←مقدمه
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مقدمه) |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
#[[محمّد بن ابی حذیفه]]. پدرش از مسلمانان باسابقه و مهاجران به حبشه بود. وی در زمان [[عثمان]] به [[ولایت]] مصر گماشته شد. در حکومت علی {{ع}} هم مدّتی در مصر بود. در سال ۳۸ که عمرو عاص بر مصر تسلّط یافت او را به [[شهادت]] رساند. | #[[محمّد بن ابی حذیفه]]. پدرش از مسلمانان باسابقه و مهاجران به حبشه بود. وی در زمان [[عثمان]] به [[ولایت]] مصر گماشته شد. در حکومت علی {{ع}} هم مدّتی در مصر بود. در سال ۳۸ که عمرو عاص بر مصر تسلّط یافت او را به [[شهادت]] رساند. | ||
#[[قیس بن سعد بن عباده]]. وی از اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و پسر سعد بن عبادۀ خزرجی بود، پس از قتل عثمان، از اولین بیعت‌کنندگان با [[امام علی|علی]]{{ع}} بود و بشدّت به آن حضرت علاقه داشت. اوایل خلافت [[امام علی|علی]]{{ع}} وی فرمانروای مصر بود. معاویه بسیار کوشید تا او را به طرف خود جذب کند امّا نتوانست. به مدینه آمد، سپس به کوفه رفت. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را استاندار آذربایجان ساخت، در جنگ صفین و نهروان، از فرماندهان سپاه [[امام علی|علی]]{{ع}} بود. پس از صلح [[امام حسن]]{{ع}} با [[معاویه]]، به مدینه رفت و تا آخر عمر آنجا بود.<ref> الغدیر، ج ۲ ص ۱۱۰</ref> | #[[قیس بن سعد بن عباده]]. وی از اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و پسر سعد بن عبادۀ خزرجی بود، پس از قتل عثمان، از اولین بیعت‌کنندگان با [[امام علی|علی]]{{ع}} بود و بشدّت به آن حضرت علاقه داشت. اوایل خلافت [[امام علی|علی]]{{ع}} وی فرمانروای مصر بود. معاویه بسیار کوشید تا او را به طرف خود جذب کند امّا نتوانست. به مدینه آمد، سپس به کوفه رفت. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را استاندار آذربایجان ساخت، در جنگ صفین و نهروان، از فرماندهان سپاه [[امام علی|علی]]{{ع}} بود. پس از صلح [[امام حسن]]{{ع}} با [[معاویه]]، به مدینه رفت و تا آخر عمر آنجا بود.<ref> الغدیر، ج ۲ ص ۱۱۰</ref> | ||
#[[ | #[[محمد بن ابی بکر]]. وی پسر اسماء بنت عمیس بود. شوهر اسماء، جعفر طیّار بود که در جنگ موته شهید شد. پس از شهادتش اسماء به همسری ابوبکر درآمد و محمّد بن ابی بکر ثمرۀ این ازدواج بود که در سال حجة الوداع به دنیا آمد. پس از درگذشت [[ابوبکر]] در سال ۱۳ هجری، اسماء همسر [[امام علی|علی بن ابی طالب]] شد. محمّد بن ابی بکر که آن هنگام سه ساله بود، تحت تربیت [[امام علی]]{{ع}} قرار گرفت. حضرت به او علاقه داشت، او هم شیفتۀ [[امام]] بود. پس از کشته شدن [[عثمان]] و به خلافت رسیدن [[امام]]، وی در رکاب حضرت امیر قرار گرفت، در جنگ جمل از فرماندهان سپاه [[امام]] بود. سپس حضرت او را به فرمانروایی مصر گماشت. در حملۀ سپاه شام به مصر در سال ۳۸ هجری، مورد بی‌وفایی یاران خویش قرار گرفت، او را گرفته و شهید کردند. [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} از شنیدن خبر [[شهادت]] او بسیار اندوهگین شد.<ref> نهج البلاغه، نامه ۳۵</ref> | ||
