نزول عیسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ع ' به '{{ع}} ')
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{خرد}}
{{مهدویت/بالا}}
{{مهدویت}}
{{مهدویت}}
یکی از رخ‌دادهای [[آخر الزمان]]، فرود آمدن [[عیسی]] {{ع}}از آسمان است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا }}﴾}}<ref> و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است؛ سوره زخرف، آیه ۶۱.</ref>، {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ }}﴾}}<ref> و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد؛ سوره نساء، آیه ۱۵۹.</ref> مفسران با استفاده از این آیات، ظهور دوباره [[عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] را پیش‌بینی کرده‌اند<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۳، ص‌۳۹۴ ـ ۳۹۶؛ مج ۴، ج‌۶، ص‌۲۵ ـ ۳۰؛ مج۱۳، ج۲۵، ص۱۱۵ و ۱۱۶؛ کشف‌الأسرار، ج‌۹، ص‌۷۴ و ج‌۲، ص‌۱۴۳؛ ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۵۸۹ و ۵۹۰.</ref>. و در [[روایات]] نیز تصریح شده که وی در بیت‌ المقدس به نماز جماعت [[امام زمان]] {{ع}} اقتدا و در جنگ‌های ایشان نیز شرکت خواهد کرد<ref>مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۱۱؛ نور الثقلین، ج‌۱، ص‌۵۷۱‌؛ روح‌ المعانی، ج‌۱۴، ص‌۱۴۷.</ref>. براساس این تفسیر، فرود آمدن [[عیسی]] {{ع}} از آسمان، یکی از نشانه‌های نزدیکی قیامت شمرده شده و از [[ایمان آوردن]] همه اهل کتاب به [[حضرت عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] که یکی از [[فرماندهان امام ‌زمان]] به شمار می‌رود، خبر داده شده است.


