مذهب

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

واژه‌شناسی لغوی

  • کلمه "مذهب" به معنای روش، مسلک و طریقت است[۲].
  • در اصطلاح دینی، تیره و شعبه‌ای از دین را مذهب گویند. از این رو، تیره‌های متعدد هر دین را "مذاهب" خوانند. گاه خود مذهب نیز تقسیم می‌پذیرد و پیروان آن مذهب، با نگاهداشت اصولی مشترک، تیره‌هایی را پدید می‌آورند که این را "انشعاب" گویند[۳][۴].
  • دانشی که وضعیت و حال و مقال و پیشینه مذاهب اسلامی را برمی‌رسد، "علم مذاهب و فِرَق اسلامی" نام دارد. این دانش، "فرقه" و "مذهب" را به یک معنا می‌داند و درباره مسائل اعتقادی و فکری فِرَق و مذاهب، بحث می‌کند[۵][۶].

علل پیدایی مذاهب اسلامی

  1. اختلاف در موضوع خلافت پیامبر اسلام (ص)؛
  2. تعصبات قبیله‌ای و خانوادگی؛
  3. برداشت‌های نادرست از حقایق و منابع دینی؛
  4. ممانعت برخی کسان و گروه‌ها از نشر و نقل و کتابت احادیث پیامبر (ص)؛
  5. تأثیر باورهای ادیان دیگر؛ همانند بدعت‌های دینی یهود، آموزه‌های سست مسیحیت و اساطیر مجوس؛
  6. آشنایی مسلمانان با فرهنگ و آداب ملل دیگر؛ همچون ایرانیان، رومیان و هندیان؛
  7. اجتهاد در برابر نص؛
  8. هوا و هوس و دنیاطلبی[۷][۸].

پیشینه تاریخی

منابع

پانویس

  1. محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۲۰۴.
  2. المصباح المنیز، ۲۵۵.
  3. شیعه در اسلام‌، ۶۰.
  4. فرهنگ شیعه، ص۴۰۴.
  5. آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی‌، ۱۰.
  6. فرهنگ شیعه، ص ۴۰۵.
  7. بحوث فی الملل و النحل‌، ۱/ ۵۰- ۴۷؛ تاریخ الجدل‌ ۸۱- ۷۶.
  8. فرهنگ شیعه، ص 405.
  9. تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام‌، ۳۷.
  10. فرهنگ شیعه، ص۴۰۵.
  11. همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی‌، ۲۷۸- ۲۸۳.
  12. فرهنگ شیعه، ص۴۰۵-۴۰۶.