ أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الأَبْصَارُ }}<ref>«و می‌گویند: بر ما چه رفته است که مردانی را که آنان را از بدکاران می‌شمردیم نمی‌بینیم؟ آیا آنان را به ریشخند گرفته‌ایم یا از چشم‌ها پنهانند» سوره ص، آیه ۶۲-۶۳.</ref> بیان می‌دارند که دوزخیان در دوزخ به جست و جوی مؤمنانی می‌پردازند که در دنیا آنها را از [[اشرار]] دانسته، مسخره می‌کردند؛ ولی هیچ یک از آنان را در [[دوزخ]] نمی‌بینند؛ آن‌گاه به یکدیگر می‌گویند: ما را چه شده است که مردانی را که از زمره [[اشرار]] می‌شمردیم در اینجا نمی‌بینیم؟ آیا آنان [[نجات]] یافته‌اند و ما به ناحق آنها را به [[تمسخر]] می‌گرفتیم یا آنان نیز در آتش‌اند ولی چشمان ما از آنها [[منحرف]] است که آنان را نمی‌بینیم. بعضی [[آیه]] را اشاره به [[ابوجهل]] و امثال او دانسته‌اند که آنها در دوزخ افرادی مانند [[عمار]] و [[بلال حبشی]] را ندیده، [[سخن]] یاد شده را می‌گویند.<ref>جامع البیان، ج ۲۳، ص ۱۱۶؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۷۵۵.</ref> در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} آیه فوق بر [[منحرفان]] از [[ولایت اهل‌بیت]] {{عم}} و [[پیروان]] آنان [[تطبیق]] شده است <ref>البرهان، ج ۴، ص ۶۷۹؛ نورالثقلین، ج ۴، ص ۴۶۷.</ref>.<ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[جهنم (مقاله)|مقاله «جهنم»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰.</ref>
آیات {{متن قرآن| وَقَالُوا مَا لَنَا لا نَرَى رِجَالا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الأَشْرَارِ أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الأَبْصَارُ }}<ref>«و می‌گویند: بر ما چه رفته است که مردانی را که آنان را از بدکاران می‌شمردیم نمی‌بینیم؟ آیا آنان را به ریشخند گرفته‌ایم یا از چشم‌ها پنهانند» سوره ص، آیه ۶۲-۶۳.</ref> بیان می‌دارند که دوزخیان در دوزخ به جستجوی مؤمنانی می‌پردازند که در دنیا آنها را از [[اشرار]] دانسته، مسخره می‌کردند؛ ولی هیچ یک از آنان را در [[دوزخ]] نمی‌بینند؛ آن‌گاه به یکدیگر می‌گویند: ما را چه شده است که مردانی را که از زمره [[اشرار]] می‌شمردیم در اینجا نمی‌بینیم؟ آیا آنان [[نجات]] یافته‌اند و ما به ناحق آنها را به [[تمسخر]] می‌گرفتیم یا آنان نیز در آتش‌اند ولی چشمان ما از آنها [[منحرف]] است که آنان را نمی‌بینیم. بعضی [[آیه]] را اشاره به [[ابوجهل]] و امثال او دانسته‌اند که آنها در دوزخ افرادی مانند [[عمار]] و [[بلال حبشی]] را ندیده، [[سخن]] یاد شده را می‌گویند.<ref>جامع البیان، ج ۲۳، ص ۱۱۶؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص ۷۵۵.</ref> در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} آیه فوق بر [[منحرفان]] از [[ولایت اهل‌بیت]] {{عم}} و [[پیروان]] آنان [[تطبیق]] شده است <ref>البرهان، ج ۴، ص ۶۷۹؛ نورالثقلین، ج ۴، ص ۴۶۷.</ref>.<ref>[[محمد صادق صالحی‌منش|صالحی‌منش، محمد صادق]]، [[جهنم (مقاله)|مقاله «جهنم»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۰.</ref>


== جهنم در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ==
== جهنم در فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ==
۲۱۸٬۴۳۸

ویرایش