آرزو در معارف دعا و زیارات
این مدخل زیرشاخهٔ بحث آرزو است. آرزو از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: آرزو در قرآن - آرزو در نهج البلاغه - آرزو در معارف و سیره نبوی - آرزو در معارف دعا و زیارات - آرزو در معارف و سیره سجادی - آرزو در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
یکی از ویژگی‌های آدمی داشتن آرزوست. برخی از آرزوهای انسان پسندیده و برخی ناپسند است و انسان را از هدف اصلی خویش دور می‌سازد. قرآن کریم در این رابطه می‌فرماید: ﴿ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ﴾[۱].
امام سجاد (ع) در صحیفه زوایای مختلفی از آرزوی آدمی را در قالب دعا و نیایش بیان می‌دارد. از نگاه حضرت آرزو یکی از ویژگی‌های انسان است، و به همین جهت خدای متعال از این بعد نیز او را مورد ابتلا قرار می‌دهد. ایشان در نیایش خود این چنین عرضه می‌دارد: «خدایا... و من، بنده‌ای هستم در عمل ضعیف و به آرزو بزرگ[۲]،... تو ما را آزمودی تا... در مدت عمرمان به آرزوهای دور و دراز گرفتار آمدیم»[۳]. بی‌شک آرزو داشتن خصلت آدمی است و عیبی بر آن مترتب نیست. از این روی امام (ع) عرضه می‌دارد: «خدایا... و آنچه مرا آرزوست بر من ارزانی دار»[۴].
انسان اگر نتواند افسار آرزوهای خویش را در دست گیرد این آرزوها او را به ناکجاآباد کشانده و از مسیر عبودیت و بندگی دور می‌سازد. حضرت علی بن الحسین (ع) این‌گونه نجوا می‌کند: «خدایا... راه کسانی فرا پیشمان گذاری که از نور قرآن روشنایی جسته‌اند و آرزوها و خواهش‌های نفسانی از کارشان باز نداشت تا به خدعه و فریب تباهشان سازد»[۵]. از منظر امام چهارم تنها راه فرار از آرزوهای دراز پناه جستن به پروردگار است؛ و در دعای خود این چنین به خدا پناه می‌جوید: «خدایا... و ما را از آرزوهای دور و دراز خود در امان دار»[۶].
آرزوهای طولانی یکی از موانع مهم در راه رشد و سعادت انسان است، از این رو در معارف اهل‌بیت (ع) همواره از آن پرهیز داده شده است. امام سجاد (ع) نیز این خطر را گوشزد کرده و از خدا خواسته است که ما را از این قسم آرزوهای تباه‌گر کفایت کند تا جایی که حتی روی ساعتی دیگر از عمرمان حساب نکنیم و به هوای آن، ساعت موجود را در مسیر بندگی از دست ندهیم[۷].
اما در این میان انسان‌های شایسته نهایت آرزوهایشان قرب به پروردگار است. بدین‌سان سیّدالساجدین خطاب به خداوند می‌گوید: «ای خداوند،... آرزویم را با امید به رحمت خویش مقرون دار»[۸].
بندگان صالح خدا راه رسیدن به آرزوهای خویش را جز در مسیر خدا نمی‌بینند. حضرت عرضه می‌دارد: «ای خداوند،... باز هم برای رسیدن به آرزوهایم راهی جز تو نمی‌یابم»[۹]. از نگاه سیدالساجدین تنها راه برآورده شدن آرزوها خداست؛ به همین جهت می‌گوید: «ای خداوند، اگر تو روی نیکوی خود از من بگردانی،... باز هم برای رسیدن به آرزوهایم راهی جز تو نمی‌یابم»[۱۰]. ایشان یکی از بهترین اوقات درخواست آرزوها را از خداوند ماه مبارک رمضان می‌داند[۱۱].[۱۲].[۱۳]
منابع
پانویس
- ↑ «آنان را واگذار تا بخورند و بهره گیرند و آرزو سرگرمشان دارد، زودا که بدانند» سوره حجر، آیه ۳.
- ↑ نیایش سی‌ودوم.
- ↑ نیایش بیست و نهم.
- ↑ نیایش سی‌وهفتم.
- ↑ نیایش چهل‌ودوم.
- ↑ نیایش چهلم.
- ↑ نیایش چهلم و چهل و دوم.
- ↑ نیایش بیستم.
- ↑ نیایش بیست‌ویکم.
- ↑ نیایش بیست‌ویکم.
- ↑ نیایش چهل و نهم.
- ↑ الصحیفه السجادیه امام سجّاد (ع)، ۱۴۱۸، قم، الهادی، چاپ اول؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، چاپ دوم، قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای.
- ↑ بهشتی، سید مهدی، مقاله «آرزو»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۲۱.