اصطفاء در فقه سیاسی
متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اصطفاء (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
- اصطفاء: اختیار و انتخاب چیز خالص[۱]، برگزیدن[۲]. اصل آن "صفو" به معنای خلوص چیزی از هر آمیختگی[۳]، ضد کدر و کدورت[۴].
- ﴿إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ﴾[۵].
- خداوند تعالی در یک انتخاب اصلح، افراد و خاندان و سلسله‌هایی را برای امور خاص همچون نبوّت و رسالت و فرمانروایی برگزیده و رحمت و فضل خود را بر آنان ارزانی داشته است: ﴿اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ﴾[۶]؛ امّا در مورد گزینش دین ﴿إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ﴾[۷] خداوند امر انتخاب دین و شریعت را در یدِ قدرت خود دارد و انسان‌ها در تشریع دین تأثیری ندارند؛ گرچه در پذیرش آن اختیار دارند.
- در مورد انتخاب افراد و سلسله‌ها برای امر نبوت و رسالت ﴿إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ﴾[۸].
- در قرآن کریم موردی از انتخاب مستقیم پادشاه و فرمانروا برای قومی از سوی خداوند آمده است: ﴿إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا... إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ﴾[۹].
- در قرآن کریم ﴿اصْطَفَى﴾ انتخابی است که تنها به خداوند نسبت داده شده و فعل الهی است؛ زیرا در آن خلوص ذاتیِ منتخَب، معتبر است و تنها علم الهی بر ذات همه مخلوقات احاطه دارد؛ لذا انسان از این امر ناتوان است؛ گرچه وظیفه انسانی در انتخاب چیزی به تبعیت از فعل الهی، انتخاب خالص و ناب آن است (در حدّ علم و آگاهی خود) و انتخاب مفضول عقلاً مرجوح است [۱۰].
منابع
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۵۸.
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۰.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۹۲.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۷، ص۱۶۲.
- ↑ «خداوند او را بر شما برگزیده و بر گستره دانش و (نیروی) تن او افزوده است» سوره بقره، آیه ۲۴۷.
- ↑ «خداوند از فرشتگان و از مردم فرستادگانی برمی‌گزیند» سوره حج، آیه ۷۵.
- ↑ «خداوند برای شما این دین را برگزیده است» سوره بقره، آیه ۱۳۲.
- ↑ «خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.
- ↑ «خداوند طالوت را به پادشاهی شما گمارده است... خداوند او را بر شما برگزیده و بر گستره دانش و (نیروی) تن او افزوده است و خداوند پادشاهی خود را به هر که خواهد می‌دهد» سوره بقره، آیه ۲۴۷.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۰۱.