کلیات فقه سیاسی (کتاب)
کلیات فقه سیاسی کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مباحثی پیرامون فقه سیاسی و کلیات آن می‌پردازد. این کتاب به قلم اصغرآقا مهدوی و سید محمد صادق کاظمی نگاشته شده و انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه نشر آن را به عهده داشته است.[۱]
| کلیات فقه سیاسی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | اصغرآقا مهدوی و سید محمد صادق کاظمی |
| موضوع | فقه سیاسی |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه|انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]][[رده:انتشارات انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه]] |
| محل نشر | ت‍ه‍ران |
| سال نشر | ۱۳۹۹ ش |
| تعداد صفحه | ۲۴۰ |
| شابک | ۹۷۸-۶۰۰-۲۹۸-۲۶۰-۵ |
| شماره ملی | ۵۶۸۷۸۶۰ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «فقه سیاسی استنباط احکام شرعیه فرعی در حوزه سیاست از ادله تفصیلی آن است. فقه سیاسی درصدد پاسخ به پرسش‌های متعدد عرصه سیاست و همچنین در تلاش برای ارائه نظام مطلوب سیاسی است. مخالفت نبی مکرم اسلام (ص) با پایه‌های نظام طبقاتی غیرعادلانه در جامعه مکه که به معنای مخالفت با نظام‌های تصمیم گیر قدرت تلقی می‌‌شد، از همان ابتدا نشان از نگرش‌های سیاسی دین مبین اسلام داشت. پاسخ به پرسش‌های متعددی از امور سیاسی که از ائمه اطهار (ع) پرسیده می‌‌شد، در کنار روایاتی که ابتدائا اهل بیت می‌‌فرمودند، پایه ریزی بخشی از فقه را به دنبال داشت که مربوط به سیاست و حکومت است. فقهای شیعه نیز در دوران غیبت به تبعیت از ائمه اطهار (ع) تلاش نمودند تا حیات سیاسی شیعه حفظ و به نسل‌های آینده منتقل شود. در کتاب حاضر تلاش شده است تا ضمن تبیین موضوع، منابع، روش و تاریخ و مسائل فقه سیاسی بررسی شود تا خوانندگان محترم تصویری کلان از فقه سیاسی دریافت نمایند».[۱]
فهرست کتاب
- مقدمه
- فصل اول: مفاهیم و کلیات
- ۱. سیاست
- ۲. فقه
- ۲ـ۱. معنای لغوی
- ۲ـ۲. معنای اصطلاحی
- ۳. فقه سیاسی
- ۴. فقه حکومتی
- ۵. سیر تطور فقه در بستر زمان
- ۵ـ۱. دوره تشریع و تدوین اولیه (دوران نبی اکرم(ص)ـ ۹۵ق)
- ۵ـ۲. تکوین کلیات علم فقه (۹۵ـ ۲۶۰ق)
- ۵ـ۳. عصر طلایی اجتهاد و تبویب و پالایش منابع حدیثی (۲۶۰ـ ۴۶۰ق)
- ۵ـ۴. عصر رکود اجتهاد (۴۶۰ ـ ۶۰۰ق)
- ۵ـ۵. عصر نشاط دوباره اجتهاد (۶۰۰ـ ۱۰۳۰ق)
- ۵ـ ۶. عصر اخباری‌گری (۱۰۳۰ـ ۱۱۸۵)
- ۵ـ۷. عصر نشاط مجدد اجتهاد (۱۱۸۵ تاکنون)
- ۶. سیر تطور فقه سیاسی در بستر تاریخ
- ۶ـ۱. دوران پرسش و تکوین (۹۵ـ ۲۶۰ق)
- الف) زوال بنی‌امیه و خلافت بنی‌عباس
- ب) وکالت شیعی
- ج) شرایط جامعه اسلامی
- د) ظهور فرق مذهبی در میان شیعیان و وقوع قیام‌های شیعی متعدد
- هـ) آمادگی بیشتر شیعیان برای عصر غیبت
- ۶ـ۲. دوران رشد و نمو فقه سیاسی (۲۶۰ـ ۹۱۶ق)
- ۶ـ۳. دوره تنقیح فقه سیاسی (۹۱۶ـ ۱۲۴۵ق)
- ۶ـ۴. دوره توجه به اندیشه‌های جدید: راهی برای مهار قدرت (۱۲۸۱ـ ۱۳۲۷ق)
- ۶ـ۵. دوره تأسیس حکومت (۱۲۴۵ق ـ ۱۳۹۹ق)
- ۶ـ۶. دوران گستردگی و شکوفایی (۱۳۹۹ق تا کنون)
- ۷. ابواب فقه
- ۷ـ۱. دسته‌بندی محقق حلی و سلار دیلمی (رحمه الله)
- ۷ـ۲. دسته‌بندی شهید ثانی
- ۸. ابواب فقه سیاسی
- ۹. آشنایی با منابع فقه و متون فقه سیاسی
- ۱۰. روش‌شناسی فقه سیاسی
- ۱۰ـ۱. نص‌گرایی از منظر روش اجتهادی
- ۱۰ـ۲. توجه به مقضیات زمان و مکان
- خلاصه مطالب فصل اول
- سؤالات فصل اول
- فصل دوم: قلمرو فقه در عصر سیاست و اجتماع
- ۱. فقه حداقلی
- ۱ـ۱. نقد کلی نگاه حداقلی
- ۲. فقه حداکثری
- ۳. قول به تفصیل
- ۴. جمع‌بندی (دیدگاه امام خمینی رحمه الله)
- ۵. مناسبات فقه و سیاست
- ۵ـ۱. غایی یا ابزاری بودن فقه در تناسب با سیاست
- ۵ـ۲. ترجیح حفظ حکومت بر اجرای دیگر احکام اسلامی
- ۵ـ۳. ترجیح اجرای احکام دیگر الهی بر حفظ حکومت
- جمع‌بندی
- خلاصه مطالب فصل دوم
- سؤالات فصل دوم
- فصل سوم: ابواب، اصول و قواعد فقه سیاسی
- ۱. امر به معروف و نهی از منکر
- ۱ـ۱. وجوه سیاسی امر به معروف و نهی از منکر
- ۱ـ۲. امر به معروف و نهی از منکر در کتب فقهی
- ۱ـ۳. کلام حق نزد امام جائر
- ۲. جهاد
- ۲ـ۱. جهاد ابتدایی
- ۲ـ۱ـ۱. هدف و غرض از جهاد ابتدایی
- ۲ـ۱ـ۲. جهاد ابتدایی و حاکم در عصر غیبت
- ۲ـ۲. جهاد دفاعی
- ۲ـ۳. جهاد با شورشگران (بغاه)
- ۲ـ۴. مسائل جدید سیاسی در جهاد
- ۳. کتاب القضاء
- ۳ـ۱. ولایت قضا
- ۴. کتاب الحدود
- ۴ـ۱. اجرای حدود در عصر غیبت
- ۴ـ۲. سیاسی‌ترین مفهوم کتاب الحدود؛ محاربه
- ۵. برخی از قواعد فقه سیاسی
- ۵ـ۱. قاعده عدم اختلال در نظام
- ۵ـ۲. قاعده نفی سبیل کافران بر مسلمانان
- ۵ـ۳. قاعده اهم و مهم
- ۵ـ۴. برخی قواعد دیگر فقه سیاسی
- ۶. برخی از مسائل جدید در فقه سیاسی
- ۶ـ۱. انتخابات
- ۶ـ۱ـ۱. اعلام نامزدی (کاندیداتوری)
- ۶ـ۱ـ۲. تبلیغات
- ۶ـ۲. کارآمدی و مؤلفه‌های سنجش آن
- ۶ـ۳. برخی مسائل دیگر در فقه سیاسی
- خلاصه مطالب فصل سوم
- سؤالات فصل سوم
- فصل چهارم: دولت و ولایت در فقه شیعه
- ۱. مشروعیت
- ۱ـ۱. مشروعیت در نظام اندیشه‌ای غرب
- ۱ـ۲. مشروعیت در اندیشه سیاسی شیعیان
- ۱ـ۲ـ۱. مشروعیت الهی
- الف) اصل عدم ولایت
- ب) نص: تنها منبع مشروعیت
- ج) ناتوانی عقل بشری و نیاز به عصمت و علم
- د) نقص طرق دیگر مشروعیت
- ۱ـ۲ـ۲. مشروعیت الهی ـ مردمی
- الف) استدلال عقلی
- ب) دلیل نقلی
- ۲. بسط مفهومی ولایت فقیه
- ۲ـ۱. ولایت
- ۲ـ۱ـ۱. ولایت در لغت
- ۲ـ۱ـ۲. ولایت به معنای اصطلاحی
- الف) ولایت در کتب فقهی
- ۲ـ۲. شئون سه‌گانه ولایت فقها
- ۲ـ۳. ولایت فقیه: گفتمان اصلی شیعه در دوران غیبت
- ۲ـ۳ـ۱. شیخ مفید تا محقق کرکی (شیخ مفید تا تأسیس سلسله صفوی)
- ۲ـ۳ـ۲. محقق کرکی تا پایان جنگ‌های ایران و روس
- ۲ـ۳ـ۳. میرزای شیرازی تا پایان مشروطه
- ۲ـ۳ـ۴. امام خمینی رحمه الله تا کنون
- ۳. دلایل ولایت فقها در عصر غیبت
- ۳ـ۱. ادله عقلی
- ۳ـ۲. ادله نقلی
- الف) مقبوله عمر بن حنظله
- ب) فقها وارثین انبیا
- ج) توقیع مبارک امام زمان(ع)
- د) روایات دیگر
- ۴. حدود اختیارات ولی فقیه
- ۴ـ۱. اختیارات مقید (ولایت مقیده)
- ۴ـ۲. اختیارات مطلق (ولایت مطلقه)
- ۵. جایگاه مردم در حکومت اسلامی
- ۶. نقش مردم در نظریه نصب
- ۷. حقوق و وظایف متقابل مردم و دولت
- ۸. بیعت
- ۹. انتخابات
- ۹ـ۱. حجیت رأی اکثریت
- ۹ـ۲. نقش مشروط اکثریت رأی مردم
- ۹ـ۲ـ۱. مذمت اکثریت در قرآن
- ۱۰. مشورت
- خلاصه مطالب فصل چهارم
- سؤالات فصل چهارم
- منابع و مآخذ
- کتاب‌ها
- مقالات
- نمایه‌ها
- نمایه آیات
- نمایه روایات
- نمایه اصطلاحات
- نمایه اشخاص
دربارهٔ پدیدآورندگان
- آقای دکتر اصغرآقا مهدوی (متولد ۱۳۴۰ش)، همکاری با دانشگاه امام صادق(ع) ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «التزام سیاسی در فقه امامیه» و «بررسی تطبیقی منابع قدرت سیاسی جبهه کفر و ایمان در قرآن کریم» برخی از این آثار است.[۲]
- در مورد سید محمد صادق کاظمی اطلاعاتی در دست نیست.