صراط مستقیم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

===راه بندگی خدا===

*ربوبیت خداوند متعال و عبودیت همه خلق، دو حقیقت بزرگ است که اگر انسان اندکی تعقل کند، وضوح و روشنی آنها آشکار خواهد شد. خداوند متعال آیات حقانیت و ربوبیت خود را در آفاق و انفس قرارداده تا پروردگاری اش بر احدی مخفی نماند: {{متن قرآن|سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الآفَاقِ وَفِي أَنفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ }}<ref> به زودی نشانه‌های خویش را در گستره‌های بیرون و پیکره‌های درونشان نشان آنان خواهیم داد تا بر آنها روشن شود که او راستین است؛ آیا بسنده نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟؛ سوره فصلت، آیه:۵۳.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*قرآن کریم به این دو حقیقت روشن یعنی ربوبیت خدا و بندگی خلق، و اینکه آنها، صراط مستقیم خدا است، تصریح فرموده: {{متن قرآن|وَإِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}<ref> و بی‌گمان خداوند پروردگار من و شماست، او را بپرستید! این راهی راست است؛ سوره مریم، آیه:۳۶.</ref> و در سوره یس فرمود: {{متن قرآن|وَأَنْ اعْبُدُونِي هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}<ref> و اینکه مرا بپرستید که این راهی است راست؟؛ سوره یس، آیه:۶۱.</ref> و در سوره زخرف فرموده: {{متن قرآن|وَاتَّبِعُونِ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ }}<ref> و از من پیروی کنید! این راهی است راست؛ سوره زخرف، آیه:۶۱.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

===راه محبت خدا===

*محبت خدا، آب گوارایی است که اگر بر کامی بریزد، دیگر تشنه نگردد و اگر بر دلی بریزد، دیگر بی‌تاب نشود. به تعبیر دیگر محبت خدا آتشی است که اگر در دلی افروخته شود، خرمن غیر خدا را بسوزاند و جز دلدادگی به محبوب هیچ نماند:{{عربی|" حُبُ‏ اللَّهِ‏ نَارٌ لَا يَمُرُّ عَلَى‏ شَيْ‏ءٍ إِلَّا احْتَرَقَ‏ ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref> مصباح الشریعه، ص۲۹۱ از [[امام علی]]{{ع}}.</ref>. چنین محبتی مخصوص اولیای خدا و مؤمنان حقیقی است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّهِ }}<ref> و مؤمنان، خداوند را دوستدارترند؛ سوره بقره، آیه:۱۶۵.</ref> راه این محبت جز پیروی از رسولان خداوند که رساننده پیام توحید هستند، میسر نمی شود: {{متن قرآن|قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ }}<ref> بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید تا خداوند شما را دوست؛ سوره آل عمران، آیه:۳۱.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*آن راه روشنی که انسان را در مسیر عبودیت و بندگی خداوند حفظ می‌کند، و دلدادگان حق و حقیقت را به کوی محبوب می‌رساند، دین خداوند است. خداوند حکیم برای آنکه بندگانش تکالیف خود را بشناسند و راه خدا و شیطان را از هم باز شناسند و بتوانند با اطمینان در راه خدا گام بردارند و در شبهات شیطانی گرفتار نشوند، دین خود را از طریق رسولانش فرستاده و راه بندگی را واضح و آشکار ساخته است<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*قرآن کریم در سوره انعام در این باره فرمود: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي رَبِّي إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ }}<ref> بگو: بی‌گمان پروردگارم مرا به راهی راست راهنمایی کرده است، به دینی استوار، آیین ابراهیم درست‌آیین و (او) از مشرکان نبود؛ سوره الانعام، آیه: ۱۶۱.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*بنابر این وقتی ما از خداوند متعال می خواهیم که بار خدایا ما را به راه مستقیم و راست و مصون از هر کجی و ناراستی هدایت فرما، در واقع از پروردگار متعال می خواهیم که ما را به سوی دینش که همه کمالات لایق ما در آن بیان شده و ضامن سعادت ما است، رهنمون گردد. و نیز از عزیز بی‌همتا می‌خواهیم که به ما توفیقی عنایت کند که بتوانیم ریسمان الهی را شناخته و به آن چنگ بزنیم. همچنین از او می خواهیم که ما را در راه شناخت روزافزون و شایسته وحدانیتش، هدایت کند. این خواسته‌ها به قدری مهم است که در سوره حمد که [[ام الکتاب]] است و تمام حقایق قرآن در آن نهفته است، آمده و نیز به دلیل همین اهمیت است که راوی گوید: پشت سر [[امام صادق]]{{ع}} نماز می‌خواندم، شنیدم که حضرت دعا می‌کرد و بی‌شمار به خداوند عرض می‌کرد: {{متن قرآن|اهدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ }}<ref> راه راست را به ما بنمای؛ سوره فاتحه، آیه:۶.</ref> <ref>تفسیرالعیاشی، ج۱، ص۴۲، ح۶۲، بحارالأنوار، ج۹۸، ص۰۴۲، ح۶۴.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

===دین اسلام===

*گفتیم که دین خدا، همان راه راست و روشنی است که انسان را به توحید می‌رساند و از شرک بازمی دارد. بدیهی است هر دینی که پیامبران از سوی خداوند آورده باشند، در زمان خود این ویژگی را دارند، لکن کامل‌ترین دین الهی که امروز حجت خدا بر خلق بوده و تا قیامت نیز راه سعادت بشر است، دین اسلام است<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*قرآن کریم در این باره می‌فرماید: {{متن قرآن|فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلامِ وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا قَدْ فَصَّلْنَا الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ }}<ref> خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و این راه راست پروردگار توست؛ بی‌گمان آیات را برای گروهی که در یاد می‌گیرند روشن داشته‌ایم؛ سوره انعام، آیه: ۱۲۵ - ۱۲۶.</ref>. در سوره زخرف، آیه:۳۴ نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَّكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ }}<ref> پس، بدانچه به تو وحی شده است دست بیاز که بی‌گمان تو بر راهی راست هستی و همانا آن، یادکردی برای تو و قوم توست و زودا که بازخواست شوید؛ سوره زخرف، آیه:۴۳ - ۴۴.</ref> ظاهر آیه شریفه این است که [[وحی]] خدا که همان قرآن کریم و مایه هدایت است، همان دین خدا است که همان صراط مستقیم است<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

===راه بهشت===

===راه [[انبیا]]{{عم}}===

*تا اینجا روشن شد که صراط مستقیم، راه روشن بندگی، عبودیت و محبت خدا است. و نیز معلوم شد که بندگی خدا در حقیقت همان عمل به فرامین دین خدا و به خصوص اسلام است. یعنی بندگی خدا، چه در حوزه نظر و چه در حوزه عمل جز از راه عمل به دستورات و رهنمودهای دین میسر نیست؛ به بیان دیگر، شناخت خداوند چنان که خود معرفی کرده است، انجام واجبات، ترک محرمات، تخلق به اخلاقیات اسلامی، و پایبندی به آداب اسلام همان طریق بندگی خدا است<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*و قرآن کریم درباره [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید: {{متن قرآن|فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ وَإِنَّهُ لَذِكْرٌ لَّكَ وَلِقَوْمِكَ وَسَوْفَ تُسْأَلُونَ }}<ref> پس، بدانچه به تو وحی شده است دست بیاز که بی‌گمان تو بر راهی راست هستی و همانا آن، یادکردی برای تو و قوم توست و زودا که بازخواست شوید؛ سوره زخرف، آیه:۴۳ - ۴۴.</ref> و نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|يس وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ }}<ref> یا، سین؛ سوگند به قرآن حکیم، که تو از فرستادگانی، بر راهی راست؛ سوره یس، آیه: ۱ - ۴.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*از آنچه گذشت روشن شد که راه روشن و صراط مستقیم الهی، اعتقاد به وحدانیت خدا و بندگی او است و پایبندی به دین خدا، تنها راه بندگی است که از طریق پیامبران ابلاغ می‌شود. به عبارت دیگر از دیدگاه قرآن کریم، اطاعت از خدا، راه راست و روشنی است که انسان را به وصال محبوب و به مقامات بالای بهشت و رضوان الهی می‌رساند و اطاعت خدا تنها در اطاعت رسول است: {{متن قرآن|مَّنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ }}<ref> هر که از پیامبر فرمانبرداری کند بی‌گمان از خداوند فرمان برده است؛ سوره نساء، آیه: ۸۰.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*اکنون که اطاعت از [[رسول اکرم]]{{صل}}، تنها با اطاعت از [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و [[ائمه اطهار]]{{عم}} میسر است. زیرا از سویی اسلام دین خاتم است و تا قیامت پابرجا است و قرآن کامل‌ترین کتاب [[وحی]] است که بیان حقایق تا قیامت در آن نهفته است و از سوی دیگر با اینکه به تصریح قرآن کریم، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} مأمور به تبیین آن است: {{متن قرآن|وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ}}<ref> و نوشته‌ها (فرستادیم) و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی؛ سوره نحل، آیه: ۴۴.</ref>، لکن در آن مدت کوتاه رسالت و با آن شرایط جاهلی که در آن برهه از تاریخ وجود داشته است، یقیناً بیان همه حقایق قرآن تا قیامت، برای عموم مردم ممکن و میسر نبوده و حکیمانه هم نبود که تمام حکمت ها را به عموم مردم تعلیم کند درحالی که قرآن کریم اکثرشان را جاهل، غیرمتفکر و غیرمؤمن معرفی کرده: {{متن قرآن|أَكْثَرُهُمْ لاَ يَعْقِلُونَ }}<ref> بیشتر آنان خرد نمی‌ورزند؛ سوره مائده، آیه: ۱۰۳.</ref>، {{متن قرآن|أَكْثَرَهُمْ لاَ يَعْلَمُونَ }}<ref> بیشتر آنان نمی‌دانند؛ سوره انعام، آیه: ۳۷.</ref>، {{متن قرآن|أَكْثَرُهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ }}<ref> بیشتر ایشان ایمان ندارند؛ سوره بقره، آیه: ۱۰۰.</ref> و {{متن قرآن|أَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ}}<ref> بسیاری از آنان نافرمانند؛ سوره آل عمران، آیه:۱۱۰.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*به عنوان نمونه به چند مورد اشاره می‌کنیم<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>:

*[[سلمان فارسی]] از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نقل می‌کند که روزی آن حضرت، میان اصحاب نشسته بود، فرمود: هم اکنون شخصی بر شما وارد می شود که شبیه عیسی بن مریم است. بعضی از اطرافیان از جای حرکت کرده رفتند تا وارد شوند و آنها صاحب این امتیاز باشند. در این موقع [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} وارد شد. آن مرد به برخی از دوستان خود گفت: چرا [[محمد]]{{صل}} به همین قانع نشد که [[امام علی|علی]]{{ع}} را بر ما برتری بخشد و او را به [[عیسی بن مریم]] تشبیه کرد، به خدا قسم خدایانی که در جاهلیت می پرستیدیم، از او بهتر بودند<ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.

*خلاصه آنکه [[امامت]]، امروزه تنها راه نجات و تنها راه بندگی خدا و تنها طریق شناخت توحید حق و تنها صراط مستقیم خدا است که اگر کسی از این راه به سوی خدا برود نجات یافته و کسی از آن تخلف کند هلاک می‌شود: {{عربی|" مَنْ‏ تَبِعَنَا نَجَا، وَ مَنْ‏ تَخَلَّفَ‏ عَنَّا هَلَكَ‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} <ref>الأمالی للصدوق، ص۷۰۳، ح ۵۱ از [[امام صادق]]{{ع}}.</ref><ref>[[حسین سیف‌اللهی|سیف‌اللهی، حسین]]، [[صراط مستقیم از منظر قرآن کریم (مقاله)|صراط مستقیم از منظر قرآن کریم]]</ref>.