علی بن موسی الرضا و القرآن الحکیم (کتاب)
علی بن موسی الرضا(ع) و القرآن الحکیم، کتابی است که با زبان عربی، که به بررسی رابطه بین قرآن كریم و انسان كامل با استناد به آیات قرآنی و احادیث رضوی(ع) می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر عبدالله جوادی آملی است و انتشارات نشر اسراء انتشار آن را به عهده داشته است[۱].
| علی بن موسی الرضا(ع) و القرآن الحکیم | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | عبدالله جوادی آملی |
| موضوع | علم امام، قرآن کریم، امام رضا(ع) |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات نشر اسراء|انتشارات انتشارات نشر اسراء]][[رده:انتشارات انتشارات نشر اسراء]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۲ ش |
| شابک | ۶-۹۰-۵۹۸۴-۹۶۴-۹۷۸ |
| شماره ملی | م۷۵-۹۶۹۲ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «نویسنده در مقدمهای طولانی، قرآن را به دو صورت علمی و عینی تقسیم و مباحثی درباره هر دو وجه ارائه كرده است. وی قرآن علمی را همین قرآن مكتوب و قرآن عینی را امام معصوم(ع) میداند و هر دو را مظهر نام الهی قلمداد میكند. در تفسیر آیه امانت، آن را قرآن و ولایت قرآن عینی و علمی دانسته و دلایلی بر آن اقامه نموده است.
نویسنده شرایط طهارت از ناپاكیها، پرهیز و دوری از پستی طبیعت، معرفت غیب و ایمان بدان و موانع معرفت‌شناسی قرآن را بیان انكار غیب، ارتكاب گناه و پیروی از هوا و هوس و در پایان، آن شرایط را برای ائمه(ع) هدی ثابت كرده و ساحت آنان را از موانع، پاك و مبری دانسته است. در ادامه از دیدگاه قرآن درباره تفكر، عقلانیت، شهود قلبی و معرفت نفس سخن گفته است»[۱].
فهرست کتاب
پیش گفتار
بوستان : آشنایی با حقیقت قرآن
- قرآن علمی؛
- همراهی حق با قرآن؛
- راز جاودانگی قرآن؛
- دلیل مصونیت قرآن از تحریف؛
- شکوفا تر شدن قرآن در هر عصر و زمان؛
- فضیلت زمان‌ها و مکان‌های تحقق قرآن؛
- قرآن مجمع علوم فراوان؛
- قرآن عینی؛
- انسان کامل، قرآن ناطق تجسم یافته؛
- دیدگاه حکیمان و فیلسوفان درباره حقیقت انسان؛
- میزان حقایق؛
- همراهی قرآن و عترت؛
- هدایت الاهی؛
- شفا بخشی و بیماری‌زایی قرآن حکیم؛
- آثار مشترک قرآن علمی و عینی؛
- مظهر خدای بی همتا؛
- پیوند امامت و ولایت؛
- جهالت و انکار قرآن؛
- تناسب مرگ و حیات انسان؛
- عدم انفکاک قرآن عینی از قرآن علمی؛
- مظهریت تامه اسم مهیمن؛
- احاطه بعضی از اسمای حسنا بر بعض دیگر؛
- شیوه‌های دعوت قرآن عینی و علمی؛
- تفسیر امانت عرضه شده بر آسمان‌ها و زمین و کوه‌ها؛
- محکم و متشابه در قرآن علمی و عینی؛
- قرآن علمی و عینی نور الاهی؛
- استفاضه هر امامی از امام(ع) پیشین؛
- چگونگی آگاهی امام(ع) از غیب؛
- قداست چشمان حق بین؛
- ناتوانی دنیا از فریب دادن امام(ع) علیه السلام؛
- بی نیازی امام(ع) از ذکر سند در نقل گفتار؛
- یکسان بودن خواب و بیداری امام(ع) معصوم؛
- عدم تفاوت میان قرآن علمی و قرآن عینی؛
- فقدان عصمت و آسیب دیدگی اسلام؛
- عدم افتراق امام(ع) یه میان قرآن و عترت؛
- ائمه(ع) مجاری فیض خداوند؛
- یک حقیقت نورانی؛
- تفاوت ائمه(ع) در مقام ظهور .
