خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

«گروهی در میان [[دانشمندان اسلامی]] بوده‌اند که امکان [[شناخت عقلی]] و [[قلبی]] خداوند را [[انکار]] کرده‌اند و ساختار [[ذهن]] انسان را به دلیل انس با مفاهیم [[حسی]] و محدود، [[ناتوان]] از [[شناخت خداوند]] دانسته و تنها راه [[شناخت خدا]] را نقل و [[حدیث]] دانسته‌اند. در مقابل، [[جمهور]] [[متکلمان]]، [[حکیمان]] و [[عارفان]] [[جهان اسلام]]، همواره بر امکان [[شناخت خداوند]] تأکید نموده‌اند. هرچند که [[حکما]] و متکلمان بر طریق [[عقل]] و عرفا بر طریق [[شهود]] نظر داشته‌اند»<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۶، ص۸۷۸.</ref>. در بین متفکران، در [[میزان]] [[توانایی]] [[انسان]] در شناخت خداوند، [[اختلاف]] نظر وجود داشته است. هر چند [[شناخت]] [[ذات خداوند]] را به دلیل نامحدود بودن ذات و محدودیت [[قوه]] [[فکر]] و [[اندیشه]] انسان، ناممکن دانسته‌اند و در کلماتی از [[ائمه معصومین]]{{عم}} اشاراتی به عدم توانایی عقل در شناخت [[ذات حق تعالی]] شده است<ref>امیرالمؤمنین{{ع}} در خطبه اول نهج البلاغه می‌فرماید: {{متن حدیث|الَّذِي لَا يُدْرِكُهُ بُعْدُ الْهِمَمِ وَ لَا يَنَالُهُ غَوْصُ الْفِطَنِ‌}}؛ همت‌ها هر اندازه دور پروازی کنند او را نمی‌یابند و زیرکی‌ها هر اندازه در ژرفای دریای اندیشه فرو روند به او نائل نمی‌گردند. و نیز در خطبه ۸۷ می‌فرماید: {{متن حدیث|وَ إِنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لَمْ تَتَنَاهَ فِي الْعُقُولِ فَتَكُونَ فِي مَهَبِّ فِكْرِهَا مُكَيَّفاً وَ لَا فِي رَوِيَّاتِ خَوَاطِرِهَا فَتَكُونَ مَحْدُوداً مُصَرَّفاً}}؛ همانا تو آن خدایی هستی که در عقل‌ها نمی‌گنجی تا در معرض وزش اندیشه‌ها نقش پذیر کیفیات بشوی، و نه تحت کنترل فکر در می‌آیی تا محدود و قابل تغییر باشی. (ر.ک: مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۶، ص۱۰۰۶ به بعد؛ عبدالله جوادی آملی، توحید در قرآن، ص۳۴؛ نیز ر.ک: محمد سعیدی مهر، کلام اسلامی، ج۱، ص۲۷).</ref>.

ایشان معتقدند که [[تفکر]] در ذات [[پروردگار]] صحیح نبوده و ذات پروردگار قابل شناخت نیست<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، گفت و شنود صمیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی با گروهی از جوانان و نوجوانان، در سال ۱۳۷۶.</ref>.<ref>[[مهدی رودبندی زاده|رودبندی زاده، مهدی]]، [[خداشناسی توحیدی - رودبندی (مقاله)|مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۱۴.</ref>

==جایگاه [[خداشناسی]] در منظومه [[فکری]] [[مقام معظم رهبری]]==

ایشان توحید را مبنای [[فکری]] و [[اعتقادی]] و [[اجتماعی]] و عملی مسلمانان دانسته<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با جمع کثیری از دانشگاهیان و طلاب حوزه‌های علمیه در سال۱۳۶۸.</ref>، مسائلی مانند صفات [[حق تعالی]]، تعداد و معنی و نسبت آن با ذات [[حق]]، مسأله [[نبوت]] و [[فروع]] آن، مسأله [[عدل]] و نیز مسأله [[امامت]] و مسائل مربوط به [[تکلیف]] و [[قیامت]] و غیر آن را مبتنی بر اصل توحید می‌دانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، پیام به کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، سال ۱۳۷۲.</ref>.

[[مقام معظم رهبری]] [[دعوت به توحید]] و منع از [[شرک]] را از تفضلات [[خدای متعال]] نسبت به [[انسان]] می‌داند که انسان را از [[عبودیت]] غیر خودش منع کرده است، از این جهت لازم است که انسان قدر این [[تکریم]] و [[تفضل]] را بداند و [[نیت]] و عمل خود را به شرک [[آلوده]] نکند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در مراسم بیعت فقها و حقوق‌دانان شورای نگهبان در سال ۱۳۶۸.</ref>.<ref>[[مهدی رودبندی زاده|رودبندی زاده، مهدی]]، [[خداشناسی توحیدی - رودبندی (مقاله)|مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۱۷.</ref>