خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۳۹
، ۱۳ مارس ۲۰۲۳←پیشینه
(←پیشینه) برچسب: برگردانده‌شده |
|||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
[[اهل معرفت]] به خداشناسی توجه ویژه‌ای داشته‌اند؛ اما شناخت خدا نزد آنان معرفت نظری و استدلالی نیست، بلکه [[معرفتی]] است که از [[شهود]] و [[مشاهده]] نشئت می‌گیرد و لازمه آن [[سلوک]] عملی و دست‌یافتن به [[معرفتی]] ورای [[عقل]] و [[شناخت]] بی‌واسطه [[خدا]] و فنای در اوست.<ref>سراج، اللمع فی التصوف، ۹۳–۹۴؛ هجویری، کشف المحجوب، ۳۶۱–۳۶۷؛ عین‌القضات، زبدة الحقایق، ۲۹–۳۰؛ نسفی، زبدة الحقائق، ۱۱۵–۱۱۸.</ref> | [[اهل معرفت]] به خداشناسی توجه ویژه‌ای داشته‌اند؛ اما شناخت خدا نزد آنان معرفت نظری و استدلالی نیست، بلکه [[معرفتی]] است که از [[شهود]] و [[مشاهده]] نشئت می‌گیرد و لازمه آن [[سلوک]] عملی و دست‌یافتن به [[معرفتی]] ورای [[عقل]] و [[شناخت]] بی‌واسطه [[خدا]] و فنای در اوست.<ref>سراج، اللمع فی التصوف، ۹۳–۹۴؛ هجویری، کشف المحجوب، ۳۶۱–۳۶۷؛ عین‌القضات، زبدة الحقایق، ۲۹–۳۰؛ نسفی، زبدة الحقائق، ۱۱۵–۱۱۸.</ref> | ||
[[امام خمینی]] نیز در آثار خود به بحث [[خداشناسی]] پرداخته، با تحلیل و بررسی آرای برخی [[متکلمان]] در [[اثبات وجود]] [[حق‌تعالی]] و با استناد به [[آیات الهی]]، به [[براهین فلسفی]] و [[کلامی]] پرداخته‌است.<ref>تقریرات، ۲/۱۹–۲۳، ۶۶ و ۳۳۳؛ تعلیقات فصوص، ۲۷۲؛ چهل حدیث، ۱۹۱؛ حدیث جنود، ۸۰–۸۲.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | [[امام خمینی]] نیز در آثار خود به بحث [[خداشناسی]] پرداخته، با تحلیل و بررسی آرای برخی [[متکلمان]] در [[اثبات وجود]] [[حق‌تعالی]] و با استناد به [[آیات الهی]]، به [[براهین فلسفی]] و [[کلامی]] پرداخته‌است.<ref>تقریرات، ۲/۱۹–۲۳، ۶۶ و ۳۳۳؛ تعلیقات فصوص، ۲۷۲؛ چهل حدیث، ۱۹۱؛ حدیث جنود، ۸۰–۸۲.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | ||
=== اهمیت و جایگاه خداشناسی === | |||
واژه «[[خدا]]» که معادل لفظ «[[الله]]» در [[عربی]] است، به معنای صاحب و مالک آمده‌است<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۶/۸۳۹۲–۸۳۹۷؛ معین، فرهنگ فارسی معین، ۴۸۰.</ref> و گاهی به معنای خودآینده است؛ زیرا مرکب از کلمه «خود» و «آ» است.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ۶/۸۳۹۲.</ref> واژه «خدا» به صورت مطلق تنها در «الله» به کار می‌رود، اما به صورت مضاف مثل «دهخدا» و «کدخدا» برای غیر خدا نیز به کار می‌رود.<ref>دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۶/۸۳۹۲.</ref> در اصطلاح [[فلسفه]]، [[خداوند]] همان واجب‌الوجودی است که در تمام صفات و [[افعال]] خود بالذات است<ref>خواجه‌نصیر، شرح الاشارات، ۳/۱۳۱.</ref> و در سخن برخی حکمای [[مشاء]] از آن به «اوّل»<ref>خواجه‌نصیر، شرح الاشارات، ۳/۶۶.</ref> و در سخن [[حکمای اشراق]] به «نورالانوار»<ref>شیخ اشراق، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ۲/۱۵۰.</ref> تعبیر می‌شود. | |||
[[خداشناسی]] [[علمی]] است که به [[شناخت]] ذات و [[صفات خداوند]] می‌پردازد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، مجموعه آثار، ۴/۱۸۶ و ۲۶/۱۰۵.</ref> [[امام خمینی]] خداوند را موجودی کامل و فوق تمام<ref>امام خمینی، تقریرات، ۳/۲۵۳ و ۴۵۳؛ امام خمینی، مصباح الهدایه، ۳۵.</ref> و صرف‌الوجودی که وجودش عین ذاتش است،<ref>امام خمینی، تقریرات، ۲/۱۴ و ۲۱۵–۲۱۶؛ امام خمینی، الطلب و الاراده، ۳۸–۳۹ و ۸۶.</ref> می‌داند. ایشان دربارهٔ [[خداوند تعالی]] در برخی آثار خود به [[پیروی]] از [[فلسفه مشاء]] تعبیر «[[واجب‌الوجود]]»<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۳۷۳، ۵۹۸ و ۶۱۱.</ref> و در برخی آثار دیگر، «نور الانوار»<ref>امام خمینی، دعاء السحر، ۵.</ref> و در آثار [[عرفانی]] تعبیر «اوّل مطلق»<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۶۲۴.</ref> را به کار برده است.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | |||
== امکان یا استحاله [[شناخت]] ذات خدا== | == امکان یا استحاله [[شناخت]] ذات خدا== | ||