نخستین بهشت : راه شناخت قرآن
- راه شناخت قرآن؛
- هم سنخ بودن معرفت و معروف؛
- همسانی پیامبر(ص) و جانشینانش در ولایت؛
- چگونگی روابط علوم اعتباری با حالات نفسانی انسان؛
- شرایط شناخت قرآن؛
- آگاهی کامل بر قواعد عربی؛
- معنای غیر ذی عوج بودن قرآن؛
- فرمان و تشویق خداوند به تلاوت قرآن؛
- آداب تلاوت قرآن؛
- فرمان خداوند به تدبر در قرآن؛
- حقیقت معارف قرآنی؛
- شرایط شناخت قرآن؛
- اهل بیت(ع) تنها عارفان به کنه قرآن؛
- آگاهی عترت از باطن قرآن؛
- تشویق الهی به تحصیل طهارت؛
- راه‌های تحصیل طهارت؛
- طهارت بنیادین؛
- پیراستگی از پستی طبیعت؛
- کرامت و ارجمندی؛
- راه ارشاد به تحصیل صفتی برتر؛
- تقوا، مدار کرامت؛
- آشنایی با غیب و باور کردن آن؛
- مراتب شناخت غیب و ایمان به آن؛
- اعتراف به وجود غیب؛ پایه ی شناخت؛
- نمونه‌هایی از معارف غیبی انکار شده؛
- معارف غیبی از امور مشترک میان پیامبران؛
- موانع شناخت قرآن؛
- مادی گرایی، مهم ترین مانع شناخت قرآن؛
- گناه، مانع شناخت قرآن؛
- تدبر قلب مجرد در قرآن؛
- گناه، حجاب شهود؛
- تفاوت جهل و گناه در منع از شناخت قرآن؛
- تقوا شرط گشوده شدن درهای روزی عینی و علمی؛
- چگونگی استناد مهر خوردن قلب‌ها به خداوند؛
- عینیت اراده خداوند با حکمت و صواب؛
- اختیار دار گشادگی سینه و بسته شدن آن؛
- کیفر دهی با گرفتگی سینه؛
- ویژگی جهل مقابل علم؛
- پلیدی مانع تدبر و تفقه .
بهشت دوم : تفاوت تدبر در قرآن و به سخن در آوردن آن
- توانمندی معصوم بر استنطاق قرآن؛
- مانع استنطاق؛
- انسان کامل، مترجم قرآن؛
- ضرورت رجوع مردم به امام(ع)؛
- جایگاه معصومان همراه با نیکوترین جایگاه قرآن؛
- عترت، وارثان قرآن؛
- در امان بودن قرآن از راهیابی باطل به آن؛
- همانندی سنت با قرآن در داشتن متشابهات؛
- همراهی همیشگی انسان کامل با قرآن.
بهشت سوم تشویق قرآن به تحقیق و دور انداختن آرزو
- بنیاد زندگی انسان؛
- دشمنی پیشوا و پیرو در روز قیامت؛
- محور تفکر و تصدیق و تکذیب؛
- ملاک اجر الاهی؛
- بنیان فکری یهود و نصاری؛
- شرط دستیابی به بهشت؛
- نبود پیوند خویشاوندی میان خداوند و بندگانش؛
- عبادت بودن نگاه به فرزندان پیامبر(ص)؛
- امیون یا فریب خوردگان دنیا؛
- نتیجه بحث .
بهشت چهارم : تشویق قرآن به تحصیل برهان عقلی و دریافت شهود قلبی
- قرآن کتاب تعلیم و هدایت؛
- راه رسیدن به حق؛
- تمایز تفکر عقلی و شهود قلبی؛
- جایگاه تفکر عقلی در برابر قرآن حکیم؛
- دستیابی به دین از طریق عقل و وحی؛
- یادآوری‌های قرآن درباره جایگاه تفکر عقلی؛
- دلیل فرو فرستادن قرآن؛
- احتجاجات مشرکان در برابر انبیا(ع)؛
- بطلان سخن مشرکان؛
- اختیار حد فاصل و میان جبر و تفویض؛
- قرآن و نقل و نقد سخنان دیگران؛
- دعوت و دعوای پیامبر و مقابله بت پرستان با آن دو؛
- تعدد منشأ تکذیب رسالت پیامبر(ص)؛
- بطلان منشأ استکبار بت‌پرستان متفکر؛
- حقیقت مرگ؛
- اثبات امکان رسالت برای بشر؛
- لزوم تناسب میان رسول و مخاطبان؛
- عدم همانندی پیامبر(ص) با سایر مردم؛
- نیازمندی موجود ممکن به واجب؛
- نیازمندی فرشتگان؛
- اعتقاد بت پرستان درباره فرشتگان؛
- تفاوت تقلید کورکورانه و میراث ارزشمند؛
- محور تقلید، گوینده سخن؛
- تحقیق، پایان هر تقلید؛
- جایگاه شهود قلبی در قرآن؛
- توجه وافر قرآن به علم حضوری؛
- حجاب بودن علم حصولی؛
- امکان علم شهودی و تحقیق آن در خارج؛
- توافق برهان و وجدان در علم نفس به ذات خود؛