==مباحث مرتبط==
==مقدمه==
#[[بحران معنویت]]؛
*فرود آمدن [[پیامبر]]{{صل}}، [[عیسی بن مریم]]{{ع}} هنگام [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}}، از دیدگاه همه مسلمانان- با وجود [[اختلاف]] در مذهب- یک واقعیت ثابت و از اموری است که [[تردید]] در آن راه ندارد<ref>  الملاحم و الفتن، ص ۱۵۹؛ مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص ۲۷۴</ref>.  فرود آمدن [[حضرت عیسی]]{{ع}}، از شگفت‌‏انگیزترین حوادث [[تاریخ]]، مهم‏ترین رخدادها، بزرگ‏ترین نشانه‏‌ها و پرشکوه‌‏ترین دلیل‏‌ها بر [[حقانیت]] [[امام مهدی]]{{ع}} است. آیا شگفت‌‏انگیز نیست انسانی، مدتی روی [[زمین]] زندگی کند، آن‏گاه به آسمان‏‌ها عروج نماید و آن‏جا هزارها سال زندگی کند، و همگام با [[قیام جهانی]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}‏ به خواست [[خدا]] و [[دستور]] او، فرود آید و ضمن [[تصدیق]] و اقرار به [[امامت]] آن حضرت، با او [[نماز]] بگزارد و حرکت [[نجات‌‏بخش]] و آسمانی آن حضرت را [[یاری]] کند؟<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.</ref>.
#[[وقوع اختلاف‌ها و درگیری‌های بسیار]]؛
*[[ابو بصیر]] گوید: به [[امام صادق]]{{ع}}‏] عرض کردم: "ای پسر [[رسول خدا]]! [[قائم]] شما [[اهل بیت[[ کیست فرمود: ای [[ابو بصیر]]! او پنجمین از [[فرزندان]] پسرم [[موسی]] است. او [[فرزند]] سرور کنیزان است و غیبتی کند که [[باطل]] جویان در آن [[شک]] کنند. [[خدای تعالی]] او را [[آشکار]] کند و به دست او شرق و غرب عالم را بگشاید و [[روح]] اللّه [[عیسی بن مریم]]{{س}} فرود آید و پشت سر او [[نماز]] گزارد و [[زمین]] به [[نور]] پروردگارش روشن شود ..."<ref>{{عربی|" يَا أَبَا بَصِيرٍ هُوَ الْخَامِسُ‏ مِنْ‏ وُلْدِ ابْنِي‏ مُوسَى‏ ذَلِكَ‏ ابْنُ‏ سَيِّدَةِ الْإِمَاءِ يَغِيبُ غَيْبَةً يَرْتَابُ فِيهَا الْمُبْطِلُونَ ثُمَّ يُظْهِرُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَيَفْتَحُ اللَّهُ عَلَى يَدِهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ يَنْزِلُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ {{ع}} فَيُصَلِّي خَلْفَهُ وَ تُشْرِقُ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا ‏‏‏‏"}}، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ح ۳۱</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.</ref>..
#[[ظهور دجال]]؛
*[[مسلمانان]] به [[پیروی]] از [[قرآن کریم]] [[عیسی بن مریم]]{{ع}} او را آن‏گونه که هست، [[بنده]] وارسته و [[شایسته]] [[خدا]] و [[پیامبر]] بزرگ او می‏‌شمارند و همان گونه که [[قرآن]] بارها او را به [[پاکی]]، [[طهارت]] و [[قداست]] و [[احترام]] یاد می‌‏کند، وی را [[تجلیل]] می‌‏کنند. به نظر می‌‏رسد به سبب اهمیت این موضوع و شکوه و شخصیت والای آن حضرت است که او- به [[اراده خدا]] و برای تقویت حرکت جهانی و نجات‏بخش [[امام مهدی]]{{ع}}- در [[عصر ظهور]] و [[قیام]] آن حضرت، از [[آسمان]] فرود می‌‏آید<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.</ref>..
#[[وقوع مصائب]]؛
*به [[دلیل]] اهمیت این موضوع است که [[روایات]] بسیاری در این‏ باره از [[پیامبر]]{{صل}} و [[خاندان]] [[وحی]] و [[رسالت]]{{عم}} رسیده و در آن، به فرود آمدن [[حضرت عیسی]]{{ع}} و اقتدای او به [[امام مهدی]]{{ع}} و [[تصدیق]] و تأیید آن اصلاح‏گر بزرگ عصرها و نسل‏‌ها، تصریح شده است<ref>ر. ک: سیّد محمد کاظم قزوینی، امام مهدی علیه السّلام از ولادت تا ظهور، ص ۶۸۰- ۶۷۸؛ همچنین ر.ک: شیخ صدوق، الامالی، ص ۲۷۱، ح ۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۱، ص ۴۷۰؛ شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۳۲۰، ح ۱؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۴۹، ح ۱۰؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۰، ح ۲۷، ج ۲، ص ۳۴۵، ح ۳۱</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.</ref>.
#[[خروج سفیانی]]؛
*بنابراین می‏‌توان گفت یکی از حکمت‌‏های فرود آمدن آن حضرت در [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}}، تقویت حرکت جهانی آن حضرت و اعتراف و [[تصدیق]] به [[حقانیت]] آن وجود گرانمایه و [[امامت]] او است؛ به ویژه که [[حضرت عیسی]]{{ع}} به [[امام مهدی]]{{ع}} [[اقتدا]] می‌‏کند و به [[امامت]] او [[نماز]] می‌‏گزارد و [[امامت]] جهانی و آسمانی، او را [[تصدیق]] و تأیید می‏‌کند<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.</ref>.
#[[ندای آسمانی]]؛
*یکی از رخ‌دادهای [[آخر الزمان]]، فرود آمدن [[عیسی]] {{ع}}از [[آسمان]] است: {{متن قرآن| وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا }}<ref> و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است؛ سوره زخرف، آیه ۶۱.</ref>، {{متن قرآن| وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ }}<ref> و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد؛ سوره نساء، آیه ۱۵۹.</ref> [[مفسران]] با استفاده از این [[آیات]]، [[ظهور]] دوباره [[عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] را پیش‌بینی کرده‌اند<ref>جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۳، ص‌۳۹۴ ـ ۳۹۶؛ مج ۴، ج‌۶، ص‌۲۵ ـ ۳۰؛ مج۱۳، ج۲۵، ص۱۱۵ و ۱۱۶؛ کشف‌الأسرار، ج‌۹، ص‌۷۴ و ج‌۲، ص‌۱۴۳؛ ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۵۸۹ و ۵۹۰.</ref>. و در [[روایات]] نیز تصریح شده که وی در بیت‌ المقدس به [[نماز جماعت]] [[امام زمان]] {{ع}} [[اقتدا]] و در جنگ‌های ایشان نیز شرکت خواهد کرد<ref>مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۱۱؛ نور الثقلین، ج‌۱، ص‌۵۷۱‌؛ روح‌ المعانی، ج‌۱۴، ص‌۱۴۷.</ref>. براساس این [[تفسیر]]، فرود آمدن [[عیسی]] {{ع}} از [[آسمان]]، یکی از نشانه‌های نزدیکی [[قیامت]] شمرده شده و از [[ایمان آوردن]] همه [[اهل کتاب]] به [[حضرت عیسی]] {{ع}} در [[آخر الزمان]] که یکی از [[فرماندهان امام ‌زمان]] به شمار می‌رود، خبر داده شده است<ref>http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۱۲۱.</ref>
#[[ظهور منجی|ظهور منجی بزرگ بشر]]؛
*فرود آمدن [[پیامبر]] بزرگ [[خدا]]، [[عیسی بن مریم]] هنگامی [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} از دیدگاه همۀ [[مسلمانان]]، یک واقعیت ثابت و اموری است که [[تردید]] در آن راه ندارد<ref>مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص ۲۷۴.</ref> این حادثۀ بزرگ از شگفت انگیزترین حوادث [[تاریخ]]، مهم‌ترین رخدادها، بزرگ‌ترین [[نشانه‌ها]] و پرشکوه‌ترین دلیل‌ها بر [[حقانیت]] ا[[مام مهدی]]{{ع}} است. [[ابوبصیر]] گوید: به [[امام صادق]]{{ع}} عرض کردم: ای پسر [[رسول خدا]]! [[قائم]] شما [[اهل بیت]] کیست؟ فرمود: {{عربی|« يَا أَبَا بَصِيرٍ هُوَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ ابْنِي مُوسَى ذَلِكَ ابْنُ سَيِّدَةِ الْإِمَاءِ يَغِيبُ غَيْبَةً يَرْتَابُ فِيهَا الْمُبْطِلُونَ ثُمَّ يُظْهِرُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَيَفْتَحُ اللَّهُ عَلَى يَدِهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ يَنْزِلُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ{{ع}} فَيُصَلِّي خَلْفَهُ وَ تُشْرِقُ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا»}}<ref> ای ابو بصیر! او پنجمین از فرزندان پسرم موسی است. او فرزند سرور کنیزان است و غیبتی می‌کند که باطل جویان در آن شک می‌کنند! خدای تعالی او را آشکار می‌کنند! خدای تعالی او را آشکار می‌کند و به دست او شرق و غرب عالم را می‌گشاید. روح الله عیسی بن مریم فرود می‌آید و پشت سر او نماز می‌گزارد. زمین به نور پروردگارش روشن می‌شود...؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ح ۳۱.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۶.]</ref>.
#[[خروج جنبنده‌ای از زمین]]؛
*[[مسلمانان]] به [[پیروی]] از [[قرآن کریم]]،[[عیسی بن مریم]] را بندۀ وارسته و شایستۀ [[خدا]] و [[پیامبر]] بزرگ او می‌شمارند و همان گونه که [[قرآن]] بارها او را به [[پاکی]]، [[طهارت]] و [[قداست]] و [[احترام]] یاد می‌کند، از وی [[تجلیل]] می‌کنند. به سبب اهمیت این موضوع و شکوه و شخصیت والای آن حضرت است که او، به ارادۀ [[خدا]] و برای تقویت حرکت جهانی و نجات‌بخش [[امام مهدی]]{{ع}} در [[عصر ظهور]]، از [[آسمان]] فرود می‌آید<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۶.]</ref>.
#[[هجوم یأجوج و مأجوج]]؛
*[[روایات]] بسیاری در این باره از [[پیامبر خاتم|پیامبر]]{{صل}} و [[اهل بیت|خاندان وحی و رسالت]] {{عم}} رسیده و در آن، به فرود آمدن [[عیسی]]{{ع}} و اقتدای او به [[امام مهدی]]{{ع}}و [[تصدیق]] و تأیید آن، اصلاح‌گر بزرگ عصرها و نسل‌ها، تصریح شده است<ref>سید محمد کاظم قزوینی، امام مهدی {{ع}} از ولادت تا ظهور، ص ۶۷۸ – ۶۸۰؛ الامالی، ص ۲۷۱، ح ۸؛ الاحتجاج، ج ۱، ص ۴۷۰؛ الخصال، ج ۱، ص ۳۲۰، ح ۱؛ الکافی، ج ۸، ص ۴۹، ح ۱۰؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۸۰، ح ۲۷، ج ۲، ص ۳۴۵، ح ۳۱.</ref><ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۷.]</ref>.
#[[رجعت]]؛
*بنابراین یکی از حکمت‌های فرود آمدن آن حضرت در [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} تقویت این حرکت جهانی و اعتراف و [[تصدیق]] به [[حقانیت]] آن وجود گرانمایه و [[امامت]] او است؛ به‌ویژه آنکه [[حضرت عیسی]]{{ع}} به [[امام مهدی]]{{ع}} [[اقتدا]] می‌کند و به [[امامت]] او [[نماز]] می‌گزارد و [[امامت]] او را [[تصدیق]] و تأیید می‌کند<ref>[http://fa.imamatpedia.com/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%87%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%AA_%D8%AC%DB%B3_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۷.]</ref>.
#[[صلح و آرامش پایدار|صلح و آرامش پایدار در سرتاسر جهان]].
==پرسش‌های وابسته==
* [[آیا حضرت عیسی به زمین باز می‏‌گردد؟ (پرسش)]]


