علم غیب ائمه معصومین (پایان‌نامه)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

علم غیب ائمه معصومین(ع)
زبان	فارسی
پژوهشگر	سید انیس‌الحسن نقوی (پاکستان)
استاد راهنما	سید محمد علی داعی‌نژاد (ایران)
موضوع	علم، علم غیب
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۷
وابسته به	جامعة المصطفی العالمیة
تعداد صفحات	(نامعلوم)
وبگاه معرف	مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
شماره رکورد	۴۸۲۰۲۷

علم غیب ائمه معصومین(ع) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع امامت می‌پردازد و به بحث علم امام - به ویژه علم غیب امام - نگاه تخصصی‌تری دارد. این پایان‌نامه توسط آقای سید انیس‌الحسن نقوی نگاشته و در مجتمع آموزش عالی فقه وابسته به جامعة المصطفی العالمیة دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای سید محمد علی داعی‌نژاد است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «بر اساس آموزه‌های دین مبین اسلام، جهان هستی به دو بخش غیب و شهود تقسیم می‌شود، و خدا به ظاهر و باطن، و غیب و شهود هستی، آگاه است. در همین راستا، علمای امامیه معتقدند که ائمه اطهار نیز عالم به غیب هستند، و با تعلیم پروردگار این آگاهی را به‌دست می‌آورند».
• پژوهشگر این پژوهش تلاش می‌کند تا ادله، قلمرو و منابع علم ائمه(ع) را در این زمینه مورد بررسی قرار دهد. با استفاده از آیات قرآن کریم، روشن می‌شود که علم غیب مختص به خداوند نیست، بلکه آیاتی وجود دارد که با صراحت می‌گوید انسان‌هایی غیر از خداوند هم این آگاهی را به‌دست می‌آورند. همچنین ادله خاصی از آیات قرآن و روایات، و نیز ادله عقلی حاکی از آن است که امامان معصوم مانند انبیا دارای علم غیب هستند. بر این اساس، وراثت رسول گرامی، تحدیث، همراهی روح‌القدس و علم به همه قرآن مجید، منابع و سرچشمه علم امامان است.
• در این رساله آمده است: « تفاوتی که در علم امام با علم الهی وجود دارد این است که علم امامان، عرضی و تبعی است اما علم الهی ذاتی و قدیم است. در علم غیب ذاتی، کسی شریک خداوند نیست و جز خداوند متعال کس دیگری علم غیب استقلالی و ذاتی ندارد».
• پژوهشگر این پایان‌نامه می‌گوید: «بنابراین، آیاتی که حاکی از اختصاص علم غیب به خداوند متعال است، ناظر به همان علم ذاتی، قدیم و غیر اکتسابی است؛ و آیاتی که دلالت می‌کند غیر خدا هم علم به غیب دارد ناظر به این جهت است که علم ایشان ذاتی و قدیمی نیست، بلکه اکتسابی بوده و از ناحیه خداوند علام الغیوب است. امام به حقایق جهان هستی و در هرگونه شرایطی، به اذن خدا واقف است؛ و در این زمینه فرقی نمی‌کند که آن حقیقت از امور حسی باشد یا آن‌که مانند موجودات آسمانی و حوادث گذشته و وقایع آینده، بیرون از دایره حس باشد، از دیگر ویژگی‌های علم امام، فعلیت آن است».

فهرست پایان‌نامه

• تقدیم؛
• چکیده؛

فصل اول: کلیات

• تبیین موضوع؛
• اهمیت موضوع؛
• پیشینه موضوع؛
• سؤالات اصلی و فرعی؛
• پیشینه تحقیق؛
• کلید واژه‌ها؛
• الف) علم:
• علم در لغت؛
• علم در اصطلاح کلام؛
• ب) غیب:
• غیب در لغت؛
• غیب در اصطلاح فلاسفه؛
• غیب در اصطلاح قرآن و سنت؛
• ج) علم غیب:
• تعریف علم غیب؛
• د)امام:
• امام در لغت؛
• امام در اصطلاح شیعه؛
• امام در اصطلاح اهل‌سنت؛
• فرق اساسی در معنی امامت بین اهل‌سنت و مکتب اهل‌بیت؛
• امام از دیدگاه ائمه؛
• ه) عصمت:
• عصت در لغت؛
• عصمت در اصطلاح.

فصل دوم: درباره ادله عقلی و نقلی بر امکان علم غیب ائمه معصومین(ع) و اخبارهای غیبی امامان(ع) بیان کرده‌اند

• ادله نقلی:
• الف) آیات؛
• ب) روایات؛
• ادله عقلی بر امکان علم به غیب ائمه معصومین:
• بیان دلیل عقلی در لسان و رایات؛
• محفوظ تر بودن امامان از فریب خوردن؛
• ضرورت علم یک سفیر و شهید بر اعمال مردم؛
• اخبارهای غیبی امامان معصومین ذکر کرده‌اند:
• خبر‌های غیبی امام علی(ع)؛
• اخبارهای غیبی که از امامان دیگری نقل شده است.

فصل سوم: درباره سرچشمه و منابع علوم ائمه معصومین(ع)

• منبع اول: قرآن مجید؛
• منبع دوم: اسم اعظم؛
• منبع سوم: وراثت از رسول گرامی؛
• منبع چهارم: همراهی روح‌القدس؛
• منبع پنجم: عمودی از نور؛
• منبع ششم: تحدیث؛
• منبع هفتم: جامعه؛
• منبع هشتم: جفر.

فصل چهارم: تفاوت علم غیب ائمه معصومین با علم غیب الهی

• دوگونه تصور در علم غیب ائمه:
• الف) تفاوت از دیدگاه متفکران مسلمان؛
• ب) تفاوت از دیدگاه قرآن.

فصل پنجم: قلمرو و حدود علم غیب ائمه معصومین(ع)

• الف) کسانی که قائل به محدودیتی هستند؛
• ب) کسانی که قائل به تعمیم آگاهی هستند؛
• خاتمه و نتیجه گیری؛
• فهرست منابع.

درباره پدیدآورندگان

• 

  سید محمد علی داعی‌نژاد
  (استاد راهنما)

• 

  سید انیس‌الحسن نقوی
  (پژوهشگر)

• پژوهشگر این پایان‌نامه سید انیس‌الحسن نقوی (متولد ۱۳۵۷ش، پاکستان)، «علم غيب» و «علل افتراق» برخی از آثار وی می‌باشد.
• استاد راهنمای این پایان‌نامه حجت‌ الاسلام‌ و المسلمین سید محمد علی داعی‌نژاد (متولد ۱۳۴۲ ش، دزفول)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: عبدالله جوادی آملی، محمد تقی مصباح یزدی و حسین وحید خراسانی پیگیری کرد. عضو هیأت علمی و مسئول بخش مدخل‌یابی دائرةالمعارف علوم عقلی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و عضو و مدیر گروه حلقه نقد و حکمت و دین‌پژوهی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی به راهنمایی، مشاوره و داوری پایان‌نامه‌های دانشجویان نیز مشغول است و تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «حکومت علوی»، «ایمان و آزادی از منظر قرآن»، «دین و سیاست» و «امام علی و اصول برخورد با دشمنان»، «چیستی وحی»، «وحی تجربه دینی نیست» و «گفتمان اسلام و حی و نبوت» برخی از این آثار است.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

جستارهای وابسته

• آثار علم غیب معصوم
• علم غیب معصوم (پرسش)
• علم غیب معصوم (نمایه موضوعی)
• آیا امامان اخبارات غیبی داشته‌اند؟ (پرسش)