- آثار علم شهودی؛
- مهم‌ترین ثمره شناخت نفس؛
- عدم تلازم علم حصولی و ایمان و عمل صالح؛
- مانعیت پیروی از هوای نفس از شهود؛
- استواری شناخت غیب و شهادت بر محور شناخت خداوند؛
- عرضه ی اعمال به پیشگاه رسول خدا(ص) و امامان(ع)؛
- آثار مترتب بر علم شهودی به نفس؛
- تفاوت مراتب حجت بر اساس مراتب توجه به نفس؛
- حجاب مستور یا سقوط قلب؛
- سهولت عزیمت به سوی خداوند؛
- مراد از هدایت؛
- لزوم فهم اسرار برای مؤ من؛
- شرح صدر وسیله تحقق هدایت؛
- جایگاه زبان عاقل و منافق؛
- سرآمد حکمت؛
- یاد خدا و آثار آن؛
- مؤ من در دژ مستحکم خداوند؛
- تاءثیر انذار در اصلاح انسان؛
- شهود فعلی قیامت؛
- زنجیر بودن اعمال انسان؛
- ظهور ملکات و اخلاق در روز قیامت؛
- خیال پردازی بعضی از مردم؛
- حقیقت آخرت؛
- تفاوت رسالت و ولایت؛
- دوستی دنیا مانعی در برابر یاد خداوند؛
- حقیقت فراموشی؛
- تقابل ذکر و فراموشی؛
- منشأ فراموشی؛
- قرار گرفتن انسان در ولایت شیطان؛
- بندگی موجودات آسمان‌ها و زمین؛
- نفس یا نقطه مرکزی سعادت و شقاوت؛
- توجه قرآن به شناخت نفس؛
- تنها راه دستیابی به جنة اللقاء؛
- الگو بودن انسان کامل؛
- روایاتی درباره نفس و فکر و عقل؛
- تجرد ذاتی نفس انسان؛
- شناخت نفس، نزدیک ترین راه‌ها به سوی خدا؛
- طلاق دنیا مهریه بهشت؛
- عبادت وسیله دستیابی به آزادگی؛
- تنها معیار سنجش صحیح؛
- مقایسه رؤ یای معصوم(ع) و افراد غیر معصوم؛
- یقین و تقوا، توشه معاد؛
- عدم اختصاص مشاهده معارف الهی به پیامبران؛
- توحد سخن و تعدد فهم‌ها؛
- تفاوت حقایق انسان‌ها؛
- اولویت ثقلین در وفا کردن به وعده‌هایشان؛
- معنای دیدن خداوند از دیدگان روایات؛
- چگونگی سخن گفتن امامان(ع) با مردم؛
- گناهان، اسباب نابینایی؛
- حجاب از رؤ یت خدا یا پاداش عمل؛
- نفی تعادل شهود خداوند با آمد و رفت او؛
- صفات برگرفته از فعل خدا؛
- سخن ناشر؛
- فهرست.
دربارهٔ پدیدآورنده
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی (متولد ۱۳۱۲ ش، آمل)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: ابوالحسن جوادی آملی، محمد تقی آملی، ابوالحسن شعرانی، محیی‌الدین الهی قمشه‌ای، محمد حسین فاضل تونی، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد محقق داماد، هاشم آملی، امام خمینی و علامهٔ طباطبایی به اتمام رساند. او در کنار دروس فقه و اصول به تحصیل علوم عقلی و عرفانی اهتمام ورزید. عضویت در شورای عالی قضایی، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری و امامت جمعهٔ قم از جمله فعالیت‌های وی است.[۲] او علاوه بر تدریس تفسیر قرآن کریم و خارج فقه، به تبیین رشته‌های گوناگون معقول و منقول اسلامی مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «تفسیر تسنیم»، «ادب فنای مقربان»، «شمیم ولایت»، «همتایی قرآن و اهل بیت»، «تحریر رسالة الولایة شمس الوحی تبریزی»، «حکمت نظری و عملی در نهج‌البلاغه»، «علی مظهر اسمای حسنای الاهی»، «تجلی ولایت در آیهٔ تطهیر»، «ولایت در قرآن»، «کوثر کربلا»، «ولایت علوی(ع)»، «ولایت فقیه»، «فاطمه اسوه بشر»، «وحی و نبوت»، «پیامبر رحمت(ص)»، «فلسفهٔ الهی از نظر امام رضا(ع)»، «حیات عارفانه امام علی(ع)»، «حکمت علوی(ع)»، «امام مهدی موجود موعود»، «قرآن حکیم از منظر امام رضا» و «نزول وحی» برخی از این آثار است.[۳]
پانویس
دریافت متن کتاب
کتابهای وابسته
- ترجمه فارسی قرآن حکیم از منظر امام رضا(ع)