مولی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Admin (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۷ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۰۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل مولی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مولی به معنای سرپرست، پیشوا، صاحب اختیار. تعبیری که پیامبر خدا(ص) در حجة الوداع، در روز غدیر خم ضمن خطبه‌ای مفصّل دربارۀ علی بن ابی طالب(ع) به‌کار برد و او را مولای مردم دانست و فرمود: من کنت مولاه فهذا علیّ مولاه واژۀ مولی و معنای آن و دلالتش بر خلافت و ولایت امیر المؤمنین، از مباحث جنجالی در تاریخ شیعه است[۱].


مقدمه

  • منکران امامت علی(ع) و خلافت بلافصل آن حضرت، یا واقعۀ غدیر خم را انکار می‌کنند، یا حدیث غدیر را نمی‌پذیرند، یا اگر هم نتوانند ردّ کنند، معنای مولی را "دوست" بیان می‌کنند و اگر هم نتوانند معنای روشن مولا را انکار کنند، مدعی می‌شوند که اهل حل و عقد در سقیفه صلاح دیدند کس دیگری غیر از علی(ع) خلیفه شود. علامه امینی در "الغدیر" [۲] بحث مبسوط، مستدلّ و عالمانه‌ای دربارۀ معنای مولی دارد و ۲۷ معنی برای آن در کاربردهای مختلف می‌آورد (مثل پروردگار، عمو، پسرعمو، فرزند، غلام، آزادشده، مالک، پیرو، هم‌پیمان، همسایه، خویشاوند، ولیّ، اولی به یک چیز، یاور، تصرّف‌کننده در کار، عهده‌دار امر و...) و با بحثی استدلالی همۀ معانی را در کاربرد آن در غدیر خم ردّ می‌کند مگر دو معنای "اولی به تصرّف" و "امیر و سرور" و می‌گوید قرائنی که در خود جمله است و آنچه در قبل و بعد آن در خطبۀ غدیر بیان شده، برداشتی که حاضران در آن صحنه داشتند، معنایی را که کسانی مثل سیّد حمیری، کمیت بن زید، عبدی کوفی، ابو تمام و دیگر ادبا و شعرا از آن فهمیده و آن را در قالب شعر بیان کرده‌اند، تهنیت‌گویی ابوبکر و عمر و دیگران به حضرت امیر در همان روز و بیعت با او و سلام دادن آنان به حضرت به عنوان امیر المؤمنین، احتجاج‌ها و استدلال‌هایی که به حدیث غدیر بر اثبات امامت و ولایت شده، آیات قرآن که پیش و پس از این خطبه نازل شده و اهمیّت آن روز و حادثه را بیان کرده و... ده‌ها قرینۀ داخلی و خارجی دیگر، همه نشان می‌دهد که آن ولایتی که برای امیر المؤمنین در روز غدیر با کلمۀ "مولی" تعیین و جعل شد، به معنای سرپرست مسلمانان و جانشینی پیامبر خدا بود.[۳] این حقیقت گاهی هم با کلمۀ "ولیّ" بیان شده است: علیّ ولیّ کلّ مؤمن بعدی. عالمان بسیار دیگری نیز در معنای مولی و نحوۀ استدلال به آن و مستندات این حدیث در کتب شیعه و اهل سنت بحث کرده‌اند[۴][۵]

مولی در موعودنامه

  • به معانی گوناگونی آمده است: مالک عبد، سرور، بنده، آزادکننده، آزادشده، ولی‌نعمت، نمک‌پرورده، دوست‌دار، یار، هم‌پیمان، پناهنده، زنهاردهنده، شریک، میراث‌خور، پیرو، خویش، عموزاده، همدم و...
  • مرحوم امینی در جلد اول الغدیر در شرح غدیر، ذیل "مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاه" بیست و هفت معنی برای کلمه مولی نقل می‌کند[۶]. منتظران و دوستداران حضرت مهدی (ع)، جهت تکریم نام او، حضرت را مولا صدا می‌کنند.
  • کلمه "مولا" مانند کلمه "حجت" اگرچه درباره تمام ائمه (ع) صادق است، اما امروزه وقتی بدون قرینه گفته می‌شود، حضرت ولی عصر (ع) به ذهن تبادر می‌کند[۷].

پرسش‌های وابسته

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۵۵۸.
  2. جلد ۱ ص ۳۴۰ تا ۴۰۰
  3. فشرده‌ای از بحث طولانی علامه امینی در الغدیر، در جزوه‌ای فارسی به نام «معنای مولی» به قلم جواد محدثی، از انتشارات مرکز پژوهش‌های فارسی الغدیر، چاپ شده است، در ۵۸ صفحه جیبی
  4. از جمله «رسالة فی معنی المولی» شیخ مفید، «فضائل الخمسة من الصّحاح