حسن بن علی بن زکریا بزوفری عدوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:
در کتب و منابع در دسترس، قرائنی هست که [[گرایش شیعی]] راوی از آنها برداشت می‌شود؛ به ۹ مورد اشاره می‌شود:
در کتب و منابع در دسترس، قرائنی هست که [[گرایش شیعی]] راوی از آنها برداشت می‌شود؛ به ۹ مورد اشاره می‌شود:
===[[حکم شرعی]] همسان با [[فقه شیعه]]===
===[[حکم شرعی]] همسان با [[فقه شیعه]]===
#بر پایه فقه شیعه، چنانچه در زمینه [[اموال]]، برای [[اثبات]] ادعا در [[دادگاه]]، تنها یک [[شاهد]] آماده [[شهادت]] دادن باشد، مدعی می‌تواند پس از شهادت [[شاهد]]، با [[یمین]] و قسم خود، ادعایش را ثابت کند. [[سید مرتضی]] در مسائل الناصریات به درستیِ این شیوه در [[مذهب تشیع]] اشاره کرده است: {{متن حدیث|المسألة الثامنة و التسعون و المائة: یقضی بشاهد و یمین المدعی إذا کان المدعی عدلا، و إلا لم یقض. هذا صحیح، و إلیه ذهب أصحابنا و قال الشافعی: یقضی بالشاهد و الیمین فی الأموال و قال أبو حنیفة: لا یقضی به علی کل حال؛ دلیلنا بعد الإجماع المتردد: ما رواه عمرو بن دینار، عن ابن عباس أن النبی{{صل}} قضی بالیمین مع الشاهد...، و یدل علی ما ذهبنا إلیه ما رواه [[جعفر بن محمد]] عن أبیه عن [[أمیر المؤمنین]]{{عم}} قال:کان النبی{{صل}} یقضی بشهادة الشاهد [[الواحد]] مع یمین صاحب [[الحق]]، و قضی بها علی{{ع}} بالعراق}}<ref>مسائل الناصریات، ص۴۲۷ - ۴۲۸. محقق حلی در شرائع الاسلام، ج۴، ص۸۳: {{عربی|البحث الثالث: فی الیمین مع الشاهد؛ یقضی بالشاهد و الیمین فی الجملة، استنادا إلی قضاء رسول الله{{صل}} و قضاء علی{{ع}} بعده و یشترط شهادة الشاهد أولا، و ثبوت عدالته، ثم الیمین و لو بدأ بالیمین. وقعت لاغیة، و افتقر إلی إعادتها بعد الإقامة. و یثبت الحکم بذلک فی الأموال، کالدین و القرض و الغصب...}}. شهید ثانی در مسالک الافهام (ج۱۳، ص۵۰۶) می‌نویسد: {{عربی|و له: (فی الیمین مع الشاهد... الخ). أجمع أصحابنا علی القضاء فی الجملة بالشاهد و الیمین و إلیه ذهب أکثر العامة، و خالف فیه بعضهم}}.</ref>. گزارش [[راوی]] در همین باره: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْعَدَوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا صُهَيْبُ بْنُ عَبَّادِ بْنِ صُهَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} قَضَى بِالْيَمِينِ مَعَ الشَّاهِدِ الْوَاحِدِ وَ أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} قَضَى بِهِ بِالْعِرَاقِ}}<ref>الأمالی، صدوق، ص۳۶۳، ح۳.</ref>.
#بر پایه فقه شیعه، چنانچه در زمینه [[اموال]]، برای [[اثبات]] ادعا در [[دادگاه]]، تنها یک [[شاهد]] آماده [[شهادت]] دادن باشد، مدعی می‌تواند پس از شهادت [[شاهد]]، با [[یمین]] و قسم خود، ادعایش را ثابت کند. [[سید مرتضی]] در مسائل الناصریات به درستیِ این شیوه در [[مذهب تشیع]] اشاره کرده است: {{متن حدیث|المسألة الثامنة و التسعون و المائة: یقضی بشاهد و یمین المدعی إذا کان المدعی عدلا، و إلا لم یقض. هذا صحیح، و إلیه ذهب أصحابنا و قال الشافعی: یقضی بالشاهد و الیمین فی الأموال و قال أبو حنیفة: لا یقضی به علی کل حال؛ دلیلنا بعد الإجماع المتردد: ما رواه عمرو بن دینار، عن ابن عباس أن النبی{{صل}} قضی بالیمین مع الشاهد...، و یدل علی ما ذهبنا إلیه ما رواه جعفر بن محمد عن أبیه عن أمیر المؤمنین{{عم}} قال:کان النبی{{صل}} یقضی بشهادة الشاهد الواحد مع یمین صاحب الحق، و قضی بها علی{{ع}} بالعراق}}<ref>مسائل الناصریات، ص۴۲۷ - ۴۲۸. محقق حلی در شرائع الاسلام، ج۴، ص۸۳: {{عربی|البحث الثالث: فی الیمین مع الشاهد؛ یقضی بالشاهد و الیمین فی الجملة، استنادا إلی قضاء رسول الله{{صل}} و قضاء علی{{ع}} بعده و یشترط شهادة الشاهد أولا، و ثبوت عدالته، ثم الیمین و لو بدأ بالیمین. وقعت لاغیة، و افتقر إلی إعادتها بعد الإقامة. و یثبت الحکم بذلک فی الأموال، کالدین و القرض و الغصب...}}. شهید ثانی در مسالک الافهام (ج۱۳، ص۵۰۶) می‌نویسد: {{عربی|و له: (فی الیمین مع الشاهد... الخ). أجمع أصحابنا علی القضاء فی الجملة بالشاهد و الیمین و إلیه ذهب أکثر العامة، و خالف فیه بعضهم}}.</ref>. گزارش [[راوی]] در همین باره: {{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْعَدَوِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا صُهَيْبُ بْنُ عَبَّادِ بْنِ صُهَيْبٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي قَالَ حَدَّثَنَا الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ{{ع}} أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} قَضَى بِالْيَمِينِ مَعَ الشَّاهِدِ الْوَاحِدِ وَ أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} قَضَى بِهِ بِالْعِرَاقِ}}<ref>الأمالی، صدوق، ص۳۶۳، ح۳.</ref>.
#[[ازدواج موقت]] (متعة): {{متن حدیث|زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي روي بجرجان حدثنا أبو أحمد عبدالله بن عدي الحافظ حدثنا زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي بجرجان حدثنا الحسن بن علي بن زكريا حدثنا أحمد بن الحسين اللهبي أبو الفضل القرشي حدثنا حسين بن زيد عن بن جريج عن محمد بن علي عن جابر بن عبدالله قال: قال النبي{{صل}}: أحل الله من النساء ثلاثا: نكاح موارثة و نكاح بغير موارثة و ملك اليمين}}<ref>تاریخ جرجان، ص۲۱۴، ش۳۳۱.</ref>.
#[[ازدواج موقت]] (متعة): {{متن حدیث|زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي روي بجرجان حدثنا أبو أحمد عبدالله بن عدي الحافظ حدثنا زرعة بن أحمد بن محمد بن هشام أبو عاصم الآملي بجرجان حدثنا الحسن بن علي بن زكريا حدثنا أحمد بن الحسين اللهبي أبو الفضل القرشي حدثنا حسين بن زيد عن بن جريج عن محمد بن علي عن جابر بن عبدالله قال: قال النبي{{صل}}: أحل الله من النساء ثلاثا: نكاح موارثة و نكاح بغير موارثة و ملك اليمين}}<ref>تاریخ جرجان، ص۲۱۴، ش۳۳۱.</ref>.


خط ۱۲۴: خط ۱۲۴:
پس از [[عمر بن خطاب]] و مناشده [[امیر مؤمنان]]{{ع}} در آن جلسه: {{متن حدیث|وَ عَنْهُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَاصِمِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ الْعَدْلِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا الرَّبِيعُ بْنُ يَسَارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، يَرْفَعُهُ إِلَى أَبِي ذَرٍّ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ): أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} وَ عُثْمَانَ وَ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرَ وَ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ عَوْفٍ وَ سَعْدَ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ، أَمَرَهُمْ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ يَدْخُلُوا بَيْتاً وَ يُغْلِقُوا عَلَيْهِمْ بَابَهُ، وَ يَتَشَاوَرُوا فِي أَمْرِهِمْ...}}<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۴۵، ح۱۱۶۸.</ref>.
پس از [[عمر بن خطاب]] و مناشده [[امیر مؤمنان]]{{ع}} در آن جلسه: {{متن حدیث|وَ عَنْهُ، قَالَ: أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا الْعَاصِمِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ الْعَدْلِيُّ، قَالَ: حَدَّثَنَا الرَّبِيعُ بْنُ يَسَارٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ، عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِي الْجَعْدِ، يَرْفَعُهُ إِلَى أَبِي ذَرٍّ (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ): أَنَّ عَلِيّاً{{ع}} وَ عُثْمَانَ وَ طَلْحَةَ وَ الزُّبَيْرَ وَ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ عَوْفٍ وَ سَعْدَ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ، أَمَرَهُمْ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ يَدْخُلُوا بَيْتاً وَ يُغْلِقُوا عَلَيْهِمْ بَابَهُ، وَ يَتَشَاوَرُوا فِي أَمْرِهِمْ...}}<ref>الأمالی، طوسی، ص۵۴۵، ح۱۱۶۸.</ref>.
