←نقش قبیله مذحج در وقایع و حوادث صدر اسلام
(←منابع) |
|||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
مذحجیان در [[سال دهم هجری]] و در پی ارسال سریهای به [[فرماندهی]] علی{{ع}} توسط [[پیامبر]]{{صل}}، با [[حضرت]] آشنا شدند و با [[مشاهده]] [[رفتار]] [[پسندیده]] و [[منطق]] والای علی{{ع}}، جملگی به [[اسلام]] گرویدند. در پی این واقعه، [[قوم]] [[مذحج]] از ارادتمندان [[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} و [[دوستداران]] آن حضرت گردیدند و بر این ارادتمندی خود، پس از [[رحلت نبی خاتم]]{{صل}} نیز، همچنان باقی و [[استوار]] ماندند. آنان در دوران [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} و در پی برپا شدن [[فتنه]] [[جمل]] و با فراخوان دادن [[مردم کوفه]] از سوی علی{{ع}} جهت مقابله با [[ناکثین]]، چونان [[قبایل]] دیگر [[کوفی]] به [[یاری امام]] شتافتند.<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۳۵؛ محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۳، ص۵۱۳.</ref> در این [[جنگ]] [[مالک اشتر]] عهدهدار [[ریاست]] [[نخع]] و فرماندهی [[میمنه]] [[سپاه امام]]{{ع}} بود. وی در این [[پیکار]] با رجزخوانیهای خود یارانش را تشجیع میکرد.<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ۲۳۵-۲۳۷.</ref> نقل است که گروهی از نخعیان به همراه جمعی از [[همدانیان]] جهت پراکنده ساختن [[مردم]] از اطراف شتر [[عایشه]] به [[دستور امام]] [[حمله]] بردند و مردم را از اطراف آن پراکنده ساختند. <ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیجا، دارالاحیاء الکتب العربیه، بیتا، ج ۱، ص۲۶۵.</ref> | مذحجیان در [[سال دهم هجری]] و در پی ارسال سریهای به [[فرماندهی]] علی{{ع}} توسط [[پیامبر]]{{صل}}، با [[حضرت]] آشنا شدند و با [[مشاهده]] [[رفتار]] [[پسندیده]] و [[منطق]] والای علی{{ع}}، جملگی به [[اسلام]] گرویدند. در پی این واقعه، [[قوم]] [[مذحج]] از ارادتمندان [[امیرالمؤمنین علی]]{{ع}} و [[دوستداران]] آن حضرت گردیدند و بر این ارادتمندی خود، پس از [[رحلت نبی خاتم]]{{صل}} نیز، همچنان باقی و [[استوار]] ماندند. آنان در دوران [[خلافت امیرالمؤمنین]]{{ع}} و در پی برپا شدن [[فتنه]] [[جمل]] و با فراخوان دادن [[مردم کوفه]] از سوی علی{{ع}} جهت مقابله با [[ناکثین]]، چونان [[قبایل]] دیگر [[کوفی]] به [[یاری امام]] شتافتند.<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۳۵؛ محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۳، ص۵۱۳.</ref> در این [[جنگ]] [[مالک اشتر]] عهدهدار [[ریاست]] [[نخع]] و فرماندهی [[میمنه]] [[سپاه امام]]{{ع}} بود. وی در این [[پیکار]] با رجزخوانیهای خود یارانش را تشجیع میکرد.<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ۲۳۵-۲۳۷.</ref> نقل است که گروهی از نخعیان به همراه جمعی از [[همدانیان]] جهت پراکنده ساختن [[مردم]] از اطراف شتر [[عایشه]] به [[دستور امام]] [[حمله]] بردند و مردم را از اطراف آن پراکنده ساختند. <ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیجا، دارالاحیاء الکتب العربیه، بیتا، ج ۱، ص۲۶۵.</ref> | ||
در [[جنگ صفین]] نیز مذحجیان، عمده [[یاران]] [[وفادار]] حضرت را تشکیل میدادند. در این جنگ، علی{{ع}} بر اساس تقسیمبندی [[قبایل کوفه]]، آنها را در هفت [[لشکر]] جای داد و برای هر کدام فرماندهی تعیین نمود و فرماندهی قبیله مذحج و اشعر را به [[نضر بن زیاد حارثی]] واگذارد<ref>محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۳، ص۵۶۶.</ref> و [[مالک بن حارث نخعی]] را به عنوان [[فرمانده]] میمنه و [[پرچمدار]] مذحجیان [[سپاه]] تعیین کرد.<ref>ابن خلدون، محمد، تاریخ، ج۲، ص۱۷۲-۱۷۴.</ref> از چهرههای بارز دیگر مذحجیان در این جنگ میتوان به نام «[[عمار یاسر العنسی]]» و «[[اویس بن عامر مرادی]]» معروف به [[اویس قرنی]] اشاره کرد. | در [[جنگ صفین]] نیز مذحجیان، عمده [[یاران]] [[وفادار]] حضرت را تشکیل میدادند. در این جنگ، علی{{ع}} بر اساس تقسیمبندی [[قبایل کوفه]]، آنها را در هفت [[لشکر]] جای داد و برای هر کدام فرماندهی تعیین نمود و فرماندهی قبیله مذحج و اشعر را به [[نضر بن زیاد حارثی]] واگذارد<ref>محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۳، ص۵۶۶.</ref> و [[مالک بن حارث نخعی]] را به عنوان [[فرمانده]] میمنه و [[پرچمدار]] مذحجیان [[سپاه]] تعیین کرد.<ref>ابن خلدون، محمد، تاریخ، ج۲، ص۱۷۲-۱۷۴.</ref> از چهرههای بارز دیگر مذحجیان در این جنگ میتوان به نام «[[عمار بن یاسر العنسی]]» و «[[اویس بن عامر مرادی]]» معروف به [[اویس قرنی]] اشاره کرد. | ||