#[[حجر بن عدی]]. وی از قبیلۀ کندۀ یمن بود و در کوفه می‌زیست و از اصحاب پاکباخته و فداکار [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. پس از شهادت [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و صلح [[امام حسن]] مجتبی با [[معاویه]]، یکی از چهره‌های سرشناس کوفه در مخالفت با معاویه و دفاع از [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. سرانجام معاویه او و یارانش را دستگیر کرد و در مرج العذراء، در سال ۵۱ هجری به [[شهادت]] رساند. [[امام حسین]]{{ع}} در نامه‌ای که به معاویه نوشت، از جمله انتقادهای تندش به او کشتن حجر بن عدی بود. | #[[حجر بن عدی]]. وی از قبیلۀ کندۀ یمن بود و در کوفه می‌زیست و از اصحاب پاکباخته و فداکار [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. پس از شهادت [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و صلح [[امام حسن]] مجتبی با [[معاویه]]، یکی از چهره‌های سرشناس کوفه در مخالفت با معاویه و دفاع از [[امام علی|امیر المؤمنین]]{{ع}} بود. سرانجام معاویه او و یارانش را دستگیر کرد و در مرج العذراء، در سال ۵۱ هجری به [[شهادت]] رساند. [[امام حسین]]{{ع}} در نامه‌ای که به معاویه نوشت، از جمله انتقادهای تندش به او کشتن حجر بن عدی بود. | ||
#[[میثم | #[[میثم تمار]]. وی غلام زنی از بنی اسد بود. [[امام علی|علی]]{{ع}} او را خرید و آزاد کرد. حضرت نحوۀ شهادت او را به وی گفته بود و نخلی را هم که قرار بود بر آن به دار آویخته شود نشانش داده بود. وی از شیعیان مخلص و یاران بی‌نظیر امام به‌شمار می‌رفت. ابن زیاد او را دستگیر کرد و به دار آویخت. میثم تمار تا آخرین دم که بر بالای دار زنده بود، زبان به مدح [[امام علی|علی]]{{ع}} و نقل فضایل او می‌گشود.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۴</ref> | ||
#[[عمرو بن حمق خزاعی]]. وی نیز از یاران ثابت‌قدم [[امام علی]]{{ع}} از قبیلۀ خزاعه و ساکن کوفه بود. در جنگ صفین، در دفاع از [[امام علی|علی]]{{ع}} حماسه‌ها آفرید و پس از [[شهادت]] [[امام]]، در کوفه از سران [[شیعه]] به شمار می‌آمد. چون تحت تعقیب والی کوفه بود متواری شد. [[معاویه]] زن او را دستگیر و زندانی کرد. عمرو بن حمق را یافتند و به [[شهادت]] رسانده و سرش را نزد همسر زندانی او فرستادند.<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۲ ص ۲۴۲</ref> نسبت به شهادت او نیز، [[امام حسین|حسین بن علی]]{{ع}} در نامۀ اعتراض‌آمیزش به معاویه اشاره کرده است. | #[[عمرو بن حمق خزاعی]]. وی نیز از یاران ثابت‌قدم [[امام علی]]{{ع}} از قبیلۀ خزاعه و ساکن کوفه بود. در جنگ صفین، در دفاع از [[امام علی|علی]]{{ع}} حماسه‌ها آفرید و پس از [[شهادت]] [[امام]]، در کوفه از سران [[شیعه]] به شمار می‌آمد. چون تحت تعقیب والی کوفه بود متواری شد. [[معاویه]] زن او را دستگیر و زندانی کرد. عمرو بن حمق را یافتند و به [[شهادت]] رسانده و سرش را نزد همسر زندانی او فرستادند.<ref>موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۱۲ ص ۲۴۲</ref> نسبت به شهادت او نیز، [[امام حسین|حسین بن علی]]{{ع}} در نامۀ اعتراض‌آمیزش به معاویه اشاره کرده است. | ||
#[[رشید هجری]]. وی از یاران باوفای [[امام علی]]{{ع}} و از دوستان صمیمی میثم تمار و حبیب بن مظاهر بود. اهل یمن بود. پس از شهادت [[امام علی|علی]]{{ع}} در کوفه دچار فتنه‌های «زیاد» شد. او را دستگیر کرده به شهادت رساندند.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۲</ref> | #[[رشید هجری]]. وی از یاران باوفای [[امام علی]]{{ع}} و از دوستان صمیمی میثم تمار و حبیب بن مظاهر بود. اهل یمن بود. پس از شهادت [[امام علی|علی]]{{ع}} در کوفه دچار فتنه‌های «زیاد» شد. او را دستگیر کرده به شهادت رساندند.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۲</ref> | ||
