اثبات امامت امامان

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Wasity (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۳۸ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

مقدمه

دلیل یکم: نصّ و تصریح رسول خدا (ص) به نام‌های یکایک امامان

دلیل دوم: نصّ و تصریح امام پیشین به امام پس از خود

در جوامع روایی شیعه، نظیر اصول کافی، کتاب الحجه برای اثبات امامت از این‌گونه نصوص بهره‌گیری شده است[۸].

دلیل سوم: عناوین عامّی که جز بر امامان شیعه، انطباق ندارد

  1. پس از پیامبر (ص) ۱۲ نفر خواهند بود.
  2. این ۱۲ نفر شایستگی خلافت پیامبر (ص) را دارند.
  3. همه این خلفا از قریش‌اند.
  4. جریان خلافت تا قیام قیامت ادامه دارد.
  5. این خلفا مایه عزّت و پیروزی اسلام‌اند.
  1. ابوبکر،
  2. عمر،
  3. عثمان،
  4. علی (ع)،
  5. معاویه،
  6. یزید،
  7. عبدالملک مروان،
  8. ولید بن عبدالملک،
  9. سلیمان بن عبدالملک،
  10. یزید بن عبدالملک،
  11. هشام بن عبدالملک،
  12. ولید بن یزید بن عبدالملک.
  1. ابوبکر،
  2. عمر،
  3. عثمان،
  4. علی (ع)،
  5. معاویه،
  6. یزید،
  7. معاویة بن یزید،
  8. مروان بن حکم،
  9. عبدالملک مروان،
  10. ولید بن عبدالملک،
  11. سلیمان بن عبدالملک،
  12. عمر بن عبدالعزیز[۱۶].
  1. ابوبکر،
  2. عمر،
  3. عثمان،
  4. علی (ع)،
  5. معاویه،
  6. یزید،
  7. عبدالملک مروان،
  8. ولید بن عبدالملک،
  9. سلیمان بن عبدالملک،
  10. یزید بن عبدالملک،
  11. هشام بن عبدالملک،
  12. عمر بن عبدالعزیز[۱۷].
  1. ابوبکر،
  2. عمر،
  3. عثمان،
  4. علی (ع)،
  5. حسن بن علی (ع)،
  6. معاویه،
  7. عبدالله بن زبیر،
  8. عمر بن عبدالعزیز به شمار می‌آیند.
  • وی، آن‌گاه احتمال داده که دو نفر دیگر از خلفای دوازده‌گانه، المهتدی و الظاهر از حاکمان عباسی باشند، چون این دو نفر به عقیده سیوطی، افراد عادلی بوده‌اند!
  • وی می‌افزاید: ولی دو نفر دیگر باقی مانده‌اند که باید منتظر آنان بمانیم، یکی از آن دو، مهدی (ع) است که از اهل بیت (ع) پیامبر (ص) است[۱۸]. نفر دوم را نیز مسکوت گذاشته و از وی نام نمی‌برد.
  • موارد یاد شده و توجیهاتی از این دست که تعداد آن در آثار عالمان اهل سنت به ده‌ها مورد می‌رسد، ترکیبی است از خلفای راشدین و اموی و عباسی[۱۹].
  • نقد احتمال چهارم
  • این احتمال گرچه اشکال عددی را ندارد، ولی از چند سو مخدوش است:
  1. برخی از عالمان اهل سنت، معتقدند که تعداد خلفا دوازده نفر است، ولی نام برخی از آنان را نمی‌آورند. مانند: نقل سیوطی.
  2. ویژگی‌هایی که رسول خدا (ص) برای خلفای خود بر شمرده‌اند، بر همه کسانی که اسم آنها به عنوان خلفای دوازده‌گانه نام برده شده تطبیق نمی‌کند. آیا کسی می‌تواند بپذیرد که دین در عصر شخصی چون یزیدبن معاویه، عزیز بوده است؟
  3. بر پایه عقیده اهل سنت، دوران خلافت خلفای دوازده‌گانه، دست بالا، تا اواسط قرن دوم پایان یافته است، ولی بر پایه روایات رسول خدا (ص) جریان خلافت تا قیامت ادامه دارد.
  4. دانشمندان اهل سنت، در تطبیق حدیث امامان دوازده‌گانه بر خلفا، هیچ دلیلی برای اثبات مدّعای خود نیاورده، بلکه به ادّعایی بی‌دلیل بسنده کرده‌اند.
  5. اختلافاتی که عالمان اهل سنت در مصادیق خلفا دارند، قابل توجیه نیست. ابن‌حجر از کسانی نام برده است که در نقل ابوحاتم و سیوطی و دیگر نقل‌ها به چشم نمی‌خورد.
  1. صفات روحی و ملکات اخلاقی آنان با ویژگی‌هایی که رسول خدا (ص) برای خلفای خود فرموده‌اند، مطابقت دارد.
  2. عدد یادشده نیز، با فرمایشات رسول خدا (ص) مطابق است.
  3. فرقه امامیه، هیچ اختلافی در تعداد و تطبیق آن تعداد بر افراد ندارد.
  4. افرادی را که شیعه خلفای دوازده‌گانه می‌داند، در کتب اهل سنت نیز، وارد شده و دارای مستند روایی است.

