|
|
خط ۱۳: |
خط ۱۳: |
|
| |
|
| عبادت بر دو نوع است: نوع اول عبادت تسخیری است و آن همانند آن چیزی است که درباره [[سجده]] [موجودات عالم نسبت به [[خداوند]]] بیان کردیم. نوع دوم عبادت اختیاری است و این مخصوص ذیشعورها و دارندگان [[عقل]] است و به همین عبادت در [[آیات]] {{متن قرآن|اعْبُدُوا رَبَّكُمُ}}<ref>«پروردگارتان را بپرستید» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|وَاعْبُدُوا اللَّهَ}}<ref>«و خداوند را بپرستید» سوره نساء، آیه ۳۶.</ref> و مانند اینها مورد امر قرار گرفته است. | | عبادت بر دو نوع است: نوع اول عبادت تسخیری است و آن همانند آن چیزی است که درباره [[سجده]] [موجودات عالم نسبت به [[خداوند]]] بیان کردیم. نوع دوم عبادت اختیاری است و این مخصوص ذیشعورها و دارندگان [[عقل]] است و به همین عبادت در [[آیات]] {{متن قرآن|اعْبُدُوا رَبَّكُمُ}}<ref>«پروردگارتان را بپرستید» سوره بقره، آیه ۲۱.</ref>، {{متن قرآن|وَاعْبُدُوا اللَّهَ}}<ref>«و خداوند را بپرستید» سوره نساء، آیه ۳۶.</ref> و مانند اینها مورد امر قرار گرفته است. |
|
| |
| == اقسام عبد ==
| |
| [[عبد]] [یعنی [[بنده]]] بر چهار نوع است: [راغب ابتدا بنده را بر سه نوع دانسته سپس نوع سوم را به دو قسم تقسیم کرده و مجموعاً چهار نوع به دست آمده است]:
| |
|
| |
| === نوع اول ===
| |
| عبد [[شرعی]] و آن [[انسانی]] است که خرید و فروشش جایز است مانند: {{متن قرآن|الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ}}<ref>«برده در برابر برده» سوره بقره، آیه ۱۷۸.</ref>؛ {{متن قرآن|عَبْدًا مَمْلُوكًا لَا يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ}}<ref>«بندهای زرخرید که توان هیچ کاری ندارد» سوره نحل، آیه ۷۵.</ref>.
| |
|
| |
| === نوع دوم ===
| |
| عبد ایجادی [و تسخیری] و آن مخصوص خداوند متعال است و مقصود آیۀ {{متن قرآن|إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِلَّا آتِي الرَّحْمَنِ عَبْدًا}}<ref>«جز این نیست که هر که در آسمانها و زمین است به بندگی به درگاه (خداوند) بخشنده میآید» سوره مریم، آیه ۹۳.</ref> همین نوع است.
| |
|
| |
| === نوع سوم ===
| |
| عبد [[عبادی]] و خدمتی و [[مردم]] در این نوع [[بندگی]] دو قسم هستند:
| |
|
| |
| # '''قسم اول:''' بنده [[مخلص]] خداوند و همین معنا، مقصود آیات: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ}}<ref>«و از بنده ما ایّوب یاد کن» سوره ص، آیه ۴۱.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّهُ كَانَ عَبْدًا شَكُورًا}}<ref>«(بدانید که) او بندهای سپاسگزار بود» سوره اسراء، آیه ۳.</ref>؛ {{متن قرآن|نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ}}<ref>«فرقان را بر بنده خویش فرو فرستاد» سوره فرقان، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|عَلَى عَبْدِهِ الْكِتَابَ}}<ref>«بر بنده خود این کتاب را» سوره کهف، آیه ۱.</ref>؛ {{متن قرآن|إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ}}<ref>«بیگمان تو بر بندگان من چیرگی نداری» سوره حجر، آیه ۴۲.</ref>؛ {{متن قرآن|كُونُوا عِبَادًا لِي}}<ref>«بندگان من باشید» سوره آل عمران، آیه ۷۹.</ref>؛ {{متن قرآن|إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«بجز از میان آنان بندگان نابت را» سوره حجر، آیه ۴۰.</ref>؛ {{متن قرآن|وَعَدَ الرَّحْمَنُ عِبَادَهُ بِالْغَيْبِ}}<ref>«بهشتهایی جاودان که (خداوند) بخشنده به بندگانش در (جهان) نهان وعده کرده است» سوره مریم، آیه ۶۱.</ref>؛ {{متن قرآن|وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا}}<ref>«و بندگان (خداوند) بخشنده آنانند که بر زمین فروتنانه گام برمیدارند» سوره فرقان، آیه ۶۳.</ref>؛ {{متن قرآن|فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا}}<ref>«پس، بندگانم را شبانه رهسپار کن» سوره دخان، آیه ۲۳.</ref>؛ {{متن قرآن|فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا}}<ref>«و بندهای از بندگان ما را یافتند» سوره کهف، آیه ۶۵.</ref> است.
| |
| # '''قسم دوم:''' [[بنده]] [[دنیا]] و امور ناپایدار دنیا و آن کسی است که بر [[خدمت]] به دنیا و محافظت آن کمر [[همت]] بربسته است و چنین شخصی را [[رسول اکرم]] {{صل}} مورد توجه قرار داده است در آنجا که فرمود: {{متن حدیث|تَعِسَ عَبْدُ الدِّرْهَمِ، تَعِسَ عَبْدُ الدِّينَارِ}}<ref>بحارالانوار، ج ۷۰، ص۳۲۰.</ref>: "هلاک شد بنده [[درهم]]، هلاک شد بنده [[دینار]]".
| |
|
| |
| با این حساب [و با توجه به معنای دوم و سوم [[عبد]]] میتوان گفت که هم درست است که بگوییم: "هر [[انسانی]] [[عبد خدا]] نیست [بلکه فقط برخی افراد بنده [[خداوند]] هستند]" [در این جمله عبد به معنای سوم به کار رفته است]. عبد در این عبارت و امثال آن به معنای [[عابد]] است منتها بلیغتر از عابد است [زیرا عابد یعنی پرستشکننده ولی عبد یعنی با تمام وجودش خداوند را میپرستد]. و هم درست است که بگوییم: "همه [[مردم]] [[عبد خداوند]] هستند بلکه بالاتر از آن همۀ موجودات عبد و بنده خداوند هستند" [عبد در این جمله به معنای دوم یعنی موجود مُسَخَّر به کار رفته است]
| |
|
| |
| جمع عَبدی که به ملکیت گرفته میشود [[عبید]] است و برخی عِبِدَّی را [نیز] گفتهاند. ولی جمع [[عبدی]] که پرستشکننده است عباد است. بنابراین هرگاه عبید به [[خداوند]] اضافه شود معنای آن اعم از عباد خواهد بود [چون همه [[انسانها]] بل همه موجودات مملوک خداوند هستند] به همین خاطر فرمود: {{متن قرآن|وَمَا أَنَا بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ}}<ref>«و من با بندگان، ستمکاره نیستم» سوره ق، آیه ۲۹.</ref> تا روشن کند که او بر هیچ کس [[ظلم]] نمیکند چه کسانی که او را [[عبادت]] میکنند و چه کسانی که غیر او را اعم از [[خورشید]] و [[لات]] و غیره را عبادت میکنند<ref>[[علامه راغب اصفهانی]]، [[ترجمه و تبیین مفردات القرآن (کتاب)|ترجمه و تبیین مفردات القرآن]]، ص ۶۰۴.</ref>.
| |
|
| |
|
| == مفهوم عبادت == | | == مفهوم عبادت == |