←پانویس
(←پانویس) |
(←پانویس) |
||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
== ذکر در فرهنگ‌نامه [[پیامبر]] در [[قرآن کریم]] ج۱== | == ذکر در فرهنگ‌نامه [[پیامبر]] در [[قرآن کریم]] ج۱== | ||
ذکر دارای معانی گوناگونی در [[قرآن]] و در [[ارتباط]] با [[پیامبر]] است. [[قرآن]] ذکر است. نام و [[سربلندی]] [[پیامبر]] و فراموش نشدن معنایی دیگر ذکر است، اما ذکر گاهی به عنوان ایجاد توجه است، آن گونه که در [[تفکر]] و [[تدبر]] به عنوان فعل [[جوانحی]] مطرح است و گاهی ذکر ادا کردن کلمات دعایی و به این وسیله به یاد آوردن و یاد کردن است. از دسته‌ای از [[آیات]] استفاده می‌شود که ذکر شیوه دعایی در برابر وِرد است: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ}}<ref>«گفت: پروردگارا! برای من نشانه‌ای بگذار! فرمود: تو را نشانه این باد که سه روز با مردم جز به اشارت سخن نگویی و پروردگارت را بسیار به یاد آور و در پایان روز و پگاهان به پاکی بستای» سوره آل عمران، آیه ۴۱.</ref> به ویژه آنکه به [[پیامبر]] تأکید می‌شود که آن را آهسته بخواند: {{متن قرآن|دُونَ الْجَهْرِ}}<ref>«و پروردگارت را در دل خود به لابه و ترس و بی‌بانگ بلند در گفتار، سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها یاد کن و از غافلان مباش!» سوره اعراف، آیه ۲۰۵.</ref> اما وقتی سخن از یادآوری داستان و حوادثی می‌شود، دیگر مراد [[دعا]] و [[تهجد]] نیست، بلکه توجه و به کار گرفتن حافظه است. | ذکر دارای معانی گوناگونی در [[قرآن]] و در [[ارتباط]] با [[پیامبر]] است. [[قرآن]] ذکر است. نام و [[سربلندی]] [[پیامبر]] و فراموش نشدن معنایی دیگر ذکر است، اما ذکر گاهی به عنوان ایجاد توجه است، آن گونه که در [[تفکر]] و [[تدبر]] به عنوان فعل [[جوانحی]] مطرح است و گاهی ذکر ادا کردن کلمات دعایی و به این وسیله به یاد آوردن و یاد کردن است. از دسته‌ای از [[آیات]] استفاده می‌شود که ذکر شیوه دعایی در برابر وِرد است: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ}}<ref>«گفت: پروردگارا! برای من نشانه‌ای بگذار! فرمود: تو را نشانه این باد که سه روز با مردم جز به اشارت سخن نگویی و پروردگارت را بسیار به یاد آور و در پایان روز و پگاهان به پاکی بستای» سوره آل عمران، آیه ۴۱.</ref> به ویژه آنکه به [[پیامبر]] تأکید می‌شود که آن را آهسته بخواند: {{متن قرآن|دُونَ الْجَهْرِ}}<ref>«و پروردگارت را در دل خود به لابه و ترس و بی‌بانگ بلند در گفتار، سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها یاد کن و از غافلان مباش!» سوره اعراف، آیه ۲۰۵.</ref> اما وقتی سخن از یادآوری داستان و حوادثی می‌شود، دیگر مراد [[دعا]] و [[تهجد]] نیست، بلکه توجه و به کار گرفتن حافظه است. | ||
== ذکر دعایی == | |||
#{{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِينَ}}<ref>«و پروردگارت را در دل خود به لابه و ترس و بی‌بانگ بلند در گفتار، سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها یاد کن و از غافلان مباش!» سوره اعراف، آیه ۲۰۵.</ref>؛ | |||
#{{متن قرآن|إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلْ عَسَى أَنْ يَهْدِيَنِ رَبِّي لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا}}<ref>«مگر اینکه (بگویی اگر) خداوند بخواهد و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن و بگو: امید است پروردگارم مرا به رهیافتی نزدیک‌تر از این رهنمایی کند» سوره کهف، آیه ۲۴.</ref>؛ | |||
#{{متن قرآن|وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا}}<ref>«و نام پروردگارت را یاد کن و از همه بگسل و بدو بپیوند» سوره مزمل، آیه ۸.</ref>؛ | |||
#{{متن قرآن|وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا}}<ref>«و نام پروردگارت را پگاه و دیرگاه عصر یاد کن!» سوره انسان، آیه ۲۵.</ref>غ | |||
#{{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى * وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى}}<ref>«بی‌گمان آنکه پاکیزه زیست رستگار شد، * و نام پروردگار خویش برد، آنگاه نماز گزارد» سوره اعلی، آیه ۱۴-۱۵.</ref>.<ref>امام رضا می‌فرماید هرگاه بنده، اسم رب خودرا یاد کردبرمحمد وآل محمد صلوات بفرستد (تفسیر نور الثقلین، ج ۵، ص: ۵۵۶)</ref> | |||
#{{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست، برای آن کس (از شما) که به خداوند و به روز بازپسین امید دارد و خداوند را بسیار یاد می‌کند» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref>؛ | |||
#{{متن قرآن|فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ}}<ref>«(این چراغ) در خانه‌هایی (است) که خداوند رخصت داده است تا والایی یابند و نامش در آنها برده شود؛ سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها در آنها او را به پاکی می‌ستایند» سوره نور، آیه ۳۶.</ref>؛ | |||
#{{متن قرآن|فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا}}<ref>«پس، از آن کس که از یاد ما دل گردانده و جز زندگی این جهان را نخواسته است روی بگردان» سوره نجم، آیه ۲۹.</ref>. | |||
=== نکات === | |||
# ذکر خداوند و دعا با [[تضرع]] و [[خوف]] و با آهنگ [[معتدل]] و در [[صبح و شام]]، سفارش [[خداوند]] به [[پیامبر اکرم]]: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ}}<ref>«و پروردگارت را در دل خود به لابه و ترس و بی‌بانگ بلند در گفتار، سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها یاد کن و از غافلان مباش!» سوره اعراف، آیه ۲۰۵.</ref>؛ | |||
# [[اخلاص]] در ذکر و دعا و [[یاد خدا]] توصیه [[خداوند]] به [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا}}<ref>«و نام پروردگارت را یاد کن و از همه بگسل و بدو بپیوند» سوره مزمل، آیه ۸.</ref>؛ | |||
# تداوم بر ذکر خدا و دعا و [[نماز]] و [[تبلیغ]] [[رسالت]] درصبح و شام [[دستور خداوند]] به [[پیامبر]] {{متن قرآن|وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا}}<ref>«و نام پروردگارت را پگاه و دیرگاه عصر یاد کن!» سوره انسان، آیه ۲۵.</ref>. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||