مسئله علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی (پایان‌نامه)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

مسئله علم امام(ع) در آثار دانشمندان معاصر شیعی
زبان	فارسی
پژوهشگر	عین‌الله زرین‌جویی (ایران)
استاد راهنما	عسکر دیرباز (ایران)
موضوع	امام، علم و تشیع
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۹۱
وابسته به	دانشگاه قم
وبگاه معرف	پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

مسئله علم امام(ع) در آثار دانشمندان معاصر شیعی پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام از دیدگاه دانشمندان معاصر شیعی نگاه ویژه دارد. این پایان‌نامه توسط آقای عین‌الله زرین‌جویی نگاشته و در دانشکده الهیات و معارف اسلامی وابسته به دانشگاه قم دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای عسکر دیرباز و استاد مشاور آن آقای سید احمد رضا شاهرخی است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «متکلمین و دانشمندان شیعه به تبع محوریت اصل امامت که اساس تفسیر شیعه از اسلام را تشکیل می‌دهد در آثار علمی خود با استفاده از منابع روایی که در دست داشته‌اند و بر اساس مبانی معرفتی خود در گستره‌ای از علوم کلامی، فلسفی و عرفانی سعی در شناخت امام و ویژگی‌های او به عنوان رهبر و راهنمای خود و به عنوان انسانی که قول و عمل و تقریر او حجت می‌باشد داشته‌اند».
• در این رساله آمده است: «علمای امامیه در باب مرجعیت علمی و سیاسی امام اتفاق نظر دارند، ولی از آنجایی که امر امامت از نظر شیعه ریشه در اصطلاح قرآنی آن دارد که منصبی الهی است که بعد از منصب نبوت فقط بعضی از پیامبران واجد آن بوده‌اند و این امامت فقط در راهنمایی خلاصه نمی‌شود بلکه همراه با هدایت به امر و ایصال به مطلوب و ولایت باطنی است بزرگان شیعه قائل به مرتبه‌ای از امامت می‌باشند که در لسان قرآن و روایات با عنوان ولایت از آن یاد می‌شود. امام بر اساس تقربی که نزد خدا دارا می‌باشد به اذن الهی از همه اشیاء و حقایق آگاه بوده و علاوه بر آن به اذن الهی قدرت تصرف در آنها را دارا می‌باشد».
• پژوهشگر می‌افزاید: «استناد دانشمندان شیعه در این باب به آیات قرآنی است که علم لدنی را و همچنین تصرف و معجزه را به اذن الهی برای انبیاء و اولیاء اثبات می‌کند و همچنین روایات فراوان که در مجامع روایی امامیه وجود دارد که در بعضی دلالت بر علم امام از بعضی از مغیبات داشته و در قسمی دیگر دلالت بر احاطه کلی امام به اشیاء دارد. معاصرین درباره محدوده علم امام اختلاف نظر دارند. گروهی این علم را بسیار گسترده و محیط به همه امور می‌دانند و عده‌ای علی رغم اعتقاد به علم غیب برای امام گستره آن را محدود دانسته‌اند . روش ما در این رساله بر اساس تجزیه مساله به سؤال‌های اساسی است و عرضه آن به آثار دانشمندان معاصر و گرفتن پاسخ از آنها. در نهایت به نظر می‌رسد ریشه اختلاف نظر در این باب به اصطلاح قرآنی ولایت و مراتب آن از جمله ولایت کلیه بازگشته و موضع‌گیری در این باره نظر نهایی دانشمندان را راجع به علم امام رقم می‌زند».

فهرست پایان‌نامه

فصل اول: کلیات

• بیان مسئله؛
• سؤال اصلی؛
• سؤالات فرعی؛
• هدف و اهمیت تحقیق؛
• فرضیه‌هایی که درباره سؤال اصلی مطرح است؛
• مروری بر کارهای انجام شده؛
• ویژگی‌های این پژوهش؛
• روش تحقیق؛
• توضیح کلید واژها؛

فصل دوم: امامت و مراتب آن نزد فریقین

• تقدم امام‌شناسی بر فهم مسأله علم امام(ع)؛
• نسبت بین امامت و نبوت؛
• امام در اصطلاح اهل تسنن؛
• امام در اصطلاح امامیه؛
• مراتب اشتراک و افتراق فریقین در مسأله امامت؛

فصل سوم: ماهیت علم خدادادی امام(ع)

• مروری بر چند نظر در انواع علم امام(ع)؛
• انواع ویژگی‌های علم امام(ع)؛

فصل چهارم: منابع علم ویژه و موهبتی امام(ع)

• طرق اطلاع امام از علوم غیبی؛
• ارث از پیغمبر(ص)
• از طریق الهام؛
• از طریق توجه امام(ع) به مقام نورانیت؛

فصل پنجم: تبیین علم امام(ع) بر اساس تبیین اصل قرآنی ولایت

• ولایت در قرآن؛
• کیفیت ولایت اولیاء خدا؛
• اهتمام دانشمندان اسلامی به طرح مسأله ولایت؛
• برتری ولایت بر نبوت و دلیل این برتری؛
• ولایت کلیه امام و تلقی علوم و حقایق در این مرتبه؛
• دلالت روایات بر این مقام؛
• اعتبار زیارت جامعه کبیره و توهم غلو؛
• اطلاع بر غیب در حالت نوم و بیداری در میان عموم انسان‌ها؛

فصل ششم: نتیجه‌گیری

• فهرست منابع؛
• منابع نرم افزاری؛
• منابع اینترنتی.

درباره پدیدآورندگان

• 

  سید احمد رضا شاهرخی
  (استاد مشاور)

• 

  عسکر دیرباز
  (استاد راهنما)

• 

  عین‌الله زرین‌جویی
  (پژوهشگر)

• پژوهشگر این پایان‌نامه آقای عین‌الله (مهدی) زرین‌جویی (متولد ۱۳۶۳ش، خرم‌آباد)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم پیگیری کرد. او به تحقیق و پژوهش در حوزه علوم اسلامی مشغول است.
• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین دکتر عسکر دیرباز، (متولد ۱۳۳۸ ش، آذربایجان شرقی)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی، حسن حسن‌زاده آملی و عبدالله جوادی آملی پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطه دکتری فلسفه دانشگاه تربیت مدرس تهران به اتمام رساند. جانشین عقیدتی سیاسی وزارت دفاع، مسئول تربیت مربی در سپاه پاسداران و ریاست دانشکده الهیات دانشگاه قم از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «تجرد ادراك در حكمت متعاليه»، «مناسبات دین و اقتصاد»، «توسعه پایدار»، «مبانی عقلی احتجاجات معصومین(ع)» و «عدالت اقتصادی در کلام و سیره علی(ع)»،برخی از این آثار است.
• استاد مشاور این پایان‌نامه حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید احمد رضا شاهرخی (متولد ۱۳۴۵ ش، خرم‌آباد)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و جعفر سبحانی پیگیری کرد. وی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری فلسفه و کلام دانشگاه قم به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «تلخیص کامل نموداری بدایة الحکمه»، «تهیه و تدوین آزمون‌های چهارجوابی کلیات فلسفه»، «بررسی دلایل عقلی قدم نفوس» و «ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامی» برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

پیوند به بیرون

• مرکز توسعه علوم فناوری پیشرفته