آزمون یاران امام مهدی در معارف مهدویت

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

آزمون]] و [[آزمایش راهی است برای انتخاب یاران خالص در هر نهضت الهی چراکه هر قیامی همراه با سختی‌هایی است که بدون داشتن یاران فداکار و وفادار نمی‌توان حرکتی کرد. یاران مهدی(ع) نیز برای رسیدن به درجۀ شایستگی همراهی، آزمون‌های مختلفی می‌‌شوند و پس از پیمودن مراحل دشوار، انتخاب می‌‌شوند. آزمون‌هایی مانند:طولانی شدن غیبت، فتنه‌ها، افکار باطل، جاه و مقام. این آزمون‌ها برخی برای قبل از ظهور است و برخی برای بعد از آن.

ضرورت آزمودن یاران

همه انبیا و مصلحان الهی، هسته‌های اصلی نهضت خویش را با آزمایش انتخاب کرده‌اند، چراکه نهضت همراه با سختی‌هایی است که بدون داشتن یاران فداکار و وفادار نمی‌توان حرکتی کرد. طالوت که در روایات، یاران مهدی به یاران او تشبیه شده‌اند^[۱]، در نبرد با جالوت، لشکریانش را با تشنگی آزمود، ناشکیبایان به آب افتادند، ولی صبورمردان مقاومت کردند. یاران مهدی(ع) نیز برای رسیدن به درجۀ شایستگی همراهی، آزمون‌های مختلفی می‌‌شوند و پس از پیمودن مراحل دشوار، انتخاب می‌‌شوند. طولانی شدن غیبت، فتنه‌ها، افکار باطل، جاه و مقام و...، بسیاری از منتظران را از راه بازمی‌دارد. پس از جمع شدن نیروها، آزمون‌ها سخت‌تر می‌شود، امام با آزمون‌های جسمی و روانی، باورها را به آزمایش می‌گذارد و باورهای خرافی و عوامانه را زیر سؤال می‌‌برد و معارف به دور از دسترس و پوشانده شده در غبار فراموشی را آشکار می‌سازد. در این تکان‌های فکری، صاحبان بصیرت و معرفت، تزلزلی به خود راه نداده و استوار برجای می‌مانند، ولی آنان که در باورهای خود ناخالصی دارند و اندیشه را از سرچشمه نگرفته‌اند و در حقانیت امام تردید کرده‌اند، از پیرامون حضرت پراکنده می‌شوند^[۲].

آزمودن یاران

آزمون‌های انقلاب جهانی حضرت مهدی(ع) بر دو قسم است، برخی از آنها پیش از استقرار دولت جهانی است و برخی دیگر پس از آن.

آزمون‌های پیش از استقرار دولت امام عصر(ع)

آزمون‌های مختلفی قبل از تشکیل حکومت امام عصر(ع) وجود دارد مانند:

ظهور مهدی موعود(ع) با سیمایی جوان؛ در حالی که مردم گمان می‌‌کنند حضرت پیرمردی سالخورده است. این آزمون برای کسانی است که از اندیشه‌های عمیق بی بهره‌اند و به آسانی شک به دل خود راه می‌‌دهند.
کشتار وسیعی که امام(ع) در آغاز ظهور انجام می‌دهد. این اقدام عکس العمل شدید منحرفان را برخواهد انگیخت و آنان با بهتان و دروغ و شایعه به رویارویی با حضرت خواهند برخاست. آشکارترین راه، تشکیک در مهدویت اوست. می‌گویند: «او از خاندان پیامبر(ص) نیست، چه اینکه اگر چنین بود، [به ما] رحم می‌کرد». استدلال آنها این است که مهدی منتظر به اتفاق نظر مسلمانان، از خاندان پیامبر(ص) است، بنابراین اکنون که برخی شک دارند این فرد از خاندان پیامبر(ص) نیست، پس او مهدی منتظر نیست. در مقابل امام(ع)، پس از آنکه دلایل کافی و کاملی بر راستگویی و عدالتش آورد و افکار عمومی جهانیان یقین کرد که او مهدی موعود است، دیگر پاسخی به شبهه‌های معاندان نخواهد داد جز آنکه دامنه کشتار را به همۀ دروغگویان و شایعه‌پراکنان گسترش دهد. این آزمون موجب شکست مضاعف کسانی خواهد شد که در امتحانات پیش از ظهور نیز طعم شکست را چشیده‌اند.

گذراندن این دو آزمون برای یاران امام مهدی(ع) آسان بوده و موفقیت در آن قطعی است؛ برخلاف امتحانات پس از تشکیل حکومت^[۳].

آزمون‌های پس از استقرار دولت امام عصر(ع)

اما پس از تشکیل حکومت حضرت، آزمایش‌های گوناگونی وجود دارد که به مراتب مشکل‌تر از آزمون‌های قبلی است و قبولی در آنها بصیرت و استواری خاص خودش را می‌‌طلبد، مانند:

