بحث:عبادت
الحياة ج۱۱
- باب بیست و نهم: عبادت و آثار تربیتی آن
- فصل ۱- نگاهی کلی
- فصل ۲- عبادت و اصول کلی تربیت
- بنگرید!
- فصل ۳- نماز... آثار تربیتی
- فصل ۴- روزه ... آثار تربیتی
- فصل ۵- حج... آثار تربیتی
- نگاهی به سراسر فصل
- حج و اسرار مهم اعمال حج (در معرفت نفس)
- فصل ۶- پیوند عبادت و تفکر
- فصل ۷- پیوند عبادت و نظم
- فصل ۸- پیوند عبادت و بهداشت
- فصل ۹- عبادت و خودسازی
- فصل ۱۰- عبادت و انتخاب الگو
- فصل ۱۱- عبادت مثبت و عبادت منفی
- فصل ۱۲- عبادت و نشاط
- فصل ۱۳- عبادت صوری و ظاهری
- فصل ۱۴- عبادت با شوق
- بنگرید!
- (۱)- نیت درست، عبادت است
- (۲)- فکر کردن، عبادت است
- (۳) - فهم عقلی دین، عبادت است
- (۴)- نظر در «قرآن کریم»، عبادت است
- (۵)۔ نظر به کعبه، عبادت است
- (۶) - نظر کردن به دریا، عبادت است
- (۷) - نگاه به چهره عالم، عبادت است
- (۸) - نشستن در حضور عالم، عبادت است
- دین تعقل و اندیشیدن
- (۹) - گفتگوی علمی، عبادت است
- تنبیه
- (۱۰) - اجرای عدالت، عبادت است
- (۱۱) - نگاه به صورت حاکم عادل، عبادت است
- (۱۲) - انتظار فرج، عبادت است
- بنگرید!
- (۱۳) - غلبه بر تمایلات، عبادت است
- (۱۴)۔ اخلاق خوب، عبادت است
- (۱۵) - دوستی و خیراندیشی، عبادت است
- (۱۶) - نگاه مهربانانه به پدر و مادر، عبادت است
- (۱۷) - نگاه به برادر دینی عبادت است
- (۱۸) - دیدار برادران دینی، عبادت است
- (۱۹) - گسترش دادن شادی، عبادت است
- (۲۰) - آشتی دادن، عبادت است
- (۲۱) - رفع نیاز، دفع آزار، عبادت است
- (۲۲)- کار و کوشش سالم، عبادت است
- (۲۳) - درد آشنایی (و دردمندی برای دردمندان)، عبادت است
- (۲۴) گوش دادن به حرف حق، عبادت است
- (۲۵) - راه درست رفتن در زندگی، عبادت است
- (۲۶) - دعا کردن و از خدا خواستن، عبادت است
- (۲۷) ۔ گریه گناهکار از خوف خدا، عبادت است
- (۲۸)- «لا إله إلا الله» گفتن، عبادت است
ح نبوی ج۵
- الباب الأول طاعة الله وعبادته والأعمال الصالحة
- الفصل الأول العبادة
- ۱ / ۱ الحث على عبادة الله
- ۱ / ۲ التفرغ للعبادة
- ۱ / ۳ خصائص العابد
- ۱ / ۴ دور اليقين في العبادة
- ۱ / ۵ أدب العبادة
- ۱ / ۶ أنواع العبادة
- ۱ / ۷ أفضل العبادة
- ۱ / ۸ أعبد الناس
- ۱ / ۹ العبادة غير المقبولة
- ۱ / ۱۰ النشاط في العبادة
- ۱ / ۱۱ التقصير في العبادة
- ۱ / ۱۲ جزاء الإخلاص في العبادة
- ۱ / ۱۳ الناس كلهم عباد الله
- ۱ / ۱۴ ترك العبادة
- ۱ / ۱۵ عبيد السوء
- الفصل الثاني طاعة الله
- ۲ / ۱ الحث على طاعة الله والرسول واولي الأمر
- ۲ / ۲ الاجتهاد في طاعة الله
- ۲ / ۳ صفة أوامر النبي
- الفصل الثالث العمل
- ۳ / ۱ الحث على أداء الفرائض
- ۳ / ۲ الحث على مداومة العمل الصالح
- ۳ / ۳ أفضل الأعمال
- ۳ / ۴ من يتقبل عمله
- ۳ / ۵ من لا ينفعه عمله
- ۳ / ۶ أدب العمل
- ۳ / ۷ ما ينبغي الاتكال عليه في النجاة
- ۳ / ۸ شدة الحاجة إلى العمل في القيامة
- ۳ / ۹ إتقان العمل
- ۳ / ۱۰ ظهور السرائر
- ۳ / ۱۱ عرض الأعمال على الله
- ۳ / ۱۲ عرض الأعمال على رسول الله
- الفصل الرابع النية
- ۴ / ۱ دور النية في العمل
- ۴ / ۲ دور النية في الحشر
- ۴ / ۳ ثواب نية الخير
- ۴ / ۴ نية المؤمن خير من عمله
- ۴ / ۵ الحث على النية الصالحة في كل شي‌ء
- الفصل الخامس الإخلاص
- ۵ / ۱ فضل الإخلاص
- ۵ / ۲ كفاية القليل من العمل مع الإخلاص
- ۵ / ۳ فضل المخلص
- ۵ / ۴ دور الإخلاص في قبول الأعمال
- ۵ / ۵ الدين الخالص
- ۵ / ۶ علامة المخلص
- ۵ / ۷ حقيقة الإخلاص
- ۵ / ۸ آثار الإخلاص
- الفصل السادس الخشوع
- ۶ / ۱ فضل الخشوع
- ۶ / ۲ صفات الخاشعين
- ۶ / ۳ تخشع النفاق
- الفصل السابع خدمة الناس
- ۷ / ۱ الحث على قضاء الحوائج
- ۷ / ۲ ثواب خدمة المؤمن
- ۷ / ۳ ثواب من كسا أخاه المؤمن
- ۷ / ۴ ثواب السقي
- ۷ / ۵ أدب السقي
- ۷ / ۶ إثم من امتنع عن قضاء حاجة أخيه
ح نبوی ج۶
- الباب الثامن أفضل الأمكنة للعبادة
مکه
- الفصل الأول مكة
- ۱ / ۱ فضل مكة
- ۱ / ۲ أمن كل خائف دخل الحرم
- ۱ / ۳ حرمة نقض أمن الحرم
- ۱ / ۴ حرمة الصيد ونزع شجر الحرم
- ۱ / ۵ ثواب الصيام بمكة
- ۱ / ۶ شدة حرمة الاحتكار في مكة
- ۱ / ۷ حدود الحرم
- فائدة حول حدود الحرم
- ۱ / ۸ أدب دخول مكة
- ۱ / ۹ أدب الخروج من مكة
کعبه
- الفصل الثاني بيت الله وما يتعلق به
- ۲ / ۱ فضل المسجد الحرام
- ۲ / ۲ فضل الصلاة في المسجد الحرام
- ۲ / ۳ فضل البيت
- ۲ / ۴ دخول البيت
- ۲ / ۵ تخلية المطاف لطواف الفريضة
- ۲ / ۶ النهي عن منع الطواف والصلاة مطلقا
- ۲ / ۷ الحجر الأسود
- ۲ / ۸ الحطيم
- ۲ / ۹ الملتزم
- ۲ / ۱۰ الركن اليماني
- ۲ / ۱۱ زمزم
- ۲ / ۱۲ مدفن الأنبياء في المسجد
- تحقيق حول المواضع المقدسة في المسجد الحرام
- ۲ / ۱۳ حلي الكعبة وكسوتها
- ۲ / ۱۴ فضل النظر إلى البيت
- ۲ / ۱۵ تحول القبلة
- بحوث حول القبلة
- أ بحث علمي
- ب بحث اجتماعي
- ج بحث تاريخي
- د شكل الكعبة
- ه كسوة الكعبة
- منزلة الكعبة
- ولاية الكعبة
مدینه
- الفصل الثالث المدينة
- ۳ / ۱ أسماء المدينة
- ۳ / ۲ خصائص المدينة
- ۳ / ۳ فضل المقام في المدينة
- ۳ / ۴ آداب المدينة
- ۳ / ۵ مسجد النبي صلى الله عليه و آله
- فائدة حول توسعة المسجد النبوي
مسجد
- الفصل الرابع المسجد
- ۴ / ۱ فضل المسجد
- ۴ / ۲ فضل موضع السجود
- ۴ / ۳ ثواب بناء المسجد
- ۴ / ۴ اتخاذ المسجد في البيت
- ۴ / ۵ عمارة المساجد
- ۴ / ۶ المشي إلى المساجد
- ۴ / ۷ الجلوس في المساجد
- ۴ / ۸ دخول المسجد لمن عنده مظلمة
- ۴ / ۹ آداب الحضور في المساجد
- ۴ / ۱۰ ثمرة الاختلاف إلى المساجد
الدليل التصنيفي
معناشناسی عبادت
بندگی، پرستش، خداپرستی، نیایش به درگاه خداوند. انسان بنده خداوند است. اطاعت و بندگی انسان در برابر خدا عبادت نام دارد.
اقوام و ملل مختلف روش‌های گوناگونی در پرستش و بندگی دارند و گاهی هم آمیخته به خرافات است. اسلام، نحوه عبادت را هم طبق فرمان خدا می‌‌داند.
انجام تکالیفی همچون نماز، روزه، حج و جهاد عبادت است. تنها باید خدا را پرستید و دستورهای او را اجرا کرد. این، "توحید در عبادت" نام دارد. عبادت باید خالصانه و دور از ریاکاری باشد تا پذیرفته گردد. هر که خداشناس‌تر باشد بیشتر عبادت می‌کند.
عبادت تنها نماز و ذکر و دعا نیست. تلاش برای تأمین زندگی از راه حلال، آموختن دانش، جهاد در راه خدا، رسیدگی به محرومان و نیکی به پدر و مادر نیز از بزرگترین عبادت‌هاست. قرآن، فلسفه خلقت جن و انس را عبادت خدا می‌‌داند
وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
[۱] چرا که بندگی خدا انسان را به کمال روحی و معنوی و رشد اخلاقی می‌‌رساند و از گناهان و مفاسد باز می‌دارد.
قرآن از کسانی که بت می‌‌پرستند، یا کورکورانه از ظالمان و طاغوت‌ها پیروی میکنند نکوهش میکنند و تنها خدا را شایسته بندگی می‌‌داند[۲].
واژه‌شناسی لغوی
معنای واژه عبادت در کلام اهل لغت عرب
فیروزآبادی در القاموس می گوید:عبادت یعنی: طاعت[۳].
فیومی در المصباح المنیر می گوید:عبادت یعنی سرسپردگی و خضوع[۴].
ابن منظور در لسان العرب می گوید:عبادت یعنی: طاعت[۵].
سپس از زجّاج نقل می کند:درباره فرموده خدا: إِيَّاكَ نَعْبُدُ چنین گفت: یعنی اطاعت می‌کنم تو را چنان اطاعتی که همراه با خضوع و سرسپردگی است. و معنای عبادت در لغت، طاعت همراه با خضوع است[۶].
و از ابن الانباری نقل می کند: فلان کس عابد است یعنی سرسپرده و خاضع برای خدای خویشتن و گردن‌نهاده به فرمان اوست، و فرموده خدای عزوجل: اعْبُدُوا رَبَّكُمُ یعنی اطاعت کنید پروردگار خود را[۷].
جوهری در صحاح می گوید:عبادت یعنی: طاعت[۸].
از آنچه اهل لغت درباره معنای "عبادت" گفته اند، استفاده می شود که معنای عبادت به اتفاق کلمات اهل لغت اطاعت خاضعانه است و از اینکه برخی لغویین انقیاد به امر را نیز در معنای عبادت آورده اند، به نظر می‌رسد معنای عبادت در زبان عرب اطاعت خاضعانه بی چون و چرا است که نتیجه اعتقاد به استحقاق اطاعت مطلق است.
بنابراین، عبادت به معنای اطاعت بی چون و چرای ناشی از اعتقاد به استحقاق اطاعت است که موجب خضوع و انقیاد می شود[۹].
حقیقت عبادت
حقیقت عبادت که توجّه به خداست، بازیافتن خود واقعی است. انسان خود حقیقی‌اش را در عبادت و در توجه به ذات حق پیدا می‌کند و می‌یابد[۱۰].[۱۱]
عبادت در فرهنگ مطهر
عبادت در اصطلاح قرآن مفهوم گسترده‌ای دارد. یک درجه که عالی‌ترین درجه است، این است که انسان در مقابل چیزی سجده کند. ولی از آن مرحله که بگذریم، قرآن هر اطاعتی را عبادت می‌شمارد و لذا می‌فرماید: آن کس که هوای نفس خویش را اطاعت کند، خودپرست است. أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ[۱۲][۱۳]. هر توجه یا خضوع نسبت به چیزی عبادت نیست، خضوع نسبت به چیزی اگر جنبه تقدیس پیدا کند عبادت است. توضیح این که اگر اظهار خضوع انسان صرفاً به قصد و عنوان “خودکم‌بینی” و “خودکم نشان دادن” باشد تواضع و فروتنی است. و اما اگر اظهار خضوع به قصد و عنوان محترم شمردن دیگری باشد آن تعظیم و تکریم است. هیچ یک از تواضع و تعظیم عبادت نیست. فرق تواضع و تعظیم در این است که مفهوم و معنی تواضع اعلام کوچکی خود است و مفهوم و معنی تعظیم، اعلام عظمت و احترام دیگری است. و اما اگر خضوع انسان در برابر چیزی به عنوان تقدیس و تنزیه و اعلام مبرا بودن آن چیز از نقص باشد این عبادت است و برای غیر خدا جایز نیست، چون تنها موجودی که مبرا از نقص است و شایسته تقدیس است ذات احدیت است[۱۴]. عبادت به همان معنی خاصش مورد نظر است[۱۵]؛ یعنی همان خلوت با خدا، نماز، دعا، مناجات، تهجّد، نماز شب و مانند آنکه جزء متون اسلام است و از اسلام، حذف شدنی نیست[۱۶]. “عبادت” عمل مثبت است از قبیل نماز و روزه و حجّ و احسان به خلق[۱۷]. پس عبادت عبارت است از مواظبت بر برخی از اعمال که از ناحیه شارع دستور رسیده است[۱۸]. عبارت است از مواظبت بر برخی از اعمال که از ناحیه شارع دستور رسیده است.
رابطه‌ای که انسان باید با خالق خود داشته باشد و ایمان خود را تجدید و تکمیل کند که “عبادت” نامیده می‌شود[۱۹]. عبادت، یعنی آن تجلّی خواست روحی بشر[۲۰]. پاره‌ای از قوانین مربوط به رابطه انسان با خداست که اسمش عبادت است[۲۱]. “عبادت” پیوند عملی با حقیقت[۲۲]. عبادت یعنی خضوع در نزد پروردگار، تسبیح و تنزیه و تمجید پروردگار[۲۳].[۲۴]
اهمیّت عبادت (ارزش و جایگاه عبادت)
ضرورت عبادت
مراتب عبادت
شرایط عبادت
موانع عبادت
لوازم عبادت
آداب عبادت
فواید و کارکردهای عبادت
گستره عبادت
ویژگی های عبادت
عواقب ترک عبادت
پانویس
- ↑ و پریان و آدمیان را نیافریدم جز برای آنکه مرا بپرستند؛ سوره ذاریات، آیه ۵۶.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۴۴-۱۴۵.
- ↑ العبادة: الطّاعة؛ فیروزآبادی، القاموس المحیط، ج۱، ص۳۱۱، ماده «عبد».
- ↑ عَبَدْتُ: اللَّهَ (أَعْبُدُهُ) (عِبَادَةً) وَ هِىَ الانقِيَادُ وَ الخُضُوعُ؛ فیومی، المصباح المنیر، ج۲، ص۳۸.
- ↑ العبادة: الطّاعة؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۲۷۲، ماده «عبد».
- ↑ و قال في قوله تعالى:
إِيَّاكَ نَعْبُدُ
أَي نُطِيعُ الطاعةَ التي يُخْضَعُ معها... قال: و معنى العبادةِ في اللغة الطاعةُ مع الخُضُوعِ؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۲۷.
- ↑ و قال ابنُ الأَنباريِّ: فُلانٌ عابِدٌ، و هو الخاضِعُ لِرَبِّهِ، المُسْتَسْلِمُ المُنْقَادُ لأَمْرِه. و قوله عزّ و جلّ: اعْبُدُوا رَبَّكُمُ أَي أَطيعوا ربّكم؛ ابن منظور، لسان العرب، ج۳، ص۳۷.
- ↑ والعبادة: الطّاعة؛ اسماعیل بن حماد الجوهری، صحاح اللغه، ماده «عبد».
- ↑ اراکی، محسن، فقه نظام سیاسی اسلام، ج۱.
- ↑ انسان کامل، ص۲۳۷.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۳۷۴.
- ↑ «آیا آن کس را دیدی که هوای (نفس) خود را، خدای خویش گرفته است» سوره جاثیه، آیه ۲۳.
- ↑ آشنایی با قرآن، ج۱-۲، ص۱۹۹.
- ↑ خدمات متقابل اسلام و ایران، ص۲۵۲.
- ↑ البته در اسلام هر کاری که انسان برای خدا انجام دهد، عبادت است. انسان وقتی که دنبال کار و کسب و شغل و فعالیت می‌رود و قصدش این است که با این کار، خود را [از دیگران] بی‌نیاز گرداند و عائله‌اش را اداره کند و به جامعه خود خدمت نماید، در حال عبادت است.
- ↑ انسان کامل، ص۴۴.
- ↑ مجموعه آثار، ج۷، ص۱۱۴.
- ↑ مقالات فلسفی (۲)، ص۱۵۱.
- ↑ مجموعه آثار، ج۳، ص۱۹۱.
- ↑ فلسفه اخلاق، ص۱۲۲.
- ↑ اسلام و مقتضیات زمان، جلد دوم، ص۴۱.
- ↑ تکامل اجتماعی انسان، ص۱۶۰.
- ↑ اسلام و مقتضیات زمان، جلد اول، ص۳۷۶.
- ↑ زکریایی، محمد علی، فرهنگ مطهر، ص ۵۳۹.