←معراج از نظر قرآن و حدیث
(←معراج) |
برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
این آیات که به گفتۀ اکثر [[مفسران]] از معراج سخن میگوید نیز نشان میدهد که این حادثه در [[بیداری]] اتفاق افتاده است، مخصوصاً جملة (چشم پیامبر دچار خطا و [[انحراف]] و [[طغیان]] نشد) [[گواه]] دیگر بر این موضوع است. | این آیات که به گفتۀ اکثر [[مفسران]] از معراج سخن میگوید نیز نشان میدهد که این حادثه در [[بیداری]] اتفاق افتاده است، مخصوصاً جملة (چشم پیامبر دچار خطا و [[انحراف]] و [[طغیان]] نشد) [[گواه]] دیگر بر این موضوع است. | ||
از نظر حدیث، [[روایات]] بسیار زیادی در زمینۀ مسألۀ معراج در کتب معروف [[اسلامی]] نقل شد که بسیاری از [[علمای اسلام]] [[تواتر]] یا [[شهرت]] آن را [[تصدیق]] کردهاند<ref>رجوع کنید به تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۱۲.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصههای قرآن (کتاب)|قصههای قرآن]] ص ۵۶۴.</ref> | از نظر حدیث، [[روایات]] بسیار زیادی در زمینۀ مسألۀ معراج در کتب معروف [[اسلامی]] نقل شد که بسیاری از [[علمای اسلام]] [[تواتر]] یا [[شهرت]] آن را [[تصدیق]] کردهاند<ref>رجوع کنید به تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۱۲.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصههای قرآن (کتاب)|قصههای قرآن]] ص ۵۶۴.</ref> | ||
== [[تاریخ]] وقوع [[معراج]] == | |||
در تاریخ وقوع معراج در میان [[مورخان]] [[اسلامی]] [[اختلاف]] نظر است، بعضی آن را در [[سال دهم بعثت]] شب بیست و هفتم [[ماه رجب]] دانسته، و بعضی آن را در سال دوازدهم شب ۱۷ [[ماه رمضان]] و بعضی آن را در اوائل [[بعثت]] ذکر کردهاند، ولی اختلاف در تاریخ وقوع آن مانع از اتفاق در اصل وقوع آن نیست. | |||
ذکر این نکته نیز لازم است که این تنها [[مسلمین]] نیستند که [[عقیده]] به معراج دارند، این عقیده در میان [[پیروان ادیان]] دیگر کم و بیش وجود دارد از جمله در مورد [[حضرت عیسی]]{{ع}} به صورت سنگینتری دیده میشود، چنان که در [[انجیل مرقس]] باب ۶، و [[انجیل لوقا]] باب ۲۴، و [[انجیل یوحنا]] باب ۲۱، میخوانیم که [[عیسی]] پس از آنکه به دار آویخته و کشته و [[دفن]] شد از [[مردگان]] برخاست و چهل [[روز]] در میان [[مردم]] [[زندگی]] کرد سپس به [[آسمانها]] صعود نمود (و به معراج همیشگی رفت). ضمناً از بعضی از [[روایات اسلامی]] نیز استفاده میشود که بعضی از [[پیامبران پیشین]] نیز دارای معراج بودهاند. | |||
[[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} این [[سفر آسمانی]] را در چند مرحله پیمود. | |||
# مرحلۀ نخست، مرحلۀ فاصلۀ میان [[مسجد الحرام]] و [[مسجد اقصی]] بود که در آیۀ اول [[سورۀ اسراء]] به آن اشاره شده است: «[[منزه]] است خداوندی که در یک شب بندهاش را از مسجد الحرام تا [[مسجد الاقصی]] برد». طبق بعضی از [[روایات معتبر]] [[پیامبر]] در اثناء راه به [[اتفاق]] [[جبرئیل]] در [[سرزمین مدینه]] نزول کرد و در آنجا [[نماز]] گزارد و نیز در «مسجد الاقصی» با حضور [[ارواح]] [[انبیای بزرگ]] مانند [[ابراهیم]] و [[موسی]] و عیسی{{ع}} نماز گزارد و [[امام جماعت]] پیامبر{{صل}} بود، سپس از آنجا سفر آسمانی پیامبر{{صل}} شروع شد و آسمانهای هفتگانه را یکی پس از دیگری پیمود و در هر [[آسمان]] با صحنههای تازهای روبرو شد، با [[پیامبران]] و [[فرشتگان]] و در بعضی از [[آسمانها]] با [[دوزخ]] یا [[دوزخیان]] و در بعضی با [[بهشت]] و [[بهشتیان]]، برخورد کرد. [[پیامبر]]{{صل}} از هر یک از آنها خاطرههای پر [[ارزش]] و بسیار آموزنده در [[روح]] [[پاک]] خود [[ذخیره]] فرمود و عجائبی [[مشاهده]] کرد که هر کدام رمزی و سری از [[اسرار]] [[عالم هستی]] بود و پس از بازگشت اینها را با صراحت و گاه با زبان کنایه و مثال، برای [[آگاهی]] [[امت]] در فرصتهای مناسب شرح میداد و برای [[تعلیم و تربیت]] از آن استفادۀ فراوان میفرمود. | |||
این امر نشان میدهد که یکی از اهداف مهم این [[سفر آسمانی]] استفاده از نتایج [[عرفانی]] و [[تربیتی]] این مشاهدات پربها بود و تعبیر پرمعنی [[قرآن]] «او بخشی از [[آیات]] و نشانههای بزرگ پروردگارش را در آنجا مشاهده کرد»<ref>{{متن قرآن|لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى}} «بیگمان برخی از نشانههای بزرگ پروردگارش را دیده است» سوره نجم، آیه ۱۸.</ref> میتواند اشارۀ اجمالی و سربستهای به همۀ این امور باشد. | |||
البته بهشت و دوزخی را که پیامبر{{صل}} در [[سفر]] [[معراج]] مشاهده کرد و کسانی را در آن متنعم یا معذب دید، [[بهشت و دوزخ]] [[قیامت]] نبود، بلکه بهشت و دوزخ برزخی بود؛ زیرا [[قرآن مجید]] میگوید بهشت و دوزخ [[رستاخیز]] بعد از [[قیام قیامت]] و [[فراغت]] از حساب نصیب [[نیکوکاران]] و بدکاران میشود. | |||
سرانجام به هفتمین [[آسمان]] رسید و در آنجا حجابهایی از [[نور]] مشاهده کرد همانجا که «[[سدرة المنتهی]]» و «[[جنة المأوی]]» قرار داشت و پیامبر{{صل}} در آن [[جهان]] سراسر نور و [[روشنایی]] به اوج [[شهود]] [[باطنی]]، و [[قرب الی الله]] و مقام «قاب قوسین او ادنی» رسید، و [[خداوند]] در این سفر او را مخاطب ساخته و [[دستورات]] بسیار مهم و سخنان فراوانی به او فرمود که مجموعهای از آن امروز در [[روایات اسلامی]] به صورت «[[احادیث]] قدسی» برای ما به یادگار مانده. | |||
قابل توجه اینکه طبق تصریح بسیاری از [[روایات]]، پیامبر{{صل}} در قسمتهای مختلفی از این سفر بزرگ، علی{{ع}} را ناگهان در کنار خود مشاهده کرد، و تعبیراتی در این [[روایات]] دیده میشود که [[گواه]] عظمت فوق العادۀ مقام علی{{ع}} بعد از [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} است. | |||
با این همه روایات [[معراج]] جملههای پیچیده و اسرارآمیزی دارد که [[کشف]] محتوای آن آسان نیست و به اصطلاح جزء [[روایات متشابه]] است یعنی روایاتی که شرح آن را باید به خود [[معصومین]] واگذار کرد. | |||
ضمناً روایات معراج در کتب [[اهل سنت]] نیز به طور گسترده آمده است، و حدود ۳۰ نفر از روات آنها [[حدیث معراج]] را نقل کردهاند. ([[تفسیر المیزان]] ذیل [[آیات]] نخستین [[سورۀ اسراء]]). | |||
در اینجا این سؤال پیش میآید: چگونه این همه راهپیمائی طولانی و این حوادث عجیب و متنوع و این همه گفتگوهای طولانی و این همه مشاهدهها در یک شب یا کمتر از یک شب روی داد؟! | |||
ولی با توجه به یک نکته پاسخ این سؤال روشن میشود، [[سفر]] معراج هرگز یک سفر عادی نبود که با معیارهای عادی سنجیده شود، نه اصل سفر عادی بود و نه مرکبش، نه مشاهداتش عادی بود و نه گفتگوهایش، نه مقیاسهایی که در آن به کار رفته همچون مقیاسهای محدود و کوچک کرۀ خاکی ماست و نه تشبیهاتی که در آن آمده بیانگر عظمت صحنههایی است که [[پیامبر]]{{صل}} مشاهده کرد، همه چیز به صورت [[خارقالعاده]] و در مقیاسهایی خارج از مکان و زمانی که ما با آن آشنا هستیم و خو گرفتهایم رخ داد. | |||
بنابراین جای [[تعجب]] نیست که این امور با مقیاس زمانی کرۀ [[زمین]] ما در یک شب یا کمتر از یک شب واقع شده باشد<ref>تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۱۵ تا ۲۰.</ref>. | |||
== آیا [[معراج جسمانی]] بوده یا [[روحانی]]؟ == | |||
علاوه بر اینکه مشهور میان دانشمندان [[اسلام]] (اعم از [[شیعه]] و [[اهل تسنن]]) این است که این امر در بیداری صورت گرفته ظاهر خود [[آیات قرآن]] در آغاز سورۀ اسراء و همچنین [[سورۀ نجم]] نیز وقوع این امر را در بیداری [[گواهی]] میدهد. | |||
[[تواریخ]] اسلام نیز گواه صادقی بر این موضوع است؛ زیرا در [[تاریخ]] میخوانیم هنگامی که [[پیامبر]]{{صل}} مسألۀ [[معراج]] را مطرح کرد [[مشرکان]] به شدت آن را [[انکار]] کردند و آن را بهانهای برای کوبیدن پیامبر{{صل}} دانستند، این به خوبی [[گواهی]] میدهد که پیامبر هرگز مدعی [[خواب]] یا مکاشفۀ [[روحانی]] نبوده وگرنه این همه سر و صدا نداشت: و اگر در روایتی از [[حسن بصری]] میخوانیم که «این امر در خواب واقع شده است» و یا خبری که از [[عایشه]] نقل شده: «به [[خدا]] [[سوگند]] [[بدن پیامبر]] از میان ما نرفت تنها [[روح]] او به [[آسمانها]] پرواز کرد» ظاهراً جنبه [[سیاسی]] داشته و برای خاموش کردن جنجالی بوده است که دربارۀ مسألۀ معراج در میان عدهای به وجود آمده بود<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصههای قرآن (کتاب)|قصههای قرآن]] ص ۵۶۵.</ref>. | |||
== [[اسراء]] و [[معراج]] == | == [[اسراء]] و [[معراج]] == |