#[[کمیل بن زیاد]]. اهل یمن و از قبیلۀ نخع و از اصحاب سرّ [[امام علی|امیرالمؤمنین]] و مردی شجاع و زاهد بود. در کوفه می‌زیست، سخنان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با او که در [[نهج البلاغه]] آمده است مشهور است و دعای کمیل، از تعلیمات حضرت به اوست. وی در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دستگیر شد و به شهادت رسید. | #[[کمیل بن زیاد]]. اهل یمن و از قبیلۀ نخع و از اصحاب سرّ [[امام علی|امیرالمؤمنین]] و مردی شجاع و زاهد بود. در کوفه می‌زیست، سخنان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} با او که در [[نهج البلاغه]] آمده است مشهور است و دعای کمیل، از تعلیمات حضرت به اوست. وی در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دستگیر شد و به شهادت رسید. | ||
#[[قنبر]]. وی از فدائیان حضرت و پیوسته ملازم او بود و غلام امام به شمار می‌آمد و حضرت او را درپی کارهای مهم می‌فرستاد. وی نیز در زمان حجّاج دستگیر شد و به دستور او، وی را گردن زدند.<ref> ارشاد، مفید، ص ۳۲۸، بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۶</ref> | #[[قنبر]]. وی از فدائیان حضرت و پیوسته ملازم او بود و غلام امام به شمار می‌آمد و حضرت او را درپی کارهای مهم می‌فرستاد. وی نیز در زمان حجّاج دستگیر شد و به دستور او، وی را گردن زدند.<ref> ارشاد، مفید، ص ۳۲۸، بحار الأنوار، ج ۴۲ ص ۱۲۶</ref> | ||
#[[ | #[[عبدالله بن عباس]]. او پسر عباس بن عبد المطلب و از بنی هاشم بود. در دوران خلافت [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}}، از یاران و مشاوران و فرماندهان او بود و در جنگ جمل و صفین و نهروان حضور داشت. پس از شهادت [[امام علی]]{{ع}} با [[امام حسن|امام مجتبی]]{{ع}} بیعت کرد. وی مقامی والا داشت و سخنان او در تفسیر، که همه را از [[امام علی|علی]]{{ع}} آموخته بود، فراوان است. وی در سال ۶۸ در ۷۱ سالگی در طائف درگذشت. | ||
#[[هاشم مرقال]]. نامش هاشم بن عتبه و برادرزادۀ سعد بن ابی وقاص بود. از دلاوران اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی|علی]]{{ع}} و جانبازان جبهۀ یرموک بود. مرقال که لقب اوست، اشاره به شیوۀ خاصّ او در حمله به دشمن است. در جنگ‌های جمل و صفین در رکاب [[امام علی|علی]]{{ع}} جهاد کرد و در صفّین شهید شد. شجاعت او مورد ستایش [[امام علی|امیر المؤمنین]] بود.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۸</ref> | #[[هاشم مرقال]]. نامش هاشم بن عتبه و برادرزادۀ سعد بن ابی وقاص بود. از دلاوران اصحاب [[پیامبر]]{{صل}} و [[امام علی|علی]]{{ع}} و جانبازان جبهۀ یرموک بود. مرقال که لقب اوست، اشاره به شیوۀ خاصّ او در حمله به دشمن است. در جنگ‌های جمل و صفین در رکاب [[امام علی|علی]]{{ع}} جهاد کرد و در صفّین شهید شد. شجاعت او مورد ستایش [[امام علی|امیر المؤمنین]] بود.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۶۸</ref> | ||
#[[ | #[[ابوالأسود دوئلی]]. نامش ظالم بن عمرو بود. از دلباختگان [[امام علی|علی]]{{ع}} و ادیب و شاعر و شیعۀ برجسته بود، در نبرد جمل و صفین حضور داشت و از طرف امام، قاضی بصره بود. وی به امر امام، پایه‌گذار علم نحو شد و قرآن را نقطه‌گذاری کرد. در سال ۶۹ هجری درگذشت. در معرفی اصحاب [[امام علی]]{{ع}} به این مقدار بسنده می‌کنیم.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص:۷۴.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||