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
{{ستون-شروع|3}}
{{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}
* [[امام مهدی]] {{ع}}
* [[موعودباوری]]
* [[فارقلیط]]
* [[پارکلیت]]
* [[ماشیح]]
* [[سوشیانس]]
* [[سوشینت]]
* [[هوشیدر]]
* [[هوشیدرماه]]
* [[میتریا]]
* [[آرماگدون]]
* [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* [[نشانه‌های ظهور]]
* [[خروج منبعث سوم]]
* [[جیش الغضب]]
* [[حکومت امام زمان]] {{ع}}
* فتنه‌های شیطان در [[زمان ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* بی ارزش شدن خون مردم
* تدریجی بودن [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] {{ع}}
* گسسته شدن پیوند خویشاوندی
* شکسته شدن حرمت انسان
* جدا شدن مردم بر اثر بلا و گرفتاری
* [[رویارویی امام مهدی]] {{ع}} با جاهلان
* ترس و اضطراب همگانی
* سختی پیش از [[ظهور امام مهدی]] {{ع}}
{{پایان}}


==منابع==
==منابع==
*[http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴]
*[http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم، ص ۱۱۴-۱۲۴]
* [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']].


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس2}}
 
==پیوند به بیرون==
 
{{امام مهدی}}
 
{{دانشنامه امامت-خرد}}
{{دانشنامه امامت-خرد}}
[[رده:مدخل مرتبط با آخر الزمان]]
[[رده:مدخل مرتبط با امام مهدی]]
[[رده:مدخل‌های اصلی دانشنامه]]
[[رده:معصوم]]
[[رده:امام مهدی]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]

نسخهٔ ‏۱۳ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۰۳

متن این جستار آزمایشی است؛ امید می رود در آینده نه چندان دور آماده شود. برای اطلاع از جزئیات بیشتر به بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت مراجعه کنید.


مقدمه

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. الملاحم و الفتن، ص ۱۵۹؛ مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص ۲۷۴
  2. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.
  3. " يَا أَبَا بَصِيرٍ هُوَ الْخَامِسُ‏ مِنْ‏ وُلْدِ ابْنِي‏ مُوسَى‏ ذَلِكَ‏ ابْنُ‏ سَيِّدَةِ الْإِمَاءِ يَغِيبُ غَيْبَةً يَرْتَابُ فِيهَا الْمُبْطِلُونَ ثُمَّ يُظْهِرُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَيَفْتَحُ اللَّهُ عَلَى يَدِهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا وَ يَنْزِلُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ (ع) فَيُصَلِّي خَلْفَهُ وَ تُشْرِقُ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا ‏‏‏‏"، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ح ۳۱
  4. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.
  5. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.
  6. ر. ک: سیّد محمد کاظم قزوینی، امام مهدی علیه السّلام از ولادت تا ظهور، ص ۶۸۰- ۶۷۸؛ همچنین ر.ک: شیخ صدوق، الامالی، ص ۲۷۱، ح ۸؛ طبرسی، الاحتجاج، ج ۱، ص ۴۷۰؛ شیخ صدوق، الخصال، ج ۱، ص ۳۲۰، ح ۱؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۴۹، ح ۱۰؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۰، ح ۲۷، ج ۲، ص ۳۴۵، ح ۳۱
  7. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.
  8. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص: ۴۴۳ - ۴۴۴.
  9. و چنین است که او نشان آگاهی (به روز) رستخیز است؛ سوره زخرف، آیه ۶۱.
  10. و کسی از اهل کتاب نیست مگر آنکه پیش از مرگش به وی ایمان می‌آورد؛ سوره نساء، آیه ۱۵۹.
  11. جامع‌البیان، مج‌۳، ج‌۳، ص‌۳۹۴ ـ ۳۹۶؛ مج ۴، ج‌۶، ص‌۲۵ ـ ۳۰؛ مج۱۳، ج۲۵، ص۱۱۵ و ۱۱۶؛ کشف‌الأسرار، ج‌۹، ص‌۷۴ و ج‌۲، ص‌۱۴۳؛ ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۵۸۹ و ۵۹۰.
  12. مجمع‌البیان، ج‌۳، ص‌۲۱۱؛ نور الثقلین، ج‌۱، ص‌۵۷۱‌؛ روح‌ المعانی، ج‌۱۴، ص‌۱۴۷.
  13. http://maarefquran.com/Files/viewdmaarefBooks.php?bookId=1 دائرة المعارف قرآن کریم، ج۳، ص ۱۲۱.
  14. مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص ۲۷۴.
  15. ای ابو بصیر! او پنجمین از فرزندان پسرم موسی است. او فرزند سرور کنیزان است و غیبتی می‌کند که باطل جویان در آن شک می‌کنند! خدای تعالی او را آشکار می‌کنند! خدای تعالی او را آشکار می‌کند و به دست او شرق و غرب عالم را می‌گشاید. روح الله عیسی بن مریم فرود می‌آید و پشت سر او نماز می‌گزارد. زمین به نور پروردگارش روشن می‌شود...؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، باب ۳۳، ح ۳۱.
  16. درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۶.
  17. درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۶.
  18. سید محمد کاظم قزوینی، امام مهدی (ع) از ولادت تا ظهور، ص ۶۷۸ – ۶۸۰؛ الامالی، ص ۲۷۱، ح ۸؛ الاحتجاج، ج ۱، ص ۴۷۰؛ الخصال، ج ۱، ص ۳۲۰، ح ۱؛ الکافی، ج ۸، ص ۴۹، ح ۱۰؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۱۸۰، ح ۲۷، ج ۲، ص ۳۴۵، ح ۳۱.
  19. درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۷.
  20. درسنامه مهدویت: ج۳ ، ص ۱۴۷.

پیوند به بیرون