امیة بن خویلد ضمری کنانی
مقدمه
اُمیه را به اختلاف فرزند خویلد، عمرو و ابن ابی امیه گفته‌اند[۱]. نسبش به ضمره و پس از آن به عبدمناة بن کنانه می‌رسد، از این رو او را کِنانی ضَمری خوانده‌اند[۲].
در صحابی بودن وی اختلاف است، مستند صحابی بودن وی، دو روایتی است که زُهری از "جعفر بن عمرو بن امیه عن ابیه (عمرو) عن جده (امیه)"[۳] نقل کرده است. بر پایه روایت نخست رسول خدا(ص) امیه را برای جمع‌آوری اطلاعات به سوی قریش اعزام کرد و بر پایه روایت دوم، رسول خدا(ص) پس از خوردن گوشت، بی‌آنکه وضویی بگیرد، نماز خواند. ابن عبدالبر[۴]، با تصریح به صحابی بودن وی، شهرت پسرش عمرو را در صحابی بودن، پیش از پدر دانسته است، اما محدثان و بیشتر صحابه نویسان روایت او را به پسرش عمرو نسبت داده‌اند[۵]، از این رو روایات وی در مسند عمرو بن امیه آمده است. سندی که زهری ارائه کرده، در بیشتر منابع، فاقد کلمه "عن جده"؛ است و به صورت "عن جعفر عن عمرو بن امیه" یا "عن جعفر بن عمرو بن امیة عن أبیه"[۶] آمده است. در این صورت، احتمال تصحیف «بن امیة» به «عن أمیة یا عن ابیه» زیاد است.
ابن ابی عاصم[۷] سند را از "جعفر بن عمرو بن امیة عن اخیه" نقل کرده که این نیز، افزون بر ارسال، وجود تصحیف را تأکید می‌کند. علی بن مدینی، در کتاب علل [۸]، سن مشتمل بر کلمه "عن جده"؛ را پذیرفته و درصدد رد انتساب روایت به امیه، ضمیر در کلمه "جده"؛ را به عمرو بن امیه بازگردانده است. او جعفر را فرزند "عمرو بن فلان بن عمرو بن امیه" معرفی کرده و بدین صورت عمرو بن امیه را جد جعفر و روایت را از آن وی دانسته است. ابن حجر[۹] این توضیح را در نهایت تحقیق و اتقان شمرده و افزوده است که طبرانی و ابن منده براساس ظاهر روایت، ضمیر جده را به امیه بازگردانده‌اند. با این حال، ابن حجر[۱۰] عمرو (صحابی مشهور) را پدر جعفر معرفی کرده است. همچنین رابطه نسبی بدون واسطه از منابع دیگر نیز به دست می‌آید، که گفته‌اند: "جعفر... أباه عمرو اخبره"[۱۱]؛ "جعفر بن عمرو بن امیه و ابوه من أصحاب النبی(ص)"[۱۲]، که در مجموع تصحیف را تأیید می‌کنند.[۱۳]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن اثیر، ج۱، ص۲۷۹.
- ↑ ابن حزم، ص۱۸۵.
- ↑ طبرانی، ج۱، ص۲۹۲ و مقایسه کنید با همان، ج۴، ص۲۲۳.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۹۶.
- ↑ ر.ک: ابن سعد، ج۴، ص۱۸۸؛ ابونعیم، ج۴، ص۱۹۹۴؛ ابن عساکر، ج۴۵، ص۴۲۳؛ ذهبی، ج۱، ص۲۸؛ ابن اثیر، ج۱، ص۲۷۹؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۳۸۳.
- ↑ شافعی، ج۱، ص۳۵؛ احمد بن حنبل، ج۴، ص۱۳۹.
- ↑ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۲۱۴.
- ↑ که در تحقیق بوقریص چاپ کویت یافت نشد.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۳۸۳؛ تهذیب، ج۲، ص۸۵.
- ↑ فتح، ج۷، ص۲۸۲.
- ↑ ابن ابی شیبه، ج۱، ص۲۰۶؛ بخاری، ج۱، ص۱۶۴؛ ابن ابی عاصم، ج۲، ص۲۱۴.
- ↑ عجلی، ج۱، ص۲۷۰.
- ↑ حسینیان مقدم، حسین، مقاله «امیة بن خویلد ضمری کنانی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۲۸-۱۲۹.