منابع

پانویس

  1. «ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.
  2. «جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيَّ يَقُولُ لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى نَبِيِّهِ مُحَمَّدٍ (ص) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ عَرَفْنَا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَمَنْ أُولُو الْأَمْرِ الَّذِينَ قَرَنَ اللَّهُ طَاعَتَهُمْ بِطَاعَتِكَ فَقَالَ (ع) هُمْ خُلَفَائِي يَا جَابِرُ وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ بَعْدِي أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْمَعْرُوفُ فِي التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِكُهُ يَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِيتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَمِيِّي وَ كَنِيِّي حُجَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ بَقِيَّتُهُ فِي عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ذَاكَ الَّذِي يَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ذَاكَ الَّذِي يَغِيبُ عَنْ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ غَيْبَةً لَا يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلَّا مَنِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ قَالَ جَابِرٌ فَقُلْتُ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَهَلْ يَقَعُ لِشِيعَتِهِ الِانْتِفَاعُ بِهِ فِي غَيْبَتِهِ فَقَالَ (ع) إِي وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ إِنَّهُمْ يَسْتَضِيئُونَ بِنُورِهِ وَ يَنْتَفِعُونَ بِوَلَايَتِهِ فِي غَيْبَتِهِ كَانْتِفَاعِ النَّاسِ بِالشَّمْسِ وَ إِنْ تَجَلَّلَهَا سَحَابٌ يَا جَابِرُ هَذَا مِنْ مَكْنُونِ سِرِّ اللَّهِ وَ مَخْزُونِ عِلْمِهِ فَاكْتُمْهُ إِلَّا عَنْ أَهْلِهِ»کمال‌الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۵۳.
  3. «يَا جَابِرُ إِنَّ أَوْصِيَائِي وَ أَئِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ بَعْدِي أَوَّلُهُمْ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ثُمَّ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ الْمَعْرُوفُ فِي التَّوْرَاةِ بِالْبَاقِرِ وَ سَتُدْرِكُهُ يَا جَابِرُ فَإِذَا لَقِيتَهُ فَأَقْرِئْهُ مِنِّي السَّلَامَ ثُمَّ الصَّادِقُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى ثُمَّ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ ثُمَّ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ ثُمَّ سَمِيِّي وَ كَنِيِّي حُجَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ بَقِيَّتُهُ فِي عِبَادِهِ ابْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ذَاكَ الَّذِي يَفْتَحُ اللَّهُ تَعَالَى ذِكْرُهُ عَلَى يَدَيْهِ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبَهَا ذَاكَ الَّذِي يَغِيبُ عَنْ شِيعَتِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ غَيْبَةً لَا يَثْبُتُ فِيهَا عَلَى الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ إِلَّا مَنِ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ»؛ ینابیع‌المودة، باب ۹۴، ص۴۹۴؛ کمال‌الدین، ص۲۵۳، ح۳؛ اثبات الهداة، ج۳، ص۲۱۳؛ بدایة المعارف الإهمیة فی شرح عقائد الإمامیة، ج۲، ص۵۷.