استفاده از شیوه‌های داوری پیامبران گذشته توسط امام(ع): این کار موجب حیرت و تردید برخی از یاران حضرت می‌شود؛ و براساس روایات، امام(ع) همه کسانی را که در کار او تشکیک نمایند به قتل می‌رساند^[۴]. امام باقر(ع) درباره آزمودن یاران امام مهدی(ع) با این آزمایش و به قتل رسیدن برخی از آنها توسط امام چنین فرموده است: «امام مهدی قضاوتی می‌کند اما برخی از یارانش که در رکاب ایشان شمشیر زده‌اند، قضاوت آن حضرت را که داوری حضرت آدم(ع) بوده است، نادرست و ناپسند می‌انگارند. حضرت نیز آنها را پیش آورده گردنشان را می‌زند. بار دیگر قضاوتی می‌کند که دسته دیگری که پیش از آن در خدمت امام شمشیر زده‌اند، بر آن داوری که داوری حضرت داوود(ع) بوده است، اعتراض می‌کنند. امام مهدی آنها را نیز فرا خوانده و گردن می‌زند. سپس داوری سوم را آغاز می‌کند که همان داوری حضرت ابراهیم(ع) است. این بار نیز گروه دیگری ناخرسند می‌شوند که امام گردن آنها را هم می‌زند. اما پس از چهارمین داوری امام که قضاوت حضرت محمد مصطفی(ص) است، دیگر کسی با ایشان مخالفت نمی‌کند»^[۵]. ممکن است گفته شود با ذهنیتی که از یاران امام داریم اینگونه مخالفت‌ها و نافرمانی‌ها از آنان نسبت به امام عصر، بعید به نظر می‌رسد. منتها باید توجه داشت، یاران امام دو دسته هستند؛ دسته اول همان ۳۱۳ نفر هستند و در برابر فرمان‌های امام تسلیم‌اند و دسته دوم کسانی هستند که هنگام ظهور به امام می‌پیوندند و ممکن است این‌گونه مخالفت‌ها از دسته دوم باشد، اگر چه ممکن است دسته اول هم دست به چنین مخالفت‌هایی بزنند؛ چرا که آنها نه معصوم‌اند و نه از برنامه‌های امام اطلاع دقیقی دارند. ممکن است این امتحان به منظور آماده‌سازی آنان برای مرحله جدیدی بوده باشد که درک و شنیدنش برای آنها تا آن حد سخت بوده است^[۶]. این نوع آزمایش فوائدی دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
1. پیوستگی و ارتباط تنگاتنگ دعوت مهدوی با سلسله انبیا(ع)، آنگونه که امام عصر(ع)حق دارد با هر شیوه‌ای که پیامبران گذشته قضاوت کرده‌اند، قضاوت نماید. این به دلیل وجود ارتباط بین حلقه‌های این زنجیره کلی است که امام مهدی(ع) در واپسین حلقه آن قرار دارد و به همین مناسبت بر او لقب "بقیة الله فی ارضه" نهاده شده است.
2. اثبات وسعت آگاهی امام(ع) از شیوه‌های قضایی پیامبران پیشین.
3. تربیت انسان‌ها بر پایۀ قبول اندیشه‌ها، قوانین و عدالت کلی امام مهدی(ع). به این معنا که نباید در روند قضاوت ایشان، اعتراض و اشکال نمود؛ زیرا همه افراد به دلایل کارهای امام(ع) آگاهی کافی ندارند؛ پس باید به طور کاملا تعبدی پذیرای آن شوند وگرنه تربیت مورد نظر تحقق نخواهد یافت. از این رو از روایت استفاده می‌شود حضرت تا مدت‌ها ماهیت قضاوتی را که انجام می‌دهد آشکار نخواهد ساخت تا زمانی که موافقان و مخالفان آن مشخص گردد^[۷].
سختگیری حضرت نسبت به یارانی که به عنوان حاکمان مناطق به سراسر جهان اعزام می‌کند. آنها پس از گسیل شدن به محل مأموریت خود، از سوی پیشوای موعود به شدت تحت نظر و مراقبت قرار می‌گیرند، تا در اجرای عدالت، جدی و سخت‌گیر باشند و از مسئولیت خطیری که بر دوش آنها نهاده شده همواره به خوبی پاسداری نمایند و دچار غفلت یا خطا نگردند. پیامبر اکرم(ص) فرمود: «نشانه مهدی آن است که بر کارگزارانش سختگیر و در مال و ثروت بخشنده و نسبت به درماندگان دلسوز و مهربان است»^[۸].^[۹]

پرسش مستقیم

یاران امام مهدی چگونه آزموده می‌شوند؟‌ (پرسش)

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

↑ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۱۶.
↑ ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۲.
↑ ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.
↑ ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.
↑ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۹.
↑ ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، همراه با مهدی از مکه تا قدس، ص ۴۲.
↑ ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.
↑ «عَلاَمَةُ اَلْمَهْدِیِّ أَنْ یَکُونَ شَدِیداً عَلَی اَلْعُمَّالِ، جَوَاداً بِالْمَالِ، رَحِیماً بِالْمَسَاکِینِ»؛ السیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص ۱۵۰.
↑ ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.

[1] نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۳۱۶.

[2] ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص ۴۲.

[3] ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.

[4] ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.

[5] بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۹.

[6] ر.ک: مروجی طبسی، محمد جواد، همراه با مهدی از مکه تا قدس، ص ۴۲.

[7] ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.

[8] «عَلاَمَةُ اَلْمَهْدِیِّ أَنْ یَکُونَ شَدِیداً عَلَی اَلْعُمَّالِ، جَوَاداً بِالْمَالِ، رَحِیماً بِالْمَسَاکِینِ»؛ السیوطی، جلال الدین، الحاوی للفتاوی؛ ج ۲، ص ۱۵۰.

[9] ر.ک: صدر، سید محمد، تاریخ پس از ظهور، ص۴۴۳-۴۴۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]