===اشاره به [[مقام امامت]] [[حضرت موسی بن جعفر]] و [[امام رضا]]{{عم}}===
===اشاره به [[مقام امامت]] [[حضرت موسی بن جعفر]] و [[امام رضا]]{{عم}}===
{{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا بِمَدِينَةِ السَّلَامِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ خَلِيلَانَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ غِيَاثِ بْنِ أَسِيدٍ قَالَ سَمِعْتُ جَمَاعَةً مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ يَقُولُونَ وُلِدَ الرِّضَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى{{ع}} بِالْمَدِينَةِ يَوْمَ الْخَمِيسِ لِإِحْدَى عَشْرَةَ لَيْلَةً خَلَتْ مِنْ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَ خَمْسِينَ وَ مِائَةٍ مِنَ الْهِجْرَةِ بَعْدَ وَفَاةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} بِخَمْسِ سِنِينَ وَ تُوُفِّيَ بِطُوسَ فِي قَرْيَةٍ يُقَالُ لَهَا سَنَابَادُ<ref>{{عربی|سناباذ هی بالسین المهملة ثم نون بعدها الف ثم باء موحدة و ذال معجمة فی الآخر بینهما الف: بلدة بخراسان و هی الموضع الذی دفن فیه الرضا{{ع}} و هی من نوقان علی دعوة أی قدر سماع صوت الشخص}}.</ref> مِنْ رُسْتَاقِ نَوْقَانَ وَ دُفِنَ فِي دَارِ حُمَيْدِ بْنِ قَحْطَبَةَ الطَّائِيِّ فِي الْقُبَّةِ الَّتِي فِيهَا هَارُونُ الرَّشِيدُ إِلَى جَانِبِهِ مِمَّا يَلِي الْقِبْلَةَ وَ ذَلِكَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ لِتِسْعٍ بَقِينَ مِنْهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَ مِائَتَيْنِ وَ قَدْ تَمَّ عُمُرُهُ تِسْعاً وَ أَرْبَعِينَ سَنَةً وَ سِتَّةَ أَشْهُرٍ مِنْهَا مَعَ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ{{ع}}تِسْعاً وَ عِشْرِينَ سَنَةً وَ شَهْرَيْنِ وَ بَعْدَ أَبِيهِ أَيَّامَ إِمَامَتِهِ عِشْرِينَ سَنَةً وَ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ قَامَ{{ع}} بِالْأَمْرِ وَ لَهُ تِسْعٌ وَ عِشْرُونَ سَنَةً وَ شَهْرَانِ وَ كَانَ فِي أَيَّامِ إِمَامَتِهِ{{ع}} بَقِيَّةُ مُلْكِ...}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۸ - ۱۹، ح۱.</ref>.
{{متن حدیث|حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ الطَّالَقَانِيُّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنِي الْحَسَنُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ زَكَرِيَّا بِمَدِينَةِ السَّلَامِ قَالَ حَدَّثَنِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ مُحَمَّدُ بْنُ خَلِيلَانَ قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ غِيَاثِ بْنِ أَسِيدٍ قَالَ سَمِعْتُ جَمَاعَةً مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ يَقُولُونَ وُلِدَ الرِّضَا عَلِيُّ بْنُ مُوسَى{{ع}} بِالْمَدِينَةِ يَوْمَ الْخَمِيسِ لِإِحْدَى عَشْرَةَ لَيْلَةً خَلَتْ مِنْ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَ خَمْسِينَ وَ مِائَةٍ مِنَ الْهِجْرَةِ بَعْدَ وَفَاةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} بِخَمْسِ سِنِينَ وَ تُوُفِّيَ بِطُوسَ فِي قَرْيَةٍ يُقَالُ لَهَا سَنَابَادُ<ref>{{عربی|سناباذ هی بالسین المهملة ثم نون بعدها الف ثم باء موحدة و ذال معجمة فی الآخر بینهما الف: بلدة بخراسان و هی الموضع الذی دفن فیه الرضا{{ع}} و هی من نوقان علی دعوة أی قدر سماع صوت الشخص}}.</ref> مِنْ رُسْتَاقِ نَوْقَانَ وَ دُفِنَ فِي دَارِ حُمَيْدِ بْنِ قَحْطَبَةَ الطَّائِيِّ فِي الْقُبَّةِ الَّتِي فِيهَا هَارُونُ الرَّشِيدُ إِلَى جَانِبِهِ مِمَّا يَلِي الْقِبْلَةَ وَ ذَلِكَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ لِتِسْعٍ بَقِينَ مِنْهُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ سَنَةَ ثَلَاثٍ وَ مِائَتَيْنِ وَ قَدْ تَمَّ عُمُرُهُ تِسْعاً وَ أَرْبَعِينَ سَنَةً وَ سِتَّةَ أَشْهُرٍ مِنْهَا مَعَ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ{{ع}} تِسْعاً وَ عِشْرِينَ سَنَةً وَ شَهْرَيْنِ وَ بَعْدَ أَبِيهِ أَيَّامَ إِمَامَتِهِ عِشْرِينَ سَنَةً وَ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَ قَامَ{{ع}} بِالْأَمْرِ وَ لَهُ تِسْعٌ وَ عِشْرُونَ سَنَةً وَ شَهْرَانِ وَ كَانَ فِي أَيَّامِ إِمَامَتِهِ{{ع}} بَقِيَّةُ مُلْكِ...}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۱۸ - ۱۹، ح۱.</ref>.


نیز هنگام گزارش چگونگی [[شهادت امام کاظم]]{{ع}} از آن حضرت{{ع}} چنین یاد کرده است: {{عربی|استشهد ولی الله موسی بن جعفر{{ع}} مسموما}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۹۹، ح۴.</ref>.
نیز هنگام گزارش چگونگی [[شهادت امام کاظم]]{{ع}} از آن حضرت{{ع}} چنین یاد کرده است: {{عربی|استشهد ولی الله موسی بن جعفر{{ع}} مسموما}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۹۹، ح۴.</ref>.
خط ۱۳۶: خط ۱۳۶:
شیخ [[موسی زنجانی]] به روایتی از [[راوی]] در [[تفسیر فرات الکوفی]] اشاره کرده است: {{عربی|یدل بحسن عقیدته}}<ref>الجامع فی الرجال، ج۳، ص۲۱۰، ش۳۴۷۲.</ref>. حسن [[عقیده]]، کنایه از [[تشیع]] [[راوی]] است.
شیخ [[موسی زنجانی]] به روایتی از [[راوی]] در [[تفسیر فرات الکوفی]] اشاره کرده است: {{عربی|یدل بحسن عقیدته}}<ref>الجامع فی الرجال، ج۳، ص۲۱۰، ش۳۴۷۲.</ref>. حسن [[عقیده]]، کنایه از [[تشیع]] [[راوی]] است.


گفتنی است که بیان [[فضائل]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} و یادکرد [[شخصیت]] بینظیر [[امام]] [[متقیان]] در کتب گوناگون [[اهل تسنن]] انجام گرفته؛ ولی نقل از [[علی بن جعفر]]{{ع}}<ref>بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ص۵۲.</ref> [[نواب اربعه]] و یادکرد مسئله [[غیبت امام زمان]]{{ع}} و برخی ویژگی‌های [[زمان]] تولد آن [[حضرت بقیة الله]]{{ع}} از سوی راوی، نشانه آن است که گزارشهای او در [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} تنها از سر علاقه و [[محبت]] و به انگیزه[[دوستی]] انجام نگرفته، بلکه [[اعتقاد قلبی]] و [[باطنی]] وی به جایگاه ویژه [[خاندان رسالت]]{{عم}} را می‌نمایاند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 367-376.</ref>
گفتنی است که بیان [[فضائل]] [[امیر مؤمنان]]{{ع}} و یادکرد [[شخصیت]] بینظیر [[امام]] [[متقیان]] در کتب گوناگون [[اهل تسنن]] انجام گرفته؛ ولی نقل از [[علی بن جعفر]]{{ع}}<ref>بشارة المصطفی لشیعة المرتضی، ص۵۲.</ref> [[نواب اربعه]] و یادکرد مسئله [[غیبت امام زمان]]{{ع}} و برخی ویژگی‌های [[زمان]] تولد آن [[حضرت بقیة الله]]{{ع}} از سوی راوی، نشانه آن است که گزارش‌های او در [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} تنها از سر علاقه و [[محبت]] و به انگیزه[[دوستی]] انجام نگرفته، بلکه [[اعتقاد قلبی]] و [[باطنی]] وی به جایگاه ویژه [[خاندان رسالت]]{{عم}} را می‌نمایاند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 367-376.</ref>


==جایگاه [[حدیثی]] راوی==
==جایگاه [[حدیثی]] راوی==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش