انتظار عملی: تفاوت میان نسخه‌ها

انتظار عملی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۴۱

۲٬۵۴۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ ژوئن ۲۰۲۰

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Saqi

مدیران

۱۹٬۴۱۸

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مهدویت/بالا}}
 {{مهدویت}}
-==مقدمه==
+==[[معنای انتظار]] عملی==
-بدون [[تردید]]، مقصود از [[انتظار]]، صرفاً [[انتظار قلبی]] نیست، بلکه مراد انتظار عملی است. البته [[انتظار قلبی]] نیز لازم است، ولی نه به عنوان مقصود اصلی، بلکه به عنوان مقدمه انتظار عملی که مقصود اصلی است. [[انتظار قلبی]] صرف، یعنی اینکه [[انسان]] صرفاً [[اعتقاد]] به [[ظهور امام زمان]] و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] داشته باشد بدون آنکه این [[اعتقاد]] قلبی در صحنه عمل ظاهر شود، که بنا بر [[دلایل]] قطعی زیر، مقصود از [[انتظار فرج]] چنین انتظاری نیست:
+*[[انتظار عملی]]؛ یعنی فراهم آوردن [[زمینه‌های ظهور]] و مقدمات تحقق آنچه مورد [[انتظار]] است<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص؟؟؟؛ [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص۹۲-۹۴.</ref>، یعنی مثل کسی که [[منتظر]] است مسافرش از راه برسد، باید علاوه بر [[انتظار قلبی]] و درونی، خانه را برای [[پذیرایی]] از میهمان آماده و مقدمات عملی [[پذیرایی]] از میهمان مورد [[انتظار]] را فراهم سازد و انتظارش را در صحنۀ عمل مجسم نماید<ref>ر.ک: [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص۹۲-۹۴.</ref>. [[انتظار عملی]] یعنی اینکه [[منتظر واقعی]] دارای اوصافی نظیر، [[یقین]]، [[ایمان]]، [[معرفت]] و [[شناخت]]، [[تقوا]]، [[ورع]] و [[حسن خلق]] گردد<ref>ر.ک: غیبت نعمانی، باب۱۰و۱۱؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج۲، باب ۴۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، باب ۲۲؛ [[مجتبی گودرزی|گودرزی؛ مجتبی گودرزی]]، [[فلسفه امنیت و آموزه انتظار (مقاله)|فلسفه امنیت و آموزه انتظار]]، ص ۳۱۶ -۳۱۷.</ref> و در تمامی عرصه‌ها، زندگیِ [[امام زمان]] پسند داشته باشد و [[عصر غیبت]] را عصر [[تکلیف]] بداند و به وظیفۀ خود در [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[مبارزه]] با [[ظلم]]، تلاش در [[گسترش عدالت]] و [[دینداری]] عمل نماید<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص؟؟؟.</ref> که [[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرمایند: «معتقدان به [[مهدی]] و [[منتظران ظهور]] او در [[عصر غیبت]]... در [[پنهان]] و [[آشکار]] [[مردمان]] را به [[دین خدا]] فراخوانند»<ref>{{متن حدیث|إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ... وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سِرّاً وَ جَهْراً}}؛ کمال الدین، ج۱، ص۳۲۰.</ref>. آنچه در تسریع [[قیام حضرت مهدی]]{{ع}} مؤثر است، [[انتظار عملی]] است؛ هر چه بر تعداد [[منتظران]] عملی [[حضرت]] افزوده می‌شود، [[ظهور]] آن [[حضرت]] نزدیک تر می‌شود و موفقیت در [[دعوت]] را شدیدتر می‌سازد<ref>ر.ک: [[سید رضا صدر|صدر، سید رضا]]، [[راه مهدی (کتاب)|راه مهدی]]، ج ۱، ص ۹۸۷.</ref>.
-*'''اول''': در [[روایات]] وارده از [[پیامبر خاتم|رسول اکرم]] {{صل}} و [[ائمه اطهار]] {{عم}} از [[انتظار فرج]] به عنوان [[افضل]] اعمال تعبیر شده است که [[ظهور]] در انتظار عملی دارد؛ زیرا [[انتظار قلبی]] صرف را نمی‌توان عمل نامید<ref>مگر اینکه لفظ عمل، مجازاً به معنی انتظار قلبی به کار رود که آن هم احتیاج به قرینه و دلیل دارد؛ زیرا مجاز، برخلاف اصل است.</ref>.
