|
|
| خط ۱۰: |
خط ۱۰: |
|
| |
|
| ==مقدمه== | | ==مقدمه== |
| *در لغت مصدر باب [[افعال]] و از ماده [[سلم]] اشتقاق یافته است، که در معانی داخل شدن در [[آشتی]]، [[تسلیم شدن]] یا [[تسلیم]] نمودن چیزی به کسی، [[خالص]] نمودن [[عبادت]] و [[دین]] برای [[خدا]] به کار رفته است <ref>راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام.</ref>. | | *[[اسلام]] در لغت مصدر باب [[افعال]] و از ماده [[سلم]] اشتقاق یافته است، که در معانی داخل شدن در [[آشتی]]، [[تسلیم شدن]] یا [[تسلیم]] نمودن چیزی به کسی، [[خالص]] نمودن [[عبادت]] و [[دین]] برای [[خدا]] به کار رفته است<ref>راغب اصفهانی، ابوالقاسم، المفردات فی غریب القرآن، ذیل ماده اسلام؛ الصحاح، ذیل ماده اسلام. </ref>. همچنین به معنای صحت و [[عافیت]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰. </ref> و دوری از هرگونه [[عیب]] و [[نقص]] و [[فساد]]<ref>مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج۲، ص۷۱۵؛ التحقیق، ج۵ ص۱۹۱ـ ۱۹۲، "سلم". </ref> و موافقت شدید در مقابل [[خصومت]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸. </ref> نیز آمده است. مشتقات [[اسلام]] به صورت [[تسلیم]]، [[سلام]]، مُسَلَّمه، اِستِسْلام و سَلَم نیز به معنی [[صلح]]، [[آشتی]]، [[مسالمت]]، [[تسلیم شدن]] و [[خضوع]] به کار رفته است<ref>ر.ک: کوشا، محمد علی، مقاله «اسلام»، دانشنامه معاصر قرآن کریم؛ دیبا، حسین، مقاله «اسلام»،دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>. |
| *[[اسلام]]: [[تسلیم]] و [[انقیاد]] بر [[طاعت]] و قبول [[اوامر الهی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۲۶۶.</ref>، اظهار [[خضوع]] و [[التزام]] به آنچه [[نبی اکرم]]{{صل}} آورده است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۲۹۳.</ref>. اصل آن "[[سلم]]" به معنای صحت و [[عافیت]]<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۹۰.</ref>، موافقت شدید در مقابل [[خصومت]]<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۵، ص۱۸۸.</ref>. [[اسلام]] مترادف "[[تسلیم]]" است و "مُسلِم" دو معنا دارد: یکی اینکه شخص [[تسلیم]] [[امر]] [[خداوند]] است و دوم اینکه [[عبادت]] را خالصاً برای [[خدا]] به جای می‌آورد.
| | *[[اسلام]] در بابِ [[افعال]] دارای معانی زیر است: [[انقیاد]]<ref>لسان العرب، ج۶، ص۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج۲، ص۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰، "سلم". </ref>، [[امتثال امر]] و [[نهی]] بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]]<ref>تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹ـ۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص۷. </ref>، [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن<ref>خدا وانسان در قرآن، ص۲۵۶. </ref>، [[اذعان]] به [[حکم الهی]]، [[اخلاص]] در [[عبادت]]<ref>مجمع البحرین، ج۲، ص۴۰۷، "سلم". </ref> و ادای [[طاعات]] به دور از هرگونه [[فریب]]<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج۱، ج۳، ص۱۱۷. </ref>.<ref>ر.ک: دیبا، حسین، مقاله «اسلام»،دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰. </ref> |
| * [[اسلام]]، مصدر باب اِفعال به معنی "[[تسلیم شدن]]"، "[[اطاعت]] کردن" و "[[انقیاد]]" است. ریشه این کلمه از ماده [[سلم]] و مشتقات آن به صورت [[تسلیم]]، [[سلام]]، مُسَلَّمه، اِستِسْلام و سَلَم نیز به معنی [[صلح]]، [[آشتی]]، [[مسالمت]]، [[تسلیم شدن]] و [[خضوع]] به کار رفته است.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[اسلام - کوشا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]</ref>
| | *و در اصطلاح عبارت است از: [[تسلیم]] و [[انقیاد]] بر [[طاعت]] و قبول [[اوامر الهی]]<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۲۶۶. </ref>، اظهار [[خضوع]] و [[التزام]] به آنچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آورده است<ref>ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۲۹۳؛ الوجوه و النظائر، ج۱، ص۲۴۶.</ref>.<ref>ر.ک: کوشا، محمد علی، مقاله «اسلام»، دانشنامه معاصر قرآن کریم؛ دیبا، حسین، مقاله «اسلام»،دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref> در این صورت [[مسلمان]] دارای دو معنا خواهد بود: یکی اینکه شخص [[تسلیم]] [[امر خداوند]] است و دوم اینکه [[عبادت]] را [[خالص]] برای [[خداوند]] انجام می‌‌دهد<ref>ر.ک: کوشا، محمد علی، مقاله «اسلام»، دانشنامه معاصر قرآن کریم. </ref>. |
| *واژه اسلام مصدر باب اِفعال از ماده "س ـ ل ـ م"<ref>لسان‌العرب، ج۶، ص۳۴۵، "سلم"؛ تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹ـ۳۸۰؛ مجمع‌البیان، ج۲، ص۷۱۵.</ref> به معنای صحت و [[عافیت]] و دوری از هرگونه [[عیب]] و [[نقص]] و [[فساد]]<ref>مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰ـ ۹۱؛ مجمع البیان، ج۲، ص۷۱۵؛ التحقیق، ج۵ ص۱۹۱ـ ۱۹۲، "سلم".</ref> و در بابِ [[افعال]] به معانی زیر است: [[انقیاد]]<ref>لسان العرب، ج۶، ص۳۴۵؛ مجمع البحرین، ج۲، ص۴۰۷؛ مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰، "سلم".</ref>، [[امتثال]] [[امر و نهی]] بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]]<ref>تفسیر ماوردی، ج۱، ص۳۷۹ـ۳۸۰؛ مبادی‌الاسلام، ص۷.</ref>، [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن<ref>خدا وانسان در قرآن، ص۲۵۶.</ref>، [[اذعان]] به [[حکم]] [[الهی]]، [[اخلاص]] در [[عبادت]]<ref>مجمع البحرین، ج۲، ص۴۰۷، "سلم".</ref> و ادای [[طاعات]] به دور از هرگونه [[فریب]]<ref>مجمع البیان، ج۲، ص۷۱۵؛ تفسیر مراغی، مج۱، ج۳، ص۱۱۷.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>. | | *رابطه میان معنای اصطلاحی و لغوی [[اسلام]] این است که [[دین اسلام]] سراسر [[اطاعت]] در برابر [[خداوند]] و [[پذیرش]] و [[انقیاد اوامر]]، بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]] است<ref>مبادی الاسلام، ص۷. </ref> و در آن، [[سلامت]] از [[امتناع]] و [[سرکشی]] وجود دارد<ref>مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰، ۹۱. </ref>؛ [[انسان]] [[مسلمان]] با اظهار [[فروتنی]] و ابراز [[پذیرش]] [[شریعت]]، به آنچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آورده، ملتزم شده است<ref>لسان العرب، ج۶، ص۳۴۵. </ref>.<ref>ر.ک: دیبا، حسین، مقاله «اسلام»،دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰. </ref> |
| *برخی اصل واحد در این ماده را موافقت کامل ظاهری و [[باطنی]] دانسته‌اند. به‌گونه‌ای که مخالفتی در کار نباشد و معانی دیگری مانند [[انقیاد]]، [[صلح]] و [[رضا]] را از لوازم این معنا به شمار آورده‌اند<ref>التحقیق، ج۵، ص۱۹۱، «سلم».</ref>. اسلام در اصطلاح، بر [[شریعت]] [[پیامبر خاتم]]{{صل}} اطلاق شده است<ref>الوجوه و النظائر، ج۱، ص۲۴۶.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>. | |
| *رابطه میان معنای اصطلاحی و معانی لغوی اسلام این است که [[دین اسلام]] سراسر [[طاعت]] در برابر [[خداوند]] و [[پذیرش]] و [[انقیاد]] [[اوامر]]، بدون هیچ‌گونه [[اعتراض]] است<ref>مبادی الاسلام، ص۷.</ref>، و در آن، [[سلامت]] از [[امتناع]] و [[سرکشی]] وجود دارد<ref>مقاییس اللغه، ج۳، ص۹۰، ۹۱.</ref>؛ [[انسان]] [[مسلمان]] با اظهار [[فروتنی]] و ابراز [[پذیرش]] [[شریعت]]، به آنچه [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آورده، ملتزم شده است<ref>لسان العرب، ج۶، ص۳۴۵.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>. | |
| *ایزوتسو با ریشه‌یابی کلمه اسلام در میان اعرابِ پیش از اسلام بر این [[باور]] است که این واژه مانند بیشتر اصطلاحات کلیدی [[قرآن]] پیشینه‌ای خاص در [[جاهلیت]] دارد. به [[عقیده]] وی این اصطلاح در آن دوران به‌طور کلی به معنای ترک کردن و دست کشیدن بوده است و [[عربها]] هنگامی فعل "اَسْلَمَ" را به‌کار می‌بردند که شخص از چیزی که برای او بسیار [[عزیز]] و گرانبها بود دست می‌کشید و آن را به دیگری که خواستار آن بود وا‌می‌گذاشت و در صورتی که آن چیز خودِ شخصِ وی باشد که گرانبهاترین موجودی [[انسان]] است، در این حالت اسلام به معنای [[اطاعت]] کلی و بی قید و شرط و [[تسلیم محض]] بودن است<ref>خدا و انسان در قرآن، ص۲۵۶.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
| |
| *وی [[حقیقت اسلام]] را در [[فرهنگ قرآن]] حاکی از پیدایش دوره‌ای [[جدید]] در [[زندگی]] [[عربها]] پس از گذراندن [[دوران جاهلیت]] می‌داند. به [[عقیده]] وی واژه اسلام در برابر [[جاهلیت]] است؛ [[مسلمان]] بودن این است که [[انسان]] از همه خودپسندیها و [[مغرور]] بودن به [[قدرت]] [[دست]] کشیده، در برابر [[خداوند]] همچون [[بنده]] [[خدمتگزاری]] حالت [[خضوع]] و [[اطاعت]] و [[فروتنی]] را برگزیند<ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
| |
| *این حالت، پایان دوره [[جاهلیت]] است که در آن، [[مغرور]] بودن به [[قدرت]] بشری، [[اعتماد]] به نفس نامحدود، [[استقلال]] مطلق و [[تصمیم]] تزلزل‌ناپذیر برای سر فرود نیاوردن در برابر هیچ قدرتی جزء لاینفک [[زندگی]] بوده است<ref>خدا و انسان در قرآن، ص۲۵۷ـ۲۷۷.</ref><ref>[[حسین دیبا|دیبا، حسین]]، [[ اسلام - حسین دیبا (مقاله)|مقاله «اسلام»]]،[[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳، ص۲۳۷ - ۲۶۰.</ref>.
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
