سلیم بن قیس هلالی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

## مرحوم [[آیت الله خویی]] می‌نویسد: وجه دوم اینکه، [[راوی]] [[کتاب سلیم بن قیس]] همان [[ابان بن ابی عیاش]] است و او [[ضعیف]] است؛ بنابراین اعتمادی بر کتاب نیست و از عقیقی نیز [[نقل]] شده که از [[سلیم]] غیر از [[ابان بن ابی عیاش]] کس دیگری [[روایت]] [[نقل]] نکرده است.

ایشان در ادامه می‌نویسد: [[نجاشی]] [[ابراهیم بن عمر]] را [[ثقه]] شمرده است و [[تضعیف]] [[ابن غضائری]] معارض آن نیست. و مطلب صحیح این است که طریقی برای ما به [[کتاب سلیم بن قیس]] از طریق [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] وجود ندارد؛ زیرا در این طریق، نام [[محمد بن علی صیرفی]]، [[اباسمینه]] آمده است که [[ضعیف]] و [[کذاب]] است. برای [[نقل]] از [[کتاب سلیم]] دو طریق وجود داشت: در یکی، [[سلسله]] [[حماد بن عیسی]] و [[عثمان بن عیسی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] و در دیگری، [[حماد بن عیسی]] از [[ابراهیم بن عمر]] [[یمانی]] از [[سلیم]] است. اما ظاهر نظر [[نجاشی]] آن است که از عبارت او پس از عبارت عن أبان بن أبی عیاش، عبارت عن [[سلیم]] و [[عثمان بن عیسی]] افتاده است. در هر صورت، آنچه که [[ابن غضائری]] درباره [[سند]] این کتاب می‌گوید، صحیح نیست؛ پس یکبار عبارت از [[عمر بن أذینة]] از [[ابراهیم بن عمر صنعانی]] از [[ابان بن ابی عیاش]] از [[سلیم]] آمده و یک بار عبارت [[عمر]] از [[ابان]]، بدون واسطه آمده و نام [[عمر بن اذینة]] [[نقل]] نشده است و [[ابراهیم بن عمر]] بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] کرده است. بعضی از [[اهل]] فن [[روایت]] بدون واسطه [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] را [[غریب]] می‌دانند و [[سقوط]] واسطه آشکار می‌شود و صحیح چنین است: [[ابراهیم]] از [[ابن اذینة]] از [[ابان]] از [[سلیم]]؛ مثل آنچه که در جلد دوم کافی، کتاب [[ایمان]] و [[کفر]]، در دو باب دعائم الکفر و صفة النفاق در [[حدیث]] اول آمده است. من می‌گویم: این، [[غریب]] شمردن است؛ پس [[روایت]] [[ابراهیم بن عمر]] از [[سلیم]] با واسطه با [[روایت]] کردن بدون واسطه از او در کتابش منافاتی ندارد؛ [[ابراهیم بن عمر]] از [[اصحاب امام باقر]] {{ع}} است، پس ممکن است بدون واسطه از [[سلیم]] [[روایت]] [[نقل]] کرده باشد. و ادعای اینکه آنچه در [[اصول کافی]] آمده، از [[کتاب سلیم]] گرفته شده، بدون [[بینه]] است و حمل بر [[غیب]] می‌شود؛ بلکه ظاهراً [[سلیم]] احادیثی غیر از [[احادیث]] کتابش نیز [[نقل]] کرده است و [[شاهد]] مطالبی است که از [[ابن‌شهرآشوب]] [[نقل]] کردیم مبنی بر اینکه [[سلیم]]، صاحب [[احادیث]] است و کتابی نیز داشته است. همچنین آن چه [[نعمانی]] از [[کتاب سلیم]] آورده، روایتی از [[محمد بن یعقوب]] به اسنادش از [[سلیم]] است و از آن آشکار می‌شود که [[روایت]] [[محمد بن یعقوب]] از [[کتاب سلیم]] نیست.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۲۰ -۲۲۷.</ref>