  4. مقتل الحسین، ج۱، ص۹۴.
  5. فرائد السمطین، ج۲، ص۳۲۱، ح۵۷۲.
  6. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) أَنَا وَارِدُكُمْ عَلَى الْحَوْضِ وَ أَنْتَ يَا عَلِيُ السَّاقِي وَ الْحَسَنُ الذَّائِدُ وَ الْحُسَيْنُ الْآمِرُ وَ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الْفَارِضُ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ النَّاشِرُ وَ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ السَّائِقُ وَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ مُحْصِي الْمُحِبِّينَ وَ الْمُبْغِضِينَ وَ قَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى مُزَيِّنُ الْمُؤْمِنِينَ وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيٍّ مُنْزِلُ أَهْلِ الْجَنَّةِ فِي دَرَجَاتِهِمْ وَ عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ خَطِيبُ شِيعَتِهِ وَ مُزَوِّجُهُمُ الْحُورَ الْعِينَ وَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ سِرَاجُ أَهْلِ الْجَنَّةِ يَسْتَضِيئُونَ بِهِ وَ الْقَائِمُ شَفِيعُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَيْثُ لَا يَأْذَنُ اللَّهُ إِلَّا لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَى»؛ احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۱۳، ص۶۱؛ إثبات الهداة، ج۲، ص۲۸۴.
  7. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۶۰-۱۶۴.
  8. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۶۴.
  9. ر. ک: نفحات الازهار فی خلاصه عبقات الانوار، ج۴، ص۲۲۵؛ نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۳۰؛ احقاق الحق و ازهاق الباطل، ج۷، ص۴۷۷؛ دلائل الصدقی لنهج الحق، ج۶، ص۲۶۴.
  10. «يَكُونُ اثْنَا عَشَرَ أَمِيراً فَقَالَ كَلِمَةً لَمْ أَسْمَعْهَا فَقَالَ أَبِي إِنَّهُ قَالَ كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ‌»؛ صحیح البخاری، ج۱، ص۱۴۷، ح۷۹؛ دلائل الصدق لنهج الحق، ج۶، ص۲۷۱.
  11. «لَا يَزَالُ هَذَا الْإِسْلَامُ عَزِيزاً إِلَى اثْنَيْ عَشَرَ خَلِيفَةً كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»؛ صحیح مسلم، ج۶، ص۳؛ صحیح البخاری، ج۹، ص۱۴۷، ح۷۹.
  12. «لَا يَزَالُ الدِّينُ قَائِماً حَتَّى تَقُومَ السَّاعَةُ وَ يَكُونَ عَلَيْكُمُ اثْنَا عَشَرَ خَلِيفَةً كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»؛ صحیح مسلم، ج۶، ص۴؛ دلائل الصدق لنهج الحق، ج۶، ص۲۶۴.
  13. «لَا يَزَالُ هَذَا الْأَمْرُ صَالِحاً حَتَّى يَكُونَ اثْنَا عَشَرَ أَمِيراً ثُمَّ قَالَ كَلِمَةً لَمْ أَفْهَمْهَا فَقُلْتُ لِأَبِي مَا قَالَ قَالَ قَالَ كُلُّهُمْ مِنْ قُرَيْشٍ»مسند احمدبن حنبل، ج۵، ص۹۷-۱۰۷؛ احقاق‌الحق و ازهاق‌الباطل، ج۱۳، ص۶؛ الملاحم و الفتن فی ظهور الغائب المنتظر (ع)، ص۱۷۹.
  14. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۶۴-۱۶۶.
  15. فتح‌الباری، ج۱۳، ص۲۱۴؛ عارضة الأحوذی فی شرح الترمذی، ج۹، ص۶۷-۶۹؛ عبقات الانوار فی امامة الأئمة الأطهار، ج۱۰، ص۴۲۴.
  16. عون‌المعبود فی شرح سنن ابی داوود، ج۱۱، ص۳۶۱.
  17. اصول مذهب شیعه، ج۲، ص۶۷۴؛ نقل از منهاج‌السنة، ج۴، ص۲۰۶.
  18. تاریخ الخلفاء، ص۱۰؛ عبقات الانوار فی امامة الأئمة الأطهار، ج۴، ص۲۵۵.
  19. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۶۶-۱۶۹.
  20. مقامی، مهدی، درسنامه امام‌شناسی، ص:۱۶۹-۱۷۰.