آرامش در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار'
جز (جایگزینی متن - '{{یادآوری پانویس}} ' به '')
جز (جایگزینی متن - 'آشکار' به 'آشکار')
خط ۵۶: خط ۵۶:
*احساس‌ [[امنیّت]] و [[آرامش]] در [[دین اسلام]] در سطحی گسترده‌تر مورد توجّه قرار گرفته و بخش وسیعی از آموزه‌های این [[دین]] به آن اختصاص یافته و افزون بر ارائه تعریفی جامع از آن به راه‌کارهای [[روانی]] و [[رفتاری]] فراوانی برای دست‌یابی به این نیاز اصیل بشری پرداخته شده است. بر این اساس، دانش‌مندان [[اسلامی]] به [[آرامش]]، نگاهی قدسی افکنده و آن را پدیده‌ای [[الهی]] شمرده‌اند که از سوی [[فرشتگان]] بر دل‌های [[مؤمنان]] فرود می‌آید و [[زمینه‌ساز]] تقویت ایمانشان است؛ همان‌گونه که [[اضطراب]] و [[نگرانی]] از جانب [[شیطان]] بر دل‌های [[آلوده]] به [[گناه]] چنگ انداخته و [[زمینه‌ساز]] [[فسق]] و [[کفر]] است<ref>الروح، ابن قیم، ج ۱، ص ۲۵۶ و ۲۵۷.</ref>.
*احساس‌ [[امنیّت]] و [[آرامش]] در [[دین اسلام]] در سطحی گسترده‌تر مورد توجّه قرار گرفته و بخش وسیعی از آموزه‌های این [[دین]] به آن اختصاص یافته و افزون بر ارائه تعریفی جامع از آن به راه‌کارهای [[روانی]] و [[رفتاری]] فراوانی برای دست‌یابی به این نیاز اصیل بشری پرداخته شده است. بر این اساس، دانش‌مندان [[اسلامی]] به [[آرامش]]، نگاهی قدسی افکنده و آن را پدیده‌ای [[الهی]] شمرده‌اند که از سوی [[فرشتگان]] بر دل‌های [[مؤمنان]] فرود می‌آید و [[زمینه‌ساز]] تقویت ایمانشان است؛ همان‌گونه که [[اضطراب]] و [[نگرانی]] از جانب [[شیطان]] بر دل‌های [[آلوده]] به [[گناه]] چنگ انداخته و [[زمینه‌ساز]] [[فسق]] و [[کفر]] است<ref>الروح، ابن قیم، ج ۱، ص ۲۵۶ و ۲۵۷.</ref>.
*[[ایمان]] در جای‌گاه [[جامع‌ترین]] مفهوم [[دینی]] در [[اسلام]]، از ریشه "[[أمن]]" به معنای [[آرامش]] [[جان]] و [[رهایی]] از هر گونه [[هراس]] و [[اندوه]] است<ref>العین، ص ۵۵؛ مفردات، ص ۹۰؛ لسان العرب، ج ۱، ص ۲۲۳. «اَمَن».</ref> که [[ارتباط]] میان [[پذیرش]] گفتار [[خداوند]] و دست‌یابی به [[آرامش روح]] و روان را نشان می‌دهد<ref>بیضاوی، ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>. آنان که [[ایمان]] آورده، آفت [[ناپاکی]] را به [[حریم]] آن راه ندهند، [[آرامش]] از آنِ ایشان است و آنها همان [[هدایت]] یافتگانند: {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ}}<ref>«آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی  نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند» سوره انعام، آیه ۸۲.</ref>.
*[[ایمان]] در جای‌گاه [[جامع‌ترین]] مفهوم [[دینی]] در [[اسلام]]، از ریشه "[[أمن]]" به معنای [[آرامش]] [[جان]] و [[رهایی]] از هر گونه [[هراس]] و [[اندوه]] است<ref>العین، ص ۵۵؛ مفردات، ص ۹۰؛ لسان العرب، ج ۱، ص ۲۲۳. «اَمَن».</ref> که [[ارتباط]] میان [[پذیرش]] گفتار [[خداوند]] و دست‌یابی به [[آرامش روح]] و روان را نشان می‌دهد<ref>بیضاوی، ج ۱، ص ۲۱۱.</ref>. آنان که [[ایمان]] آورده، آفت [[ناپاکی]] را به [[حریم]] آن راه ندهند، [[آرامش]] از آنِ ایشان است و آنها همان [[هدایت]] یافتگانند: {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ}}<ref>«آنان که ایمان آورده‌اند و ایمانشان را به هیچ ستمی  نیالوده‌اند، امن (و آرامش) دارند و رهیافته‌اند» سوره انعام، آیه ۸۲.</ref>.
