بهشت در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = بهشت| عنوان مدخل  = [[بهشت]]| مداخل مرتبط = [[بهشت در قرآن]] - [[بهشت در نهج البلاغه]] - [[بهشت در کلام اسلامی]] - [[بهشت در معارف دعا و زیارات]] - [[بهشت در معارف و سیره سجادی]]| پرسش مرتبط  =  
| موضوع مرتبط = بهشت
| عنوان مدخل  = [[بهشت]]
| مداخل مرتبط = [[بهشت در قرآن]] - [[بهشت در حدیث]] - [[بهشت در نهج البلاغه]] - [[بهشت در کلام اسلامی]] - [[بهشت در اخلاق اسلامی]] - [[بهشت در معارف دعا و زیارات]] - [[بهشت در معارف و سیره سجادی]] - [[بهشت در معارف و سیره رضوی]]
| پرسش مرتبط  = بهشت (پرسش)
}}
}}
== مقدمه ==
== مقدمه ==
“بهشت” واژه [[فارسی]] اوستایی واهیشت، به معنای [[جهان]] [[برتر]] و عالم نیکوتر است<ref>لغت‌نامه دهخدا.</ref>. و آن، جایی است خوش آب و هوا و فراخ [[نعمت]] و آراسته که [[نیکوکاران]] پس از [[مرگ]] در آن جاودانه‌اند<ref>فرهنگ فارسی.</ref>. [[بهشت]] واپسین منزلگاه [[رستگاران]]، نزدیک‌ترین [[جایگاه]] به [[خداوند]] برای [[برگزیدگان]]، و محیط [[امنیت]]، [[آرامش]]، [[آسایش]] و مبرای از هرگونه آفت، درد، [[رنج]] و [[عذاب]] است<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۶، ص۳۶۰.</ref>. بهشت [[باغی]] است که انواع [[نعمت‌ها]] در آن وجود دارد؛ مانند چشمه‌ساران، درختان میوه‌های [[پاکیزه]]، [[همسران]] با [[کرامت]]، [[حورالعین]]، خدمتگزاران و بناهایی [[تزیین]] شده از یاقوت و زمرّد<ref>مجمع البیان، ج۹-۱۰، ص۲۲۳.</ref>.
«بهشت» واژه [[فارسی]] اوستایی واهیشت، به معنای [[جهان]] [[برتر]] و عالم نیکوتر است<ref>لغت‌نامه دهخدا.</ref>. و آن، جایی است خوش آب و هوا و فراخ [[نعمت]] و آراسته که [[نیکوکاران]] پس از [[مرگ]] در آن جاودانه‌اند<ref>فرهنگ فارسی.</ref>. [[بهشت]] واپسین منزلگاه [[رستگاران]]، نزدیک‌ترین [[جایگاه]] به [[خداوند]] برای [[برگزیدگان]]، و محیط [[امنیت]]، [[آرامش]]، [[آسایش]] و مبرای از هرگونه آفت، درد، [[رنج]] و [[عذاب]] است<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۶، ص۳۶۰.</ref>. بهشت [[باغی]] است که انواع [[نعمت‌ها]] در آن وجود دارد؛ مانند چشمه‌ساران، درختان میوه‌های [[پاکیزه]]، [[همسران]] با [[کرامت]]، [[حورالعین]]، خدمتگزاران و بناهایی [[تزیین]] شده از یاقوت و زمرّد<ref>مجمع البیان، ج۹-۱۰، ص۲۲۳.</ref>.


از بهشت در [[قرآن کریم]] با واژه‌های گوناگونی یاد شده است؛ همچون دارالسلام<ref>{{متن قرآن|لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}} «سرای آرامش نزد پروردگارشان از آن آنهاست و او برای کارهایی که می‌کردند یار آنان است» سوره انعام، آیه ۱۲۷.</ref>، دارالمقامه<ref>{{متن قرآن|الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ}} «همان که ما را از بخشش خود در سرای ماندگار جای داد که در آن نه رنجی به ما می‌رسد و نه ماندگی» سوره فاطر، آیه ۳۵.</ref>، [[روضه]]<ref>{{متن قرآن|فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَهُمْ فِي رَوْضَةٍ يُحْبَرُونَ}} «اما کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند در بوستانی شادمان می‌گردانند» سوره روم، آیه ۱۵.</ref>، [[فردوس]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا}} «آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند باغ‌های بهشت (سرای) پذیرایی آنهاست» سوره کهف، آیه ۱۰۷.</ref>، [[مقام]] [[امین]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ * فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ}} «پرهیزگاران در جایگاهی امنند * در بوستان‌ها و (کنار) چشمه‌سارها» سوره دخان، آیه ۵۱-۵۲.</ref>، جنّت<ref>{{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ...}} «داستان آن بهشت که به پرهیزگاران نوید داده‌اند، (این است): در آن، جویبارهایی از آبی است که نمی‌گندد و جویبارهایی از شیری که مزه‌اش دگرگون نمی‌گردد.».. سوره محمد، آیه ۱۵.</ref> و جنّات<ref>{{متن قرآن|وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ...}} «و به کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند نوید ده که بوستان‌هایی خواهند داشت که جویبارهایی از بن آنها روان است.».. سوره بقره، آیه ۲۵؛ و....</ref>. دو واژه اخیر (جنّت و جنّات)، یکصد و سی و پنج بار در [[قرآن کریم]] به کار رفته است<ref>المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم.</ref>، که یکصد و هفده مورد آن ناظر به [[بهشت]] [[موعود]] در [[جهان]] واپسین است<ref>بهشت و دوزخ، ج۱، ص۲۳.</ref>.
از بهشت در [[قرآن کریم]] با واژه‌های گوناگونی یاد شده است؛ همچون دارالسلام<ref>{{متن قرآن|لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}} «سرای آرامش نزد پروردگارشان از آن آنهاست و او برای کارهایی که می‌کردند یار آنان است» سوره انعام، آیه ۱۲۷.</ref>، دارالمقامه<ref>{{متن قرآن|الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ}} «همان که ما را از بخشش خود در سرای ماندگار جای داد که در آن نه رنجی به ما می‌رسد و نه ماندگی» سوره فاطر، آیه ۳۵.</ref>، [[روضه]]<ref>{{متن قرآن|فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَهُمْ فِي رَوْضَةٍ يُحْبَرُونَ}} «اما کسانی را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند در بوستانی شادمان می‌گردانند» سوره روم، آیه ۱۵.</ref>، [[فردوس]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا}} «آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند باغ‌های بهشت (سرای) پذیرایی آنهاست» سوره کهف، آیه ۱۰۷.</ref>، [[مقام]] [[امین]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ * فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ}} «پرهیزگاران در جایگاهی امنند * در بوستان‌ها و (کنار) چشمه‌سارها» سوره دخان، آیه ۵۱-۵۲.</ref>، جنّت<ref>{{متن قرآن|مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ...}} «داستان آن بهشت که به پرهیزگاران نوید داده‌اند، (این است): در آن، جویبارهایی از آبی است که نمی‌گندد و جویبارهایی از شیری که مزه‌اش دگرگون نمی‌گردد.».. سوره محمد، آیه ۱۵.</ref> و جنّات<ref>{{متن قرآن|وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ...}} «و به کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند نوید ده که بوستان‌هایی خواهند داشت که جویبارهایی از بن آنها روان است.».. سوره بقره، آیه ۲۵؛ و....</ref>. دو واژه اخیر (جنّت و جنّات)، یکصد و سی و پنج بار در [[قرآن کریم]] به کار رفته است<ref>المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم.</ref>، که یکصد و هفده مورد آن ناظر به [[بهشت]] [[موعود]] در [[جهان]] واپسین است<ref>بهشت و دوزخ، ج۱، ص۲۳.</ref>.
خط ۲۸: خط ۲۳:
== درخواست بهشت برای دیگران ==
== درخواست بهشت برای دیگران ==
بهشتی‌های تربیت‌شده، در مکتب [[صحیفه سجادیه]]، بهشت را تنها برای خود نمی‌خواهند! به بیان دقیق‌تر، بهشتی را می‌خواهند که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در بلندای آن جای داشته باشد: «خداوندا، پیامبر {{صل}} را به خاطر رنجی که در راه ([[دین]]) تو [[تحمل]] کرد، به بالاترین [[درجه]] از بهشت بالا بر»<ref>نیایش دوم.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} [[تابعان]] پیامبر {{صل}} ([[تابعین]]) را نیز ۔ که به نوعی همه [[مسلمانان]] را در طول [[تاریخ]] شامل می‌شود- از یاد نبرده و برای آنها از [[خدا]] چنین می‌خواهد: «بار خدایا، بر [[تابعان]] و [[زنان]] و فرزندانشان و هر که از ایشان [[مطیع]] [[فرمان]] تو باشد، از امروز تا [[روز بازپسین]] [[درود]] بفرست؛ درودی که... باغ‌های [[بهشت]] به رویشان گشوده گردانی»<ref>نیایش چهارم.</ref><ref>بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری، جاول، سازمان چاپ و نشر مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش؛ دائرة المعارف قرآن کریم، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۶، چاپ اول، ۱۳۸۶ش؛ الصحیفة السجادیة الکاملة، مع الدلیل الموضوعی و المعجم اللغوی و الفهارس، علی انصاریان، سفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة بدمشق، ۱۴۱۹؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، چاپ ششم، ۱۳۸۵ش؛ فرهنگ فارسی، محمدمتین، انتشارات امیرکبیر، چاپ دهم، ۱۳۷۵ش؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول، ۱۳۸۵ش؛ لغت‌نامه، علی اکبر دهخدا و دیگران، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ مباحث بنیادین، مهدی بازرگان، انتشارات قلم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن الحسن الطبرسی، بیروت، دارالمعرفة، افست، تهران، ناصرخسرو، ۱۴۰۶ق؛ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، محمد فؤاد عبدالباقی، مطبعة دار الکتب المصریة، ۱۳۶۴ق.</ref><ref>[[علی باقری‌فر|باقری‌فر، علی]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «آبرو»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۲۱.</ref>
بهشتی‌های تربیت‌شده، در مکتب [[صحیفه سجادیه]]، بهشت را تنها برای خود نمی‌خواهند! به بیان دقیق‌تر، بهشتی را می‌خواهند که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در بلندای آن جای داشته باشد: «خداوندا، پیامبر {{صل}} را به خاطر رنجی که در راه ([[دین]]) تو [[تحمل]] کرد، به بالاترین [[درجه]] از بهشت بالا بر»<ref>نیایش دوم.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} [[تابعان]] پیامبر {{صل}} ([[تابعین]]) را نیز ۔ که به نوعی همه [[مسلمانان]] را در طول [[تاریخ]] شامل می‌شود- از یاد نبرده و برای آنها از [[خدا]] چنین می‌خواهد: «بار خدایا، بر [[تابعان]] و [[زنان]] و فرزندانشان و هر که از ایشان [[مطیع]] [[فرمان]] تو باشد، از امروز تا [[روز بازپسین]] [[درود]] بفرست؛ درودی که... باغ‌های [[بهشت]] به رویشان گشوده گردانی»<ref>نیایش چهارم.</ref><ref>بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری، جاول، سازمان چاپ و نشر مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش؛ دائرة المعارف قرآن کریم، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۶، چاپ اول، ۱۳۸۶ش؛ الصحیفة السجادیة الکاملة، مع الدلیل الموضوعی و المعجم اللغوی و الفهارس، علی انصاریان، سفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة بدمشق، ۱۴۱۹؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، چاپ ششم، ۱۳۸۵ش؛ فرهنگ فارسی، محمدمتین، انتشارات امیرکبیر، چاپ دهم، ۱۳۷۵ش؛ فرهنگ‌نامه موضوعی صحیفه سجادیه، سیداحمد سجادی، مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان، چاپ اول، ۱۳۸۵ش؛ لغت‌نامه، علی اکبر دهخدا و دیگران، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ مباحث بنیادین، مهدی بازرگان، انتشارات قلم، چاپ اول، ۱۳۷۷ش؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن الحسن الطبرسی، بیروت، دارالمعرفة، افست، تهران، ناصرخسرو، ۱۴۰۶ق؛ المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، محمد فؤاد عبدالباقی، مطبعة دار الکتب المصریة، ۱۳۶۴ق.</ref><ref>[[علی باقری‌فر|باقری‌فر، علی]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «آبرو»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۲۱.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
خط ۳۵: خط ۳۱:
== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
[[رده:بهشت در معارف و سیره سجادی]]
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش