تحکیم ولایت با مؤمنان

ولایت، امام و مؤمنین

ولایت معانی متعددی دارد که پذیرش امام و اطاعت از ایشان در همۀ امور، از مهمترین آنها است. معنای دیگر ولایت، دوست داشتن امام و نیز سایر مؤمنین است و در زمان غیبت معصوم دوست داشتن منتظران امام زمان(ع) است. در زمان غیبت کبری معصوم ولایت دارد و معنای ولایت آن است که جامعه ای به هم پیوسته و متحد را تشکیل دهد یعنی امام معصوم باید ولایتش را بر جامعه اعمال کند منتها زمانی که امام معصوم حضور نداشته باشد باید کسی باشد که این ولایت را بتواند اعمال کند؛ زیرا جامعۀ بدون اختیارات حکومتی برای فقیه در زمان غیبت جامعه ای است که مردمش از هم پراکنده‌اند و هیچ ارتباطی مردم را به هم وصل نمی‌کند. پس اگر بخواهند به هم بپیوندند باید یک حاکم باشد که دستور دهد و اینها اطاعت کنند و همدیگر را هم در راه این اطاعت نگه دارند و تثبیت کنند. جامعه ای که در آن حکومت وجود دارد از یک طرف با امام پیوند دارد و از طرفی دیگر با مردم. کسانی که می‌‌گویند در زمان غیبت کبری نباید حکومت تشکیل داد یا لازم نیست حکومت داشته باشیم در حقیقت منکرین ولایتند. منکر ولایت نه به معنی ولایت فقیه بلکه به معنای ولایت معصوم^[۱].

وظایف منتظران در رابطه با تحکیم ولایت با مؤمنان

بعد از اثبات اینکه جامعۀ منتظر باید دارای حکومت و ولایت باشد باید گفت منتظران راستین نسبت به حفظ تحکیم ولایت با مؤمنان چندین وظیفه دارند که عبارت‌اند از:

پیوند ولایی با مؤمنین: مؤمنین با هم رابطۀ ولایی دارند، همان‌طور که با امام رابطۀ ولایی دارند^[۲]. آیات آخر سورۀ انفال، دربارۀ ولایت مؤمنین با یکدیگر می‌‌فرماید: ﴿أُولَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ﴾^[۳] و در مورد کفّار در آیۀ بعد نیز می‌‌فرماید که آنها هم ﴿بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ﴾^[۴]؛ هم مؤمنین اولیای یکدیگرند و با همدیگر پیوند ولایتی دارند، هم کفّار با یکدیگر پیوند ولایتی دارند. پس این تکلیف است به زبان اِخبار امّا در واقع انشاء است و معنایش این است مؤمن با مؤمن بایستی پیوند ولایتی داشته باشد، و این همان وحدت است^[۵].
قطع ولایت با کفار: منتظران راستین برای حفظ تحکیم ولایت با مؤمنان نباید با کفار ولایت داشته باشند. ولایت کفّار، مسلمان‌ها را نابود می‌‌کند مانند ولایتی که برخی از کشورها با رژیم صهیونیستی ایجاد کرده‌اند و به مبادلۀ کلمات محبّت‌آمیز و ارتباطات گوناگون سیاسی و اقتصادی و غیره با آنها پرداخته‌اند. قرآن می‌فرماید: ﴿إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ﴾^[۶]؛ اگر چنانچه این قطع ولایت بین مؤمنین و کفّار رعایت نشود در زمین، فتنه و فساد کبیر به وجود می‌‌آید^[۷].
یاری رساندن به مؤمنین در اطاعت از ولی: ولایت یک رابطه است اما دو نوع رابطه در نتیجۀ ولایت ایجاد می‌‌شود. یک رابطه ولایت طولی و یک رابطه ولایت عرضی. رابطۀ ولایت طولی این است که امام معصوم(ع) ولی جامعه بشود و در نتیجه اطاعت از او بر انسان واجب می‌‌شود. یک رابطه ای هم بین افراد این مجموعه با هم شکل می‌‌گیرد یعنی مردم باید همدیگر را در اطاعت از ولی یاری کنند و همدیگر را در خط اطاعت نگه دارند. افراد جامعه باید یکدیگر را در این خط اطاعت از امام و ولی و فرمانبری کمک کنند و نگه دارند: ﴿وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾^[۸] این دو خط ولایت عرضی و ولایت طولی در این آیه کاملا تبیین شده است. مؤمنون اولیاء بعض هستند^[۹].
امر به معروف و نهی از منکر: امر به معروف و نهی از منکر ﴿يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ﴾^[۱۰] نقش بنیادین و اساسی در شکل‌گیری یک جامعۀ واحد اسلامی دارد. یعنی جامعه ای که امر به معروف و نهی از منکر ندارد نمی‌تواند اسلامی باشد. چون آنچه تار و پود جامعه را ایجاد می‌‌کند امر به معروف و نهی از منکر است که گاهی در آیات قرآن کریم از تواصی به حق و تواصی به صبر از آن تعبیر شده است: ﴿وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ﴾^[۱۱].^[۱۲]

پرسش مستقیم

منتظران راستین نسبت به حفظ تحکیم ولایت با مؤمنان چه وظیفه‌ای دارند؟ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

حسینی خامنه‌ای، سید علی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای
اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی
سوزنچی، حسین، وبگاه جوان آنلاین

پانویس

↑ ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.
↑ ر.ک: سوزنچی، حسین، وبگاه جوان آنلاین.
↑ «کسانی که ایمان آورده و هجرت گزیده‌اند و در راه خداوند با مال و جانشان جهاد کرده‌اند و کسانی که (به آنان) پناه داده و یاری رسانده‌اند دوستان یکدیگرند» سوره انفال، آیه ۷۲.
↑ «آنان دوستان يكديگرند» سوره مائده، آیه ۵۱.
↑ ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
↑ «و کافران (نیز) دوستان یکدیگرند و اگر آن (دستور) را انجام ندهید در زمین، آشوب و تباهی بزرگی رخ خواهد داد» سوره انفال، آیه ۷۳.
↑ ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
↑ «و مردان و زنان مؤمن، دوستان یکدیگرند که به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند و نماز را برپا می‌دارند و زکات می‌پردازند و از خداوند و پیامبرش فرمان می‌برند، اینانند که خداوند به زودی بر آنان بخشایش می‌آورد، به راستی خداوند پیروزمندی حکیم است» سوره توبه، آیه ۷۱.
↑ ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.
↑ «و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا می‌خوانند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند و اینانند که رستگارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.
↑ «جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۳ ـ ۴
↑ ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.

[1] ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.

[2] ر.ک: سوزنچی، حسین، وبگاه جوان آنلاین.

[3] «کسانی که ایمان آورده و هجرت گزیده‌اند و در راه خداوند با مال و جانشان جهاد کرده‌اند و کسانی که (به آنان) پناه داده و یاری رسانده‌اند دوستان یکدیگرند» سوره انفال، آیه ۷۲.

[4] «آنان دوستان يكديگرند» سوره مائده، آیه ۵۱.

[5] ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.

[6] «و کافران (نیز) دوستان یکدیگرند و اگر آن (دستور) را انجام ندهید در زمین، آشوب و تباهی بزرگی رخ خواهد داد» سوره انفال، آیه ۷۳.

[7] ر.ک: حسینی خامنه‌ای، سید علی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.

[8] «و مردان و زنان مؤمن، دوستان یکدیگرند که به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند و نماز را برپا می‌دارند و زکات می‌پردازند و از خداوند و پیامبرش فرمان می‌برند، اینانند که خداوند به زودی بر آنان بخشایش می‌آورد، به راستی خداوند پیروزمندی حکیم است» سوره توبه، آیه ۷۱.

[9] ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.

[10] «و باید از میان شما گروهی باشند که (مردم را) به نیکی فرا می‌خوانند و به کار شایسته فرمان می‌دهند و از کار ناشایست باز می‌دارند و اینانند که رستگارند» سوره آل عمران، آیه ۱۰۴.

[11] «جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۳ ـ ۴

[12] ر.ک: اراکی، محسن، مرکز مطالعات راهبردی فقه حکومتی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]