بیت المال در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۷: خط ۲۷:
مصرف بیت‌ المال و مراعات عدالت در توزیع آن: در صدر اسلام درباره چگونگی استفاده از بیت‌ المال، حساسیت زیادی وجود داشت. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آن را با توجه به تعبیر [[قرآن]]،<ref>نور، ۳۳؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۵/۱۱۳.</ref> مال‌الله شمرد.<ref>حلبی، تقریب المعارف، ۲۷۰.</ref> امیرالمؤمنین علی{{ع}} نیز بارها آن را مال‌الله خواند<ref>ثقفی، الغارات، ۱/۳۲۰؛ نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، خ۱۲۶، ۱۷۸؛ ن۶۲، ۴۸۳ و ن۲۶۳، ۵۶۶.</ref> و بر تقسیم مساوی بیت‌ المال میان [[مسلمانان]] تأکید می‌کرد،<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، خ۱۲۶، ۱۷۸.</ref> پرداخت [[حقوق]] آنان را به‌طور کامل از [[وظایف]] خود می‌شمرد<ref>ثقفی، الغارات، ۱/۳۸، نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، خ۳۴، ۵۷.</ref> و تقسیم عادلانه بیت‌ المال را از وظایف اصلی [[حاکم اسلامی]] می‌دانست.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۶/۲۲۷.</ref> آن حضرت [[مسئولان]] را از دست‌درازی به [[اموال عمومی]] و اختصاص [[بیت‌ المال]] به خود و [[خویشان]]، پرهیز می‌داد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، ن۵۳، ۴۷۰؛ مغربی، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام، ۱/۲۵۲.</ref> در سخن آن حضرت، توبیخ خطاکاران در امر بیت‌ المال<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، ن۷۱، ۴۹۴.</ref> و بیم‌دادن آنان به عقوبتی سخت<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، ن۲۰، ۳۹۲.</ref> به چشم می‌خورد.
مصرف بیت‌ المال و مراعات عدالت در توزیع آن: در صدر اسلام درباره چگونگی استفاده از بیت‌ المال، حساسیت زیادی وجود داشت. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آن را با توجه به تعبیر [[قرآن]]،<ref>نور، ۳۳؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۵/۱۱۳.</ref> مال‌الله شمرد.<ref>حلبی، تقریب المعارف، ۲۷۰.</ref> امیرالمؤمنین علی{{ع}} نیز بارها آن را مال‌الله خواند<ref>ثقفی، الغارات، ۱/۳۲۰؛ نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، خ۱۲۶، ۱۷۸؛ ن۶۲، ۴۸۳ و ن۲۶۳، ۵۶۶.</ref> و بر تقسیم مساوی بیت‌ المال میان [[مسلمانان]] تأکید می‌کرد،<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، خ۱۲۶، ۱۷۸.</ref> پرداخت [[حقوق]] آنان را به‌طور کامل از [[وظایف]] خود می‌شمرد<ref>ثقفی، الغارات، ۱/۳۸، نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، خ۳۴، ۵۷.</ref> و تقسیم عادلانه بیت‌ المال را از وظایف اصلی [[حاکم اسلامی]] می‌دانست.<ref>طوسی، تهذیب الاحکام، ۶/۲۲۷.</ref> آن حضرت [[مسئولان]] را از دست‌درازی به [[اموال عمومی]] و اختصاص [[بیت‌ المال]] به خود و [[خویشان]]، پرهیز می‌داد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جمال‌الدین دین‌پرور، ن۵۳، ۴۷۰؛ مغربی، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام، ۱/۲۵۲.</ref> در سخن آن حضرت، توبیخ خطاکاران در امر بیت‌ المال<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، ن۷۱، ۴۹۴.</ref> و بیم‌دادن آنان به عقوبتی سخت<ref>نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، ن۲۰، ۳۹۲.</ref> به چشم می‌خورد.


امام‌ خمینی که بیت‌ المال را از [[اموال]] [[مردم]] می‌دانست،<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۴/۳۹۶.</ref> [[معتقد]] بود دخل و تصرف در اموال مردم بدون [[اجازه]] مقام [[مسئول]] و در چارچوب [[قوانین]] و مقررات، [[حرام]] و موجب [[ضمان]] است.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۶/۱۳۷.</ref> ایشان با بیان عملکرد [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} دربارهٔ بیت‌ المال، آن را دستوری در طول [[تاریخ]] برای [[حاکمان]] می‌دانست که با بزرگ شمردن بیت‌ المال [[مسلمین]]، تا جایی که ممکن است در آن تصرف نکنند و نهایت دقت را در مصرف آن داشته باشند <ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۳۷۴.</ref> و این امر را مصداق [[عدالت]] در [[حکومت اسلامی]] معرفی می‌کرد.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۳/۵۰۹ و ۴/۵۷.</ref>.<ref>[[علی رضا سروش|سروش]] و [[سید مصطفی سید صادقی|سید صادقی]]، [[بیت المال (مقاله)|مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۳]]، ص ۱۶ – ۲۵.</ref>
امام‌ خمینی که بیت‌ المال را از [[اموال]] [[مردم]] می‌دانست،<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۴/۳۹۶.</ref> [[معتقد]] بود دخل و تصرف در اموال مردم بدون [[اجازه]] مقام [[مسئول]] و در چارچوب [[قوانین]] و مقررات، [[حرام]] و موجب ضمان است.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۶/۱۳۷.</ref> ایشان با بیان عملکرد [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} دربارهٔ بیت‌ المال، آن را دستوری در طول [[تاریخ]] برای [[حاکمان]] می‌دانست که با بزرگ شمردن بیت‌ المال [[مسلمین]]، تا جایی که ممکن است در آن تصرف نکنند و نهایت دقت را در مصرف آن داشته باشند <ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۳۷۴.</ref> و این امر را مصداق [[عدالت]] در [[حکومت اسلامی]] معرفی می‌کرد.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۳/۵۰۹ و ۴/۵۷.</ref>.<ref>[[علی رضا سروش|سروش]] و [[سید مصطفی سید صادقی|سید صادقی]]، [[بیت المال (مقاله)|مقاله «بیت المال»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۳]]، ص ۱۶ – ۲۵.</ref>


== منابع بیت‌ المال ==
== منابع بیت‌ المال ==
۱۱۲٬۹۹۷

ویرایش