-*'''دوم''': بدون [[تردید]] در مقایسه بین [[انتظار قلبی]] و انتظار عملی نمی‌توان [[انتظار قلبی]] صرف را [[افضل]] از انتظار عملی که متضمن [[انتظار قلبی]] است، دانست. بنابراین، آنچه با "[[افضل]] اعمال" بودن تناسب دارد، [[انتظار قلبی]] صرف نیست، بلکه انتظار عملی است که جامع‌تر و فراگیرتر از [[انتظار قلبی]] صرف است. نتیجه اینکه آنچه از [[روایت]] {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} فهمیده می‌شود انتظار عملی است نه مجرّد [[انتظار قلبی]].
-*'''سوم''': اگر مقصود از [[روایت]] {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} را صرفاً [[انتظار قلبی]] فرض کنیم با مسلّمات [[شریعت]] [[اسلام]] و [[آیات]] و [[روایات]] منافات خواهد داشت. این، خود [[دلیل]] روشنی بر این [[حقیقت]] است که [[انتظار قلبی]] صرف، مراد نیست.
-برای روشن شدن موضوع باید گفت که [[مطالعه]] در [[آیات]] و [[روایات]] بسیار، این [[حقیقت]] انکارناپذیر را منتج می‌شود که اعمال بسیاری وجود دارند که قطعاً از [[انتظار قلبی]] مجرد، [[افضل]] و بالاترند در حالی که عبارتی که در [[روایت]] {{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِي انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}} به کار رفته است<ref>زیرا افعل التفضیل و جمع مضاف به امت است که به منزله تصریح به عموم است و جایی برای احتمال تخصیص نمی‌گذارد.</ref> آن‏چنان در دلالت بر [[افضلیت]] [[انتظار فرج]]، صریح و محکم است که جایی برای توجیه عبارت و حمل آن بر [[اراده]] معنای دیگر باقی نمی‌ماند.
-بنابراین، چنانچه مراد از این [[روایت]]، صرف [[انتظار قلبی]] باشد با آن [[آیات]] و [[روایات]] مسلم و قطعی معارض خواهد شد و نتیجه، سقوط این [[روایت]] از اعتبار است؛ در حالی که اگر مقصود از این [[روایت]]، انتظار عملی باشد با تمام آن [[روایات]] و [[آیات]]، هماهنگ و موافق خواهد شد و هیچ تعارضی بین آنها نخواهد بود. این، خود قرینه و [[دلیل]] روشنی است بر این [[حقیقت]] که مراد از [[انتظار فرج]] در [[روایات]]، انتظار عملی است نه مجرد [[انتظار قلبی]].
-در اینجا به چند نمونه از [[آیات]] اشاره می‌کنیم که اجمالاً بر این معنی متفقند که اعمال بسیاری وجود دارند که از صرف [[انتظار قلبی]]، افضلند.
+==[[علائم]] و [[آثار انتظار]] عملی==
-#{{متن قرآن|إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللّٰهِ أَتْقَاكُمْ}}<ref>«در حقیقت گرامی‌ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست» حجرات، آیه ۱۳.</ref>.
+*[[انتظار عملی]] به [[اعمال]] و [[رفتار]] [[انسان]] جهت می‌دهد و باعث می‌شود [[منتظران]] از نظر فردی به حیات روحی و روانی و کسب [[فضائل اخلاقی]] و تقویت بنیۀ جسمی و روحی بپردازند و [[خودسازی]] را سرلوحۀ کار خود قرار دهند و از نظر [[اجتماعی]] مراقب حال دیگران بوده، علاوه بر [[اصلاح]] خود در [[اصلاح]] دیگران نیز کوشا باشند. چراکه [[نهضت]] جهانی و تمام برنامۀ [[عظیم]] آن، جمعی و همگانی است. بنابراین [[انتظار]] یک [[مصلح جهانی]] به معنای [[آماده‌باش]] کامل [[فکری]] و [[اخلاقی]]، مادی و [[معنوی]] در تمام ابعاد آن برای گسترش [[عدل]] و [[امنیت]] و [[اصلاح]] همه [[جهان]] است<ref>ر.ک: [[مجتبی گودرزی|گودرزی؛ مجتبی گودرزی]]، [[فلسفه امنیت و آموزه انتظار (مقاله)|فلسفه امنیت و آموزه انتظار]]، ص ۳۱۶ -۳۱۷.</ref>.
-#{{متن قرآن|كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ}}<ref>«شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید به کارهای پسندیده فرمان می‌دهید و از کارهای ناشایست باز می‌دارید» آل‌عمران، آیه ۱۱۰.</ref>.
+==[[انتظار عملی]] در [[روایات]]==
-#{{متن قرآن|وَفَضَّلَ اللّٰهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا}}<ref>«خدا مجاهدان را بر خانه‌نشینان به پاداشی بزرگ برتری بخشیده است» نساء، آیه ۹۵.</ref>.
+*[[منتظر]] [[حضرت ولی عصر]] {{ع}} به گونه ای [[زندگی]] می‌کند که هر لحظه [[ظهور]] اتفاق بیفتد، در این اردوگاه قرار می‌گیرد و این کار بسیار [[سختی]] بوده و خود [[جهاد]] است.