مذحجیان در [[نهضت امام حسین]]{{ع}}، نقشهای متفاوتی از خود بروز دادند. چندان که برخی همچون [[هانی بن عروه]] تا پای [[جان]] بر [[بیعت]] خود با [[مسلم بن عقیل]] –نماینده [[امام حسین]]{{ع}}- [[وفادار]] و [[استوار]] ماندند و بسیاری نیز تن به خواری و سستی دادند و از بیعت او پا پس کشیدند.<ref>محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۵، ص۳۷۹؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۶۱</ref> جمعی از آنان همانند [[حجاج بن مسروق جعفی]]، [[زید بن معقل]]، [[عمرو بن مطاع جعفی]]، [[عمیر بن عبدالله مذحجی]]، [[مجمع بن عبدالله عائذی]] و پسرش [[عائذ]]، [[نافع بن هلال جملی]]، [[واضح ترک]] [[غلام]] [[حارث مذحجی]] و [[یزید بن مغفل جعفی]] در [[روز عاشورا]] در [[سپاه امام]] بودند و به [[شهادت]] رسیدند، گروه زیادی از آنان نیز به [[فرماندهی]] [[عمرو بن حجاج زبیدی]] و [[شبث بن ربعی نخعی]] در [[سپاه عمر بن سعد]] در [[کربلا]] حاضر شدند و دست به [[خون]] [[اباعبدالحسین]]{{ع}} و یارانش آلودند. [[قوم]] [[مذحج]] در بازگشت از این [[سفر]]، هفت سر از [[شهدای کربلا]] را برای [[عبیدالله بن زیاد]] به ارمغان بردند.<ref>سید بن طاوس، لهوف، ص۸۵؛ عمر کحاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۱۰۶۲</ref> این [[اختلاف]] نقشها، در [[قیام مختار]] شکل وسیعتر به خود گرفت، تا جایی که بسیاری از سران [[قبایل]] [[مذحج]] [[کوفه]] را رو در روی یکدیگر قرار داد. چندان که افرادی چون [[ابراهیم بن مالک اشتر نخعی]] و یارانش در یک سو و اشرافی مانند [[شبث بن ربعی مذحجی]] و [[زحر بن قیس بن مالک بدائی]] و [[عمرو بن حجاج زبیدی]] و بعدها [[عبیدالله بن حر جعفی]] به همراه یارانشان در سوی دیگر میدان قرار گرفتند. <ref>ر. ک. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۶، ص۱۸-۳۳</ref> | مذحجیان در [[نهضت امام حسین]]{{ع}}، نقشهای متفاوتی از خود بروز دادند. چندان که برخی همچون [[هانی بن عروه]] تا پای [[جان]] بر [[بیعت]] خود با [[مسلم بن عقیل]] –نماینده [[امام حسین]]{{ع}}- [[وفادار]] و [[استوار]] ماندند و بسیاری نیز تن به خواری و سستی دادند و از بیعت او پا پس کشیدند.<ref>محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۵، ص۳۷۹؛ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۶۱</ref> جمعی از آنان همانند [[حجاج بن مسروق جعفی]]، [[زید بن معقل]]، [[عمرو بن مطاع جعفی]]، [[عمیر بن عبدالله مذحجی]]، [[مجمع بن عبدالله عائذی]] و پسرش [[عائذ]]، [[نافع بن هلال جملی]]، [[واضح ترک]] [[غلام]] [[حارث مذحجی]] و [[یزید بن مغفل جعفی]] در [[روز عاشورا]] در [[سپاه امام]] بودند و به [[شهادت]] رسیدند، گروه زیادی از آنان نیز به [[فرماندهی]] [[عمرو بن حجاج زبیدی]] و [[شبث بن ربعی نخعی]] در [[سپاه عمر بن سعد]] در [[کربلا]] حاضر شدند و دست به [[خون]] [[اباعبدالحسین]]{{ع}} و یارانش آلودند. [[قوم]] [[مذحج]] در بازگشت از این [[سفر]]، هفت سر از [[شهدای کربلا]] را برای [[عبیدالله بن زیاد]] به ارمغان بردند.<ref>سید بن طاوس، لهوف، ص۸۵؛ عمر کحاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۱۰۶۲</ref> این [[اختلاف]] نقشها، در [[قیام مختار]] شکل وسیعتر به خود گرفت، تا جایی که بسیاری از سران [[قبایل]] [[مذحج]] [[کوفه]] را رو در روی یکدیگر قرار داد. چندان که افرادی چون [[ابراهیم بن مالک اشتر نخعی]] و یارانش در یک سو و اشرافی مانند [[شبث بن ربعی مذحجی]] و [[زحر بن قیس بن مالک بدائی]] و [[عمرو بن حجاج زبیدی]] و بعدها [[عبیدالله بن حر جعفی]] به همراه یارانشان در سوی دیگر میدان قرار گرفتند. <ref>ر. ک. محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک(تاریخ الطبری)، ج۶، ص۱۸-۳۳</ref> |