اهل بیت پیامبر خاتم در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پیامبران الهی]] هر یک با توجه به شرایط ویژه زمان، مأموریتی ویژه یافتند و به اجرای [[فرمان]] [[پروردگار]] پرداختند تا اینکه نوبت به [[رسالت]] [[حضرت محمد]] {{صل}} رسید. گویی [[اندیشه]] [[بشر]] در این زمان گنجایش [[درک]] و حفظ قانونی جهان‌شمول را پیدا کرده بود. در این زمان [[شریعت الهی]] به [[تکامل]] رسید و [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[دین اسلام]] را، که آخرین [[دین]] آسمانی نیز بود، در [[اختیار]] مردمان قرار داد و پس از [[حضرت محمد]] {{صل}} سکّان [[هدایت]] اجتماع را به اولیای خاص خود، اهل‌بیت {{عم}} که در [[حدیث شریف]] و متواتر [[جابر]] نام یک‌یک آنان را بر زبان آورد و معرفی کرد، سپرد و در [[حدیث ثقلین]] آنها را در کنار و هم‌سنگ [[کتاب خدا]] به‌عنوان [[قرآن ناطق]] قرار داد و فرمود: به‌درستی که من دو چیز گران‌بها را بر جای می‌گذارم: [[کتاب خدا]] و عترتم، اهل‌بیتم. مادام که به این دو تمسّک جویید هرگز [[گمراه]] نشوید، زیرا این دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا آن زمان که در کنار [[حوض کوثر]] بر من وارد شوند.

[[انتخاب]] وصی از طرف [[پیامبر]]، امری منطبق با [[عقل]] و منطق است. [[خداوند متعال]] هر [[پیامبری]] را برانگیخت، پس از او دیگری را به‌عنوان وصی او برگزید. حال چگونه قابل تصور است آخرین شریعت آسمانی با برنامه‌های کلانی که برای [[هدایت]] [[امت]] و [[اجرای احکام الهی]] دارد بدون وصی رها شود و [[پیامبر اکرم]] {{صل}} کار [[امت]] را به‌خود واگذارد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: "هیچ‌ پیامبری امّت خویش را بعد از خود سرگردان رها نکرده است، بی‌آن‌که راهی روشن پیش پایشان گشوده یا نشان‌های صریح و آشکار برای هدایتشان قرار داده باشد"<ref>{{متن حدیث|إِذْ لَمْ يَتْرُكُوهُمْ هَمَلًا بِغَيْرِ طَرِيقٍ وَاضِحٍ وَ لَا عَلَمٍ قَائِمٍ}}؛ [[نهج البلاغه]]، خطبه ۱.</ref>. از این‌رو [[پیامبر]] با [[آگاهی]] از این [[ضرورت]]، بارها و بارها از اولین روزهای [[رسالت]] تا واپسین سال‌های [[عمر]] بر [[وصایت]] [[امام]] {{ع}} تأکید کرد. این موضوع در روز [[غدیر]] به اوج خود رسید. در این روز انبوهی از جماعت [[مسلمین]] [[شاهد]] [[وصایت]] [[امام]] {{ع}} بودند و در همان روز [[مسلمانان]] با [[امام]] [[بیعت]] کردند و اولین اشعار در [[مدح]] و [[وصایت]] ایشان سروده شد. به‌این ترتیب خط [[امامت]] در امتداد [[رسالت]] به [[امر الهی]] شکل گرفت و گسترش یافت. [[امام علی]] {{ع}} در سیزده مورد به معرفی و بیان خصوصیت‌های [[اهل بیت]] پرداخته است. ایشان [[وظیفه امام]] را تنها وظیفه‌ای الهی بیان می‌کند و می‌فرماید: "بی‌تردید [[امام]] مسئولیّت و وظیفه‌ای جز آنچه [[خدا]] به او [[فرمان]] داده، ندارد؛ پندها را بدیشان برسانَد، در [[نصیحت]] و خیرخواهی بکوشد، سنّت [[پیامبر]] را زنده کند، [[حدود]] الهی را بر آنها که باید جاری سازد، و [[بیت المال]] را به اهلش رسانَد"<ref>{{متن حدیث|إِنَّهُ لَيْسَ عَلَى الْإِمَامِ إِلَّا مَا حُمِّلَ مِنْ أَمْرِ رَبِّهِ، الْإِبْلَاغُ فِي الْمَوْعِظَةِ وَ الِاجْتِهَادُ فِي النَّصِيحَةِ وَ الْإِحْيَاءُ لِلسُّنَّةِ وَ إِقَامَةُ الْحُدُودِ عَلَى مُسْتَحِقِّيهَا وَ إِصْدَارُ السُّهْمَانِ عَلَى أَهْلِهَا}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۰۵.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۴- ۱۵۵.</ref>

[[آل محمد]] {{صل}} امینان [[اسرار]] خداوندند و [[پناهگاه]] [[اوامر]] او، معدن [[علم]] اویند و [[مرجع]] [[حکمت]] او، [[خزانه]] کتاب‌های اویند و قله‌های رفیع [[دین]] او. قامت خمیده [[دین]] به پای‌مردی آنان [[راستی]] گرفت و لرزش اندام‌هایش به نیروی ایشان [[آرامش]] یافت<ref>{{متن حدیث|هُمْ مَوْضِعُ سِرِّهِ وَ لَجَأُ أَمْرِهِ وَ عَيْبَةُ عِلْمِهِ وَ مَوْئِلُ حُكْمِهِ وَ كُهُوفُ كُتُبِهِ وَ جِبَالُ دِينِهِ، بِهِمْ أَقَامَ انْحِنَاءَ ظَهْرِهِ وَ أَذْهَبَ ارْتِعَادَ فَرَائِصِهِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵.</ref>

کسی از این امّت را هم‌سنگ و هم‌تراز آل [[پیامبر]] {{صل}} نتوان دید و نیز خوشه‌چین خرمن اهل‌بیت با آنان برابر نیست. دودمان [[پاک]] [[پیامبر]] سنگ بنای [[دین]] و پشتوانه یقین‌اند. تندروان به [[میزان]] آنان بازگردند و کندروان سرانجام خود را بدان‌جا رسانند که راهی جز آن نیابند. ویژگی‌های [[رهبری]] از آنِ اهل‌بیت است و وصیّت [[پیامبر]] [[پیامبر]] درباره آنان و [[میراث]] آن حضرت مخصوص ایشان. اینک [[حق]] به حق‌دار رسید و به جایگاه اصلی‌اش پر کشید<ref>{{متن حدیث|لَا يُقَاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَحَدٌ وَ لَا يُسَوَّى بِهِمْ مَنْ جَرَتْ نِعْمَتُهُمْ عَلَيْهِ أَبَداً، هُمْ أَسَاسُ الدِّينِ وَ عِمَادُ الْيَقِينِ، إِلَيْهِمْ يَفِي‏ءُ الْغَالِي وَ بِهِمْ يُلْحَقُ التَّالِي وَ لَهُمْ خَصَائِصُ حَقِّ الْوِلَايَةِ وَ فِيهِمُ الْوَصِيَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ. الْآنَ إِذْ رَجَعَ الْحَقُّ إِلَى أَهْلِهِ وَ نُقِلَ إِلَى مُنْتَقَلِهِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵.</ref>

پس به کجا می‌روید و کی بازگردانده شوید. دلیل‌ها برپاست و [[نشانه‌ها]] آشکار و علامت‌ها [[نصب]] شده. این [[گمراهی]] و حیرانی تا چند و حال آنکه [[خاندان]] پیامبرتان که زمام‌داران حق‌اند و اعلام [[دین]] و زبان راستین در میان شما هستند. آنان را [[حرمت]] دارید، همان‌گونه که [[قرآن]] را [[حرمت]] باید داشت و چون تشنه‌کامان که به [[آب]] می‌رسند از سرچشمه [[فیض]] ایشان سیراب شوید<ref>{{متن حدیث|فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ وَ أَنَّى تُؤْفَكُونَ؟ وَ الْأَعْلَامُ قَائِمَةٌ وَ الْآيَاتُ وَاضِحَةٌ وَ الْمَنَارُ مَنْصُوبَةٌ؛ فَأَيْنَ يُتَاهُ بِكُمْ وَ كَيْفَ تَعْمَهُونَ‏ وَ بَيْنَكُمْ عِتْرَةُ نَبِيِّكُمْ؟ وَ هُمْ أَزِمَّةُ الْحَقِّ وَ أَعْلَامُ الدِّينِ وَ أَلْسِنَةُ الصِّدْقِ. فَأَنْزِلُوهُمْ بِأَحْسَنِ مَنَازِلِ الْقُرْآنِ وَ رِدُوهُمْ وُرُودَ الْهِيمِ الْعِطَاشِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۸٧.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵.</ref>

به [[خاندان]] پیامبرتان بنگرید و به آن‌سو روید که آنان می‌روند و پا جای پای آنان نهید، که هیچ‌گاه شما را از طریق [[هدایت]] [[منحرف]] نکنند و به هلاکت نسپارند. اگر نشستند، بنشینید و اگر برخاستند، برخیزید. بر آنان پیشی مگیرید که [[گمراه]] شوید و از آنان واپس نمانید که هلاک شوید<ref>{{متن حدیث|انْظُرُوا أَهْلَ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ، فَالْزَمُوا سَمْتَهُمْ وَ اتَّبِعُوا أَثَرَهُمْ، فَلَنْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ هُدًى وَ لَنْ يُعِيدُوكُمْ فِي رَدًى؛ فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا وَ إِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا، وَ لَا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا وَ لَا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِكُوا}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۹٧.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵.</ref>

به [[خدا]] [[سوگند]]، رساندن پیام‌ها و وفای به وعده‌ها و معنای کلمات را به من آموختند. ابواب [[حکمت]] نزد ما اهل‌بیت است و چراغ [[دین]] به‌دست ما افروخته. بدانید که راه‌های [[دین]] همه یک راه است، راهی هموار و مستقیم. هر که قدم در آن نهد به مقصد رسد و غنیمت برد و هر که بدان راه نرود [[گمراه]] شود و پشیمانی برد<ref>{{متن حدیث|تَاللَّهِ لَقَدْ عُلِّمْتُ تَبْلِيغَ الرِّسَالاتِ وَ إِتْمَامَ الْعِدَاتِ وَ تَمَامَ الْكَلِمَاتِ، وَ عِنْدَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ أَبْوَابُ الْحُكْمِ وَ ضِيَاءُ الْأَمْرِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٢٠.</ref> و نیز فرمود: آنان زنده‌کننده [[دانش]] و موجب [[مرگ]] جهالت‌اند. بردباری‌شان از [[دانش]] آنان به شما خبر دهد و ظاهرشان از باطنشان و سکوتشان از [[حکمت]] گفتارشان. با [[حق]] [[مخالفت]] نکنند و در آن [[اختلاف]] روا ندارند. آنان ستون‌های [[اسلام]] و خانه‌های امن و سلام‌اند. بدیشان [[حق]] بر کرسی نشیند و به حق‌دار رسد و [[باطل]] از جایش به زیر کشیده شود و زبانش از بیخ و بن کنده. آنها [[دین]] را در حوزه [[اندیشه]] دریافته و از کژی نگه داشته‌اند، نه این‌که تنها شنیده و [[روایت]] کرده باشند، که از برکنندگان [[دانش]] بسیار و دریابندگان حقایق اندک‌اند<ref>{{متن حدیث|هُمْ عَيْشُ الْعِلْمِ وَ مَوْتُ الْجَهْلِ؛ يُخْبِرُكُمْ حِلْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ، وَ ظَاهِرُهُمْ عَنْ بَاطِنِهِمْ، وَ صَمْتُهُمْ عَنْ حِكَمِ [حُكْمِ] مَنْطِقِهِمْ؛ لَا يُخَالِفُونَ الْحَقَّ وَ لَا يَخْتَلِفُونَ فِيهِ، وَ هُمْ دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ وَ وَلَائِجُ الِاعْتِصَامِ؛ بِهِمْ عَادَ الْحَقُّ إِلَى نِصَابِهِ وَ انْزَاحَ الْبَاطِلُ عَنْ مُقَامِهِ [مَقَامِهِ] وَ انْقَطَعَ لِسَانُهُ عَنْ مَنْبِتِهِ؛ عَقَلُوا الدِّينَ عَقْلَ وِعَايَةٍ وَ رِعَايَةٍ، لَا عَقْلَ سَمَاعٍ وَ رِوَايَةٍ، فَإِنَّ رُوَاةَ الْعِلْمِ كَثِيرٌ وَ رُعَاتَهُ قَلِيلٌ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲۳۹.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵- ۱۵۶.</ref>

به‌هوش باشید که آل [[محمّد]] {{صل}} چون اختران آسمان‌اند که اگر ستاره‌ای ناپدید شود، ستاره‌ای دیگر سر زند. گویی [[نعمت‌های الهی]] درباره شما به کمال رسیده و [[خدا]] آنچه را [[آرزو]] داشتید به شما نمایانده<ref>{{متن حدیث|أَلَا إِنَّ مَثَلَ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) كَمَثَلِ نُجُومِ السَّمَاءِ، إِذَا خَوَى نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ، فَكَأَنَّكُمْ قَدْ تَكَامَلَتْ مِنَ اللَّهِ فِيكُمُ الصَّنَائِعُ وَ أَرَاكُمْ مَا كُنْتُمْ تَأْمُلُونَ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ١٠٠.</ref>.<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۶.</ref>