*واژه [[اسلام]] نیز بیان‌گر [[تسلیم محض]] [[انسان]] در برابر [[خداوند]] همه جهانیان است که [[احساس]] [[امنیّت]] و [[آرامش]] از پیامدهای آن به شمار می‌رود: {{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آری، آن کسان که روی (دل) خویش به (سوی) خداوند نهند در حالی که نکوکار باشند، بی‌گمان پاداش آنان نزد پروردگارشان است. و بیمی نخواهند داشت و اندوهگین نمی‌شوند» سوره بقره، آیه ۱۱۲.</ref> پس ای [[مؤمنان]]! همگی‌ در صلح وآشتی درآیید و از گام‌های [[شیطان]] [[پیروی]] نکنید که او [[دشمن]] [[آشکار]] شما است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref>. [[خداوند]] به سوی دیار [[آرامش]] و [[سلامت]] می‌خواند و هرکه را بخواهد، به راه راست [[هدایت]] می‌کند: {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و خداوند به بهشت  فرا می‌خواند و هر که را بخواهد به راهی راست رهنمون می‌گردد» سوره یونس، آیه ۲۵.</ref> او به واسطه پیامبرانش فقط کسانی را که راه [[خشنودی]] او را در پی گیرند، به سوی جاده‌های [[سلامت]]، رهنمون می‌سازد: {{متن قرآن|يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ }}<ref>«خداوند با آن (روشنایی) هر کسی را که پی خشنودی وی باشد به راه‌های بی‌گزند، راهنمایی می‌کند» سوره مائده، آیه ۱۶.</ref>.
*واژه [[اسلام]] نیز بیان‌گر [[تسلیم محض]] [[انسان]] در برابر [[خداوند]] همه جهانیان است که [[احساس]] [[امنیّت]] و [[آرامش]] از پیامدهای آن به شمار می‌رود: {{متن قرآن|بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«آری، آن کسان که روی (دل) خویش به (سوی) خداوند نهند در حالی که نکوکار باشند، بی‌گمان پاداش آنان نزد پروردگارشان است. و بیمی نخواهند داشت و اندوهگین نمی‌شوند» سوره بقره، آیه ۱۱۲.</ref> پس ای [[مؤمنان]]! همگی‌ در صلح وآشتی درآیید و از گام‌های [[شیطان]] [[پیروی]] نکنید که او [[دشمن]] آشکار شما است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref>«ای مؤمنان! همگی به فرمانبرداری (خداوند) درآیید و از گام‌های شیطان پیروی نکنید که او برای شما دشمنی آشکار است» سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref>. [[خداوند]] به سوی دیار [[آرامش]] و [[سلامت]] می‌خواند و هرکه را بخواهد، به راه راست [[هدایت]] می‌کند: {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلَامِ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«و خداوند به بهشت  فرا می‌خواند و هر که را بخواهد به راهی راست رهنمون می‌گردد» سوره یونس، آیه ۲۵.</ref> او به واسطه پیامبرانش فقط کسانی را که راه [[خشنودی]] او را در پی گیرند، به سوی جاده‌های [[سلامت]]، رهنمون می‌سازد: {{متن قرآن|يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ }}<ref>«خداوند با آن (روشنایی) هر کسی را که پی خشنودی وی باشد به راه‌های بی‌گزند، راهنمایی می‌کند» سوره مائده، آیه ۱۶.</ref>.