-#{{متن قرآن|ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلاً عَبْدًا مَّمْلُوكًا لاَّ يَقْدِرُ عَلَى شَيْءٍ وَمَن رَّزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ يَسْتَوُونَ}}<ref>«و خدا مثلی می‌زند: بنده‌ای است زرخرید که هیچ کاری از او برنمی‌آید آیا او با کسی که به وی از جانب خود روزی داده‌ایم و او از آن در نهان و آشکار انفاق می‌کند یکسان است» نحل، آیه ۷۵.</ref>.
+#[[رسول اکرم]]{{صل}} فرمودند: «[[برترین عمل]] [[امت]] من [[انتظار فرج]] داشتن است»<ref>{{متن حدیث|أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ}}؛ الامامة و التبصره، ص ۲۱.</ref>. بر اساس [[روایت]] "[[انتظار فرج]]" [[برترین عمل]] شمرده شده و سر آن هم این‌‎ ‎است که "[[انتظار فرج]]" حرکت و عمل در جهت ایجاد [[جامعه]] و [[حکومتی]] مبتنی بر [[دین]] و‌‎ ‎ارزش‌های [[اسلامی]] و [[عدالت اجتماعی]] است و چنین اقدامی [[برترین]] عمل‌هاست زیرا مقدمه و‌‎ ‎تلاش برای تحقق [[حکومت]] و [[نظام اسلامی]] و [[ولایت]] [[امامان معصوم]] {{ع}} است<ref>ر.ک: [[سید مهدی موسوی کاشمری|موسوی کاشمری، سید مهدی]]، [[امام خمینی و احیاء انتظار فرج (مقاله)|امام خمینی و احیاء انتظار فرج]]، ص ۴۰۴  ـ۴۰۶.</ref>.
-#{{متن قرآن|وَضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلاً رَّجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَبْكَمُ لاَ يَقْدِرُ عَلَىَ شَيْءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلَى مَوْلاهُ أَيْنَمَا يُوَجِّههُّ لاَ يَأْتِ بِخَيْرٍ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَن يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ}}<ref>«و خدا مثلی دیگر می‌زند: دو مردند که یکی از آنها لال است و هیچ کاری از او برنمی‌آید و او سربار صاحبش می‌باشد هرجا که او را می‌فرستد خیری به همراه نمی‌آورد. آیا او با کسی که به عدالت فرمان می‌دهد و خود بر راه راست است یکسان است؟» نحل، آیه ۷۶.</ref>.
+#[[امام صادق]] {{ع}} می‌فرمایند: «هرکس [[منتظر ظهور]] [[حضرت ولی عصر]]{{ع}} باشد و در این حال بمیرد، چون کسی است که در [[خیمه]] [[حضرت]] و [[یاور]] ایشان باشد. سپس لحظه‌ای درنگ کرد و فرمود: "نه، بلکه بسان کسی است که با آن [[حضرت]] [[شمشیر]] زند و سپس فرمود نه به [[خدا]] به حتم مانند کسی است که در رکاب [[رسول خدا]] [[شهید]] شده باشد»<ref>{{متن حدیث|مَنْ مَاتَ مِنْکُمْ وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ لِهَذَا الْأَمْرِ کَمَنْ هُوَ مَعَ الْقَائِمِ فِی فُسْطَاطِهِ قَالَ ثُمَّ مَکَثَ هُنَیْئَةً ثُمَّ قَالَ لَا بَلْ کَمَنْ قَارَعَ مَعَهُ بِسَیْفِهِ ثُمَّ قَالَ لَا وَ اللَّهِ إِلَّا کَمَنِ اسْتُشْهِدَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}}}}؛ المحاسن، ج ۱، ص ۲۷۸؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۶؛ مکیال المکارم، ج ۲، ص ۲۱.</ref>.
+#در روایتی دیگر [[مولی]] [[علی]] {{ع}} می‌فرمایند: «[[منتظر]] امر ما بسان کسی است که در [[راه خدا]] به [[خون]] خود غلتیده باشد»<ref>{{متن حدیث|الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ}}؛ کمال الدین، ص ۶۴۵، بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۱۲۳.</ref>.
+#همچنین [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: «آن کس از شما که این امر "[[ولایت]] و [[قیام]]" را بشناسد و [[منتظر]] آن باشد و اینرا خداخواهانه و نیکوکارانه (نه ریاکارانه) دنبال کند به [[خدا]] [[سوگند]] مانند کسی است که با شمشیرش همراه [[قائم]] [[خاندان]] [[آل محمد]]{{صل}} [[جهاد]] می‌کند»<ref>{{متن حدیث|الْعَارِفُ مِنْکُمْ هَذَا الْأَمْرَ الْمُنْتَظِرُ لَهُ الْمُحْتَسِبُ فِیهِ الْخَیْرَ کَمَنْ جَاهَدَ وَ اللَّهِ مَعَ قَائِمِ آلِ مُحَمَّدٍ بِسَیْفِهِ...}}؛ بحارالانوار، ج ۶۸، ص ۱۴۱.</ref>.
+*این دسته از [[روایات]] دلالت دارد که [[انتظار]]، حالت روانی [درونی] صرف نیست؛ بلکه حالت عملی [بیرونی] نیز دارد. اصطلاح [[انتظار]]، به معنای عدم [[رضایت]] از وضعیت موجود و [[انتظار عملی]] برای تغییر آن و حاصل شدن وضعیّتی مناسب است<ref>ر.ک: [[محمد ناصری|ناصری، محمد]]، [[خُلُق (نشریه)|خُلُق ]]، [[فرهنگ انتظار (مقاله)|فرهنگ انتظار]]، ج ۱، ص ۹۸۷.</ref>.
-آنچه به طور خلاصه از این [[آیات]] به دست می‌آید، این است که [[تقوی]] و عمل [[صالح]] و [[امر به معروف]] ونهی از منکر، از [[اعتقاد]] قلبی صرف، [[برتر]] و بالاتر است؛ همچنین معیار و ملاک [[برتری]]، تنها [[ایمان]] و [[اعتقاد]] قلبی نیست، بلکه اضافه بر آن، عمل [[صالح]] که همان ادای [[تکالیف]] و انجام [[وظائف]] عملی الهی است، لازم است؛ بنابراین، [[اعتقاد]] و [[ایمان]] قلبی صرف که [[انتظار قلبی]] نیز از مصادیق آن است به هیچ وجه بر [[ایمان]] همراه با عمل [[صالح]] [[برتری]] ندارد، بلکه [[ایمان]] و عمل [[صالح]] است که ملاک [[برتری]] و [[تقرب]] به سوی [[حق تعالی]] است. در [[روایات]] وارده از [[معصومین]] نیز نمونه‌های بی‏شماری وجود دارد که برای اجتناب از تطویل از ذکر آنها صرف‌نظر می‌شود<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص۸۹-۹۲.</ref>.
+==نتیجه‌گیری==
+*بنابراین، توجه به تعابیر فوق دربارۀ [[منتظران]]، گویای آن است که [[انتظار]] تنها "زبانی" نیست، بلکه عملی بوده و [[منتظران واقعی]]، [[آمادگی]] دائم برای [[ظهور]] [[حضرت]] و رزم در رکابش را دارند<ref>ر.ک: [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|انتظار مسئولانه]]، ص؟؟؟.</ref> و کمر [[همت]] بسته‌اند تا مقدّمات لازم را برای [[ظهور]] آماده کنند نه آنان که دست روی دست گذارند و صرفاً در [[دل]]، ظهورش را [[آرزو]] کنند<ref>ر.ک: [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|نگاهی به رسالت و امامت]]، ص۹۲ ـ ۹۴.</ref>.
-==[[اقدام برای تحقق وضع مطلوب]]==
 ==پرسش مستقیم==
 * [[آیا مراد از انتظار تنها انتظار قلبی است؟ (پرسش)]]
@@ خط ۲۵: / خط ۲۳: @@
 ==منابع==
+{{فهرست اثر}}
+{{ستون-شروع|3}}
 # [[پرونده:11144.jpg|22px]] [[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[نگاهی به رسالت و امامت (کتاب)|'''نگاهی به رسالت و امامت''']]
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]][[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[ انتظار مسئولانه (مقاله)|'''انتظار مسئولانه''']]
+# [[پرونده:13681211.jpg|22px]][[مجتبی گودرزی|گودرزی؛ مجتبی گودرزی]]، [[فلسفه امنیت و آموزه انتظار (مقاله)|'''فلسفه امنیت و آموزه انتظار''']]
+# [[پرونده:78070.jpg|22px]][[سید رضا صدر|صدر، سید رضا]]، [[راه مهدی (کتاب)|'''راه مهدی''']]
+# [[پرونده:137932.jpg|22px]][[محمد ناصری|ناصری، محمد]]، [[خُلُق (نشریه)|خُلُق ]]، [[فرهنگ انتظار (مقاله)|'''فرهنگ انتظار''']]
+# [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[سید مهدی موسوی کاشمری|موسوی کاشمری، سید مهدی]]، [[امام خمینی و احیاء انتظار فرج (مقاله)|'''امام خمینی و احیاء انتظار فرج''']]
+{{پایان}}
+{{پایان}}
 ==پانویس==
 {{یادآوری پانویس}}