←خداشناسی فطری
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
# '''حب ذات:''' [[انسان]] در نیل به کمال و [[فضیلت]]، از حب ذات نیرو میگیرد. [[کرامت]] و [[منزلت]] انسانی آنگاه محفوظ میماند که [[انسان]] بر پایه [[خردمندی]] و [[رفتار]] [[عقلانی]] زیست کند. این گرایش، [[انسان]] را وامیدارد تا از [[خدا]] و هستی درکی درست به دست آورد و در پی آن [[رفتاری]] شایسته از خویش نشان دهد. [[قرآن]] از این گذر میخواهد [[انسان]] را وادارد تا [[اندیشه]] خویش را به کار بَرَد و به [[شناخت]] [[خدا]] و [[ایمان]] دست یابد<ref>{{متن قرآن| أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاَّ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلا }}؛ سوره فرقان، آیه ۴۴.</ref>. | # '''حب ذات:''' [[انسان]] در نیل به کمال و [[فضیلت]]، از حب ذات نیرو میگیرد. [[کرامت]] و [[منزلت]] انسانی آنگاه محفوظ میماند که [[انسان]] بر پایه [[خردمندی]] و [[رفتار]] [[عقلانی]] زیست کند. این گرایش، [[انسان]] را وامیدارد تا از [[خدا]] و هستی درکی درست به دست آورد و در پی آن [[رفتاری]] شایسته از خویش نشان دهد. [[قرآن]] از این گذر میخواهد [[انسان]] را وادارد تا [[اندیشه]] خویش را به کار بَرَد و به [[شناخت]] [[خدا]] و [[ایمان]] دست یابد<ref>{{متن قرآن| أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلاَّ كَالأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلا }}؛ سوره فرقان، آیه ۴۴.</ref>. | ||
# '''[[حقسپاسی]] و [[شکر منعم]]:''' [[انسان]] ذاتاً مایل است هر کس را که به او [[احسان]] میکند، [[سپاس]] بگزارد و [[نعمت]] را [[شکر]] کند. این انگیزه از انگیزههای [[توانمندی]] است که [[انسان]] را مجبور میسازد تا ولینعمت خویش را بازشناسد. [[متکلمان]] [[مسلمان]] نیز از دیرباز "[[شکر منعم]]" را از انگیزههای اصلی [[شناخت]] [[خدا]] دانستهاند<ref>قواعد المرام فی علم الکلام، ۲۸؛ پیام قرآن، ۲/ ۳۵.</ref>. | # '''[[حقسپاسی]] و [[شکر منعم]]:''' [[انسان]] ذاتاً مایل است هر کس را که به او [[احسان]] میکند، [[سپاس]] بگزارد و [[نعمت]] را [[شکر]] کند. این انگیزه از انگیزههای [[توانمندی]] است که [[انسان]] را مجبور میسازد تا ولینعمت خویش را بازشناسد. [[متکلمان]] [[مسلمان]] نیز از دیرباز "[[شکر منعم]]" را از انگیزههای اصلی [[شناخت]] [[خدا]] دانستهاند<ref>قواعد المرام فی علم الکلام، ۲۸؛ پیام قرآن، ۲/ ۳۵.</ref>. | ||
# '''کمالطلبی:''' میلی در [[انسان]] نهفته است که همواره او را به سوی تعالی و کمال میکشاند و این موجب شده است که او پیوسته بکوشد تا خویش را به [[خدا]] نزدیک کند؛ زیرا [[خداوند]]، کمال و | # '''کمالطلبی:''' میلی در [[انسان]] نهفته است که همواره او را به سوی تعالی و کمال میکشاند و این موجب شده است که او پیوسته بکوشد تا خویش را به [[خدا]] نزدیک کند؛ زیرا [[خداوند]]، کمال و متعال مطلق است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۳۱۰.</ref>. | ||
# '''جلب منفعت و دفع ضرر:''' از طبیعیترین نیروهای درونی [[انسان]] این است که او همواره در پی جلب منفعت و دفع ضرر است. بیشتر [[مردم]] در [[رفتار]] و [[کردار]] خویش تحت تأثیر این نیرو هستند و همین که در نشناختن [[خداوند]] برای آنان احتمال زیان به میان آید، کافی است تا آنان را به سوی [[شناخت]] [[خدا]] سوق دهد. | # '''جلب منفعت و دفع ضرر:''' از طبیعیترین نیروهای درونی [[انسان]] این است که او همواره در پی جلب منفعت و دفع ضرر است. بیشتر [[مردم]] در [[رفتار]] و [[کردار]] خویش تحت تأثیر این نیرو هستند و همین که در نشناختن [[خداوند]] برای آنان احتمال زیان به میان آید، کافی است تا آنان را به سوی [[شناخت]] [[خدا]] سوق دهد. | ||
# '''آرامشطلبی:''' [[انسان]] برای آرام یافتن و رسیدن به احساس [[امنیت]] در برابر خطرهای [[زندگی]] [[دنیایی]]، به [[سختی]] خویش را محتاج آن میبیند که تکیهگاهی [[استوار]] بیابد و به او پناه برد<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ }}؛ سوره رعد، آیه ۲۸؛ اخلاق در قرآن، ۱/ ۲۹۹- ۲۸۰.</ref>. | # '''آرامشطلبی:''' [[انسان]] برای آرام یافتن و رسیدن به احساس [[امنیت]] در برابر خطرهای [[زندگی]] [[دنیایی]]، به [[سختی]] خویش را محتاج آن میبیند که تکیهگاهی [[استوار]] بیابد و به او پناه برد<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللَّهِ أَلاَ بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ }}؛ سوره رعد، آیه ۲۸؛ اخلاق در قرآن، ۱/ ۲۹۹- ۲۸۰.</ref>. |