*[[هدایت]] [[خداوند]] فقط نصیب کسانی می‌شود که سینه‌ای فراخ و آرام برای [[پذیرش اسلام]] داشته، در مقابل، کسانی که سینه‌ای تنگ و سراسر نگران دارند، از آن [[هدایت]] بی‌بهره مانده، به جای‌آن، [[پلیدی]] برروانشان فرود می‌آید: {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته می‌دارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۶۰؛ فی ظلال، ج ۵، ص ۳۰۴۸.</ref>
*[[هدایت]] [[خداوند]] فقط نصیب کسانی می‌شود که سینه‌ای فراخ و آرام برای [[پذیرش اسلام]] داشته، در مقابل، کسانی که سینه‌ای تنگ و سراسر نگران دارند، از آن [[هدایت]] بی‌بهره مانده، به جای‌آن، [[پلیدی]] برروانشان فرود می‌آید: {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید و هر کس را که بخواهد در گمراهی وانهد دلش را تنگ و بسته می‌دارد گویی به آسمان فرا می‌رود؛ بدین گونه خداوند عذاب را بر کسانی که ایمان نمی‌آورند؛ برمی‌گمارد» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref><ref>مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۶۰؛ فی ظلال، ج ۵، ص ۳۰۴۸.</ref>
*[[خداوند]]، [[جهان آخرت]] را برای [[هدایت]] شدگان، [[سرزمین]] [[امن]] و [[امان]] قرار داده: {{متن قرآن|لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«سرای آرامش  نزد پروردگارشان از آن آنهاست و او برای کارهایی که می‌کردند یار آنان است» سوره انعام، آیه ۱۲۷.</ref>. از این روی [[خداوند]] خود را "[[سلام]]" و "[[مؤمن]]" به معنای ایمن دهنده نامیده است: {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«اوست خداوندی که هیچ خدایی جز او نیست، فرمانفرمای بسیار پاک بی‌عیب، ایمنی‌بخش، گواه راستین ، پیروز کام‌شکن  بزرگ منش؛ پاکاکه خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره حشر، آیه ۲۳.</ref><ref>النهایه، ابن اثیر، ج ۱، ص ۶۹. «اَمن».</ref>و روی‌کرد [[توحیدی]] را در [[زندگی]]، یگانه راه دست‌یابی به [[امنیّت]] [[روح]] و روان می‌شمرد: {{متن قرآن|وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟» سوره انعام، آیه ۸۱.</ref>. [[انسان]] [[یکتاپرستی]] که در [[زندگی]] فقط یک [[هدف]] و یک مقصد را دنبال می‌کند، هرگز از این جهت با [[انسان]] چندگانه‌گرایی که [[روح]] و روانش را در میان اهداف و مقاصد گوناگون تقسیم کرده، یک‌سان نیست: {{متن قرآن|ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلًا فِيهِ شُرَكَاءُ مُتَشَاكِسُونَ وَرَجُلًا سَلَمًا لِرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًا الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«خداوند به مردی (برده) مثل می‌زند که چند ارباب ناسازگار  در (مالکیت) او شریکند و مردی (برده) که فرمانبر یک تن است؛ آیا این دو در مثل برابرند؟ سپاس خداوند را، امّا بیشتر آنان نمی‌دانند» سوره زمر، آیه ۲۹.</ref>. ارضای نیاز [[فطری]] آرامش‌خواهی و امنیّت‌گرایی [[انسان]] در سطوح دیگر از مفاهیم [[دینی]] [[قرآن]] نیز مورد توجّه قرار گرفته است. مفاهیم [[توکّل]]، [[فلاح]]، [[تقوا]]، [[نجات]]، [[صبر]]، [[توبه]]، [[ولایت]]، [[رضا]] و... همگی به گونه‌ای با موضوع [[آرامش]] [[ارتباط]] دارند. افزون بر این، واژگان "سکینه" و "[[اطمینان]]" به طور ویژه درباره [[آرامش]] بحث می‌کنند<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
*[[خداوند]]، [[جهان آخرت]] را برای [[هدایت]] شدگان، [[سرزمین]] [[امن]] و [[امان]] قرار داده: {{متن قرآن|لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«سرای آرامش  نزد پروردگارشان از آن آنهاست و او برای کارهایی که می‌کردند یار آنان است» سوره انعام، آیه ۱۲۷.</ref>. از این روی [[خداوند]] خود را "[[سلام]]" و "[[مؤمن]]" به معنای ایمن دهنده نامیده است: {{متن قرآن|هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ}}<ref>«اوست خداوندی که هیچ خدایی جز او نیست، فرمانفرمای بسیار پاک بی‌عیب، ایمنی‌بخش، گواه راستین ، پیروز کام‌شکن  بزرگ منش؛ پاکاکه خداوند است از آنچه (بدو) شرک می‌ورزند» سوره حشر، آیه ۲۳.</ref><ref>النهایه، ابن اثیر، ج ۱، ص ۶۹. «اَمن».</ref>و روی‌کرد [[توحیدی]] را در [[زندگی]]، یگانه راه دست‌یابی به [[امنیّت]] [[روح]] و روان می‌شمرد: {{متن قرآن|وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«و چگونه از آنچه شریک (خداوند) قرار می‌دهید بهراسم در حالی که خود نمی‌هراسید از اینکه چیزی را شریک خداوند قرار داده‌اید که برهانی بر آن بر شما فرو نفرستاده است؛ پس اگر دانایید کدام‌یک از (ما) دو گروه به امن (و آرامش) سزاوارتر است؟» سوره انعام، آیه ۸۱.</ref>. [[انسان]] [[یکتاپرستی]] که در [[زندگی]] فقط یک [[هدف]] و یک مقصد را دنبال می‌کند، هرگز از این جهت با [[انسان]] چندگانه‌گرایی که [[روح]] و روانش را در میان اهداف و مقاصد گوناگون تقسیم کرده، یک‌سان نیست: {{متن قرآن|ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلًا فِيهِ شُرَكَاءُ مُتَشَاكِسُونَ وَرَجُلًا سَلَمًا لِرَجُلٍ هَلْ يَسْتَوِيَانِ مَثَلًا الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«خداوند به مردی (برده) مثل می‌زند که چند ارباب ناسازگار  در (مالکیت) او شریکند و مردی (برده) که فرمانبر یک تن است؛ آیا این دو در مثل برابرند؟ سپاس خداوند را، امّا بیشتر آنان نمی‌دانند» سوره زمر، آیه ۲۹.</ref>. ارضای نیاز [[فطری]] آرامش‌خواهی و امنیّت‌گرایی [[انسان]] در سطوح دیگر از مفاهیم [[دینی]] [[قرآن]] نیز مورد توجّه قرار گرفته است. مفاهیم [[توکّل]]، [[فلاح]]، [[تقوا]]، [[نجات]]، [[صبر]]، [[توبه]]، [[ولایت]]، [[رضا]] و... همگی به گونه‌ای با موضوع [[آرامش]] [[ارتباط]] دارند. افزون بر این، واژگان "سکینه" و "[[اطمینان]]" به طور ویژه درباره [[آرامش]] بحث می‌کنند<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
خط ۸۹: خط ۸۹:
*[[آرامش]]، خود ماهیّتی [[روحی]] و [[روانی]] دارد؛ امّا از آنجا که عوامل پدیدآورنده آن و موانع به هم زننده آن ممکن است ماهیّتی [[اعتقادی]]، [[روانی]] یا طبیعی داشته باشند می‌توان به تنویع و تقسیم آن پرداخت<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>:
*[[آرامش]]، خود ماهیّتی [[روحی]] و [[روانی]] دارد؛ امّا از آنجا که عوامل پدیدآورنده آن و موانع به هم زننده آن ممکن است ماهیّتی [[اعتقادی]]، [[روانی]] یا طبیعی داشته باشند می‌توان به تنویع و تقسیم آن پرداخت<ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>:
===[[آرامش]] [[اعتقادی]]===
===[[آرامش]] [[اعتقادی]]===
*تقاضای [[ابراهیم]] از [[خداوند]] برای [[مشاهده]] نمونه‌ای کوچک از [[رستاخیز]]، برای دست‌یابی به نوعی [[آرامش]] [[اعتقادی]] بوده است. او به این [[وعده الهی]]، [[ایمانی]] کامل و محکم داشت؛ امّا [[ذهن]] [[انسان]] به طور طبیعی باورهای غیر محسوس را به سان باورهای محسوس پذیرا نگشته، همواره پرسش‌هایی درباره ماهیّت و کیفیّت آنها در [[پندار]] می‌آفریند. این [[پرسش‌ها]] [[آرامش]] و [[ثبات]] [[اعتقادی]] [[انسان]] [[مؤمن]] را از او می‌گیرد؛ از این روی [[ابراهیم]] برای [[رهایی]] از این حالت، خواهان [[مشاهده]] چگونگی تحقّق آن فعل [[الهی]] می‌شود. {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ قَالَ بَلَى وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! به من بنمای چگونه مردگان را زنده می‌سازی؟ فرمود: آیا ایمان نداری؟ گفت: چرا امّا تا دلم آرام یابد؛ فرمود: چهار پرنده برگزین و نزد خود پاره پاره گردان سپس هر پاره‌ای از آنها را بر کوهی نه! آنگاه آنان را فرا خوان تا شتابان نزد تو آیند و بدان که خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۶۰.</ref><ref>قرطبی، ج ۳، ص ۱۹۵؛ المیزان، ج ۲، ص ۳۷۳؛ نمونه، ج ۲، ص۳۰۴ و ۳۰۵</ref> حواریّون [[عیسی]] نیز بنا به دیدگاه برخی [[تفاسیر]] از [[عیسی]] مائده‌ای آسمانی‌ طلبیدند تا به وسیله آن، [[پیامبری]] او و [[درستی]] ادّعاهایش برایشان [[آشکار]] شود یا با خوردن آن به [[آرامش]] [[اعتقادی]] [[دست]] یابند. {{متن قرآن|إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاء قَالَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاء تَكُونُ لَنَا عِيداً لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ}} <ref>هنگامی که حواریان گفتند: ای عیسی پسر مریم! آیا پروردگار تو یارایی دارد که برای ما از آسمان خوانی فرو فرستد؟ (عیسی) گفت: اگر مؤمنید از خداوند پروا کنید. گفتند: بر آنیم تا از آن بخوریم و دل‌هایمان اطمینان یابد و بدانیم که تو، به ما راست گفته‌ای و بر آن از گواهان باشیم. عیسی پسر مریم گفت: خداوندا! ای پروردگار ما! خوانی از آسمان بر ما فرو فرست تا برای ما، برای آغاز و انجام ما  عیدی و نشانه‌ای از سوی تو باشد و به ما روزی ده و تو بهترین روزی دهندگانی؛ سوره [[مائده]]، آیه:۱۱۲ ـ ۱۱۴.</ref><ref>قرطبی، ج ۶، ص ۲۳۶؛ المیزان، ج ۶، ص ۲۳۳ و ۲۳۴</ref><ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
*تقاضای [[ابراهیم]] از [[خداوند]] برای [[مشاهده]] نمونه‌ای کوچک از [[رستاخیز]]، برای دست‌یابی به نوعی [[آرامش]] [[اعتقادی]] بوده است. او به این [[وعده الهی]]، [[ایمانی]] کامل و محکم داشت؛ امّا [[ذهن]] [[انسان]] به طور طبیعی باورهای غیر محسوس را به سان باورهای محسوس پذیرا نگشته، همواره پرسش‌هایی درباره ماهیّت و کیفیّت آنها در [[پندار]] می‌آفریند. این [[پرسش‌ها]] [[آرامش]] و [[ثبات]] [[اعتقادی]] [[انسان]] [[مؤمن]] را از او می‌گیرد؛ از این روی [[ابراهیم]] برای [[رهایی]] از این حالت، خواهان [[مشاهده]] چگونگی تحقّق آن فعل [[الهی]] می‌شود. {{متن قرآن|وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِنْ قَالَ بَلَى وَلَكِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبِي قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَى كُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که ابراهیم گفت: پروردگارا! به من بنمای چگونه مردگان را زنده می‌سازی؟ فرمود: آیا ایمان نداری؟ گفت: چرا امّا تا دلم آرام یابد؛ فرمود: چهار پرنده برگزین و نزد خود پاره پاره گردان سپس هر پاره‌ای از آنها را بر کوهی نه! آنگاه آنان را فرا خوان تا شتابان نزد تو آیند و بدان که خداوند پیروزمندی فرزانه است» سوره بقره، آیه ۲۶۰.</ref><ref>قرطبی، ج ۳، ص ۱۹۵؛ المیزان، ج ۲، ص ۳۷۳؛ نمونه، ج ۲، ص۳۰۴ و ۳۰۵</ref> حواریّون [[عیسی]] نیز بنا به دیدگاه برخی [[تفاسیر]] از [[عیسی]] مائده‌ای آسمانی‌ طلبیدند تا به وسیله آن، [[پیامبری]] او و [[درستی]] ادّعاهایش برایشان آشکار شود یا با خوردن آن به [[آرامش]] [[اعتقادی]] [[دست]] یابند. {{متن قرآن|إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاء قَالَ اتَّقُواْ اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاء تَكُونُ لَنَا عِيداً لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ}} <ref>هنگامی که حواریان گفتند: ای عیسی پسر مریم! آیا پروردگار تو یارایی دارد که برای ما از آسمان خوانی فرو فرستد؟ (عیسی) گفت: اگر مؤمنید از خداوند پروا کنید. گفتند: بر آنیم تا از آن بخوریم و دل‌هایمان اطمینان یابد و بدانیم که تو، به ما راست گفته‌ای و بر آن از گواهان باشیم. عیسی پسر مریم گفت: خداوندا! ای پروردگار ما! خوانی از آسمان بر ما فرو فرست تا برای ما، برای آغاز و انجام ما  عیدی و نشانه‌ای از سوی تو باشد و به ما روزی ده و تو بهترین روزی دهندگانی؛ سوره [[مائده]]، آیه:۱۱۲ ـ ۱۱۴.</ref><ref>قرطبی، ج ۶، ص ۲۳۶؛ المیزان، ج ۶، ص ۲۳۳ و ۲۳۴</ref><ref>[[علی معموری|معموری، علی]]، [[آرامش (مقاله)| مقاله «آرامش»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱.</ref>.
=== [[آرامش روانی]]===
=== [[آرامش روانی]]===
*[[جان انسان]] همواره طالب رسیدن به مراحل [[کمال وجودی]] خویش است؛ بدین سبب همواره از حالی به حال دیگر درمی‌آید؛ امّا در هیچ مرحله‌ای به نهایت مطلوب خویش دست نیافته، باز خواهان دست‌یابی به مرحله‌ای دیگر است. [[قلب]] [[انسان]] در اثر این حالت، همواره از [[نگرانی]] و [[اضطراب]] آکنده است تا آنکه در [[سیر]] حرکت خویش به [[خداوند]] در نقش مبدأ و مقصد همه [[جهان هستی]] و جامع همه [[کمالات وجودی]] توجّه کند؛ آن‌گاه خود را در آرامشی بی‌کران می‌یابد: {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ}}<ref>«همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌های ایشان با یاد خداوند آرام می‌گیرد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref><ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۹، ص ۵۰.</ref>. این [[احساس]] [[آرامش]] مطلق فقط در این حالت پدید می‌آید: {{متن قرآن|ِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}<ref>«آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref><ref>روح المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۱۴.</ref>.
*[[جان انسان]] همواره طالب رسیدن به مراحل [[کمال وجودی]] خویش است؛ بدین سبب همواره از حالی به حال دیگر درمی‌آید؛ امّا در هیچ مرحله‌ای به نهایت مطلوب خویش دست نیافته، باز خواهان دست‌یابی به مرحله‌ای دیگر است. [[قلب]] [[انسان]] در اثر این حالت، همواره از [[نگرانی]] و [[اضطراب]] آکنده است تا آنکه در [[سیر]] حرکت خویش به [[خداوند]] در نقش مبدأ و مقصد همه [[جهان هستی]] و جامع همه [[کمالات وجودی]] توجّه کند؛ آن‌گاه خود را در آرامشی بی‌کران می‌یابد: {{متن قرآن|الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ}}<ref>«همان کسانی که ایمان آورده‌اند و دل‌های ایشان با یاد خداوند آرام می‌گیرد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref><ref>التفسیر الکبیر، ج ۱۹، ص ۵۰.</ref>. این [[احساس]] [[آرامش]] مطلق فقط در این حالت پدید می‌آید: {{متن قرآن|ِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ}}<ref>«آگاه باشید! با یاد خداوند دل‌ها آرام می‌یابد» سوره رعد، آیه ۲۸.</ref><ref>روح المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۱۴.</ref>.
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش