خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۳۴
، ۱۳ مارس ۲۰۲۳←راه‌های اثبات خداوند
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
امام خمینی وجود حق‌تعالی را دارای مراتبی می‌داند که شناخت [[بشر]] و [[مخلوقات]] به تمامی آن مراتب تعلق نمی‌گیرد؛ یعنی [[امکان معرفت]] به مرتبه [[غیب]] الغیوب<ref>امام خمینی، تقریرات، ۱/۷۵؛ امام خمینی، چهل حدیث، ۶۲۴؛ امام خمینی، مصباح الهدایه، ۱۴.</ref> و مرتبه [[احدیت]]<ref>امام خمینی، تقریرات، ۱/۷۹.</ref> وجود ندارد، اما در مرتبه [[واحدیت]] که همان مرتبه ظهور اسما و [[صفات الهی]] است، هر موجودی به اندازه ظرفیت خود می‌تواند به [[معرفتی]] از این مرتبه برسد.<ref>امام خمینی، دعاء السحر، ۱۴۹–۱۵۰؛ میری، الهیات سلبی، ۱۴۱.</ref> ایشان در این قسم نه تنها بشر را بر [[ادراک]] و [[شناخت حق‌تعالی]] توانا می‌بیند، بلکه چندین راه برای آن معرفی می‌کند؛ ازجمله شناخت [[انسان کامل]]، [[شناخت نفس]] و شناخت [[کلام الهی]]؛ زیرا هر سه در واقع تجلی [[خداوند]] و [[مظهر اسما]] و صفات او هستند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۶۲۳–۶۲۵؛ میری، الهیات سلبی، ۱۵۹.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | امام خمینی وجود حق‌تعالی را دارای مراتبی می‌داند که شناخت [[بشر]] و [[مخلوقات]] به تمامی آن مراتب تعلق نمی‌گیرد؛ یعنی [[امکان معرفت]] به مرتبه [[غیب]] الغیوب<ref>امام خمینی، تقریرات، ۱/۷۵؛ امام خمینی، چهل حدیث، ۶۲۴؛ امام خمینی، مصباح الهدایه، ۱۴.</ref> و مرتبه [[احدیت]]<ref>امام خمینی، تقریرات، ۱/۷۹.</ref> وجود ندارد، اما در مرتبه [[واحدیت]] که همان مرتبه ظهور اسما و [[صفات الهی]] است، هر موجودی به اندازه ظرفیت خود می‌تواند به [[معرفتی]] از این مرتبه برسد.<ref>امام خمینی، دعاء السحر، ۱۴۹–۱۵۰؛ میری، الهیات سلبی، ۱۴۱.</ref> ایشان در این قسم نه تنها بشر را بر [[ادراک]] و [[شناخت حق‌تعالی]] توانا می‌بیند، بلکه چندین راه برای آن معرفی می‌کند؛ ازجمله شناخت [[انسان کامل]]، [[شناخت نفس]] و شناخت [[کلام الهی]]؛ زیرا هر سه در واقع تجلی [[خداوند]] و [[مظهر اسما]] و صفات او هستند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۶۲۳–۶۲۵؛ میری، الهیات سلبی، ۱۵۹.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | ||
== راه‌های | == راه‌های اثبات خداوند == | ||
{{همچنین|خدایابی}} | |||
در [[قرآن کریم]] بر راه‌های خداشناسی تأکید شده،{{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ}}<ref>«به زودی نشانه‌های خویش را در گستره‌های بیرون و پیکره‌های درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟» سوره فصلت، آیه ۵۳.</ref> برای [[شناسایی]] [[حق‌تعالی]] به راه‌های مختلفی اشاره شده است؛ چنان‌که برخی [[آیات]] {{متن قرآن|وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«و هر کس را قبله‌ای است که روی بدان می‌کند ، باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید. هرجا که باشید خداوند همگی شما را باز خواهد آورد، خداوند بر هر کاری تواناست» سوره بقره، آیه ۱۴۸.</ref> به دلالت التزامی به پرشماری راه‌های [[خداشناسی]] اشاره دارند.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۱۲–۱۳ و ۹/۲۵؛ قراملکی، خدا در حکمت و شریعت، ۵۵–۵۶.</ref> بر پرشماری راه‌های خداشناسی در [[روایات]] نیز تأکید شده‌است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۶۴/۱۳۷؛ مجلسی، مرآة العقول، ۷/۵۹؛ فیض کاشانی، الوافی، ۴/۵۹.</ref> [[ادله]] خداشناسی نزد [[حکما]] و [[متکلمان]] به گونه‌های مختلف بحث و بررسی شده‌است.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۱۴؛ ملاصدرا، الشواهد الربوبیه، ۴۵–۴۶؛ نعمتی، ساختارهای منطقی براهین خداشناسی، ۱۲۰.</ref> | در [[قرآن کریم]] بر راه‌های خداشناسی تأکید شده،{{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ}}<ref>«به زودی نشانه‌های خویش را در گستره‌های بیرون و پیکره‌های درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟» سوره فصلت، آیه ۵۳.</ref> برای [[شناسایی]] [[حق‌تعالی]] به راه‌های مختلفی اشاره شده است؛ چنان‌که برخی [[آیات]] {{متن قرآن|وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«و هر کس را قبله‌ای است که روی بدان می‌کند ، باری، در کارهای نیک از یکدیگر پیشی گیرید. هرجا که باشید خداوند همگی شما را باز خواهد آورد، خداوند بر هر کاری تواناست» سوره بقره، آیه ۱۴۸.</ref> به دلالت التزامی به پرشماری راه‌های [[خداشناسی]] اشاره دارند.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۱۲–۱۳ و ۹/۲۵؛ قراملکی، خدا در حکمت و شریعت، ۵۵–۵۶.</ref> بر پرشماری راه‌های خداشناسی در [[روایات]] نیز تأکید شده‌است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۶۴/۱۳۷؛ مجلسی، مرآة العقول، ۷/۵۹؛ فیض کاشانی، الوافی، ۴/۵۹.</ref> [[ادله]] خداشناسی نزد [[حکما]] و [[متکلمان]] به گونه‌های مختلف بحث و بررسی شده‌است.<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ۶/۱۴؛ ملاصدرا، الشواهد الربوبیه، ۴۵–۴۶؛ نعمتی، ساختارهای منطقی براهین خداشناسی، ۱۲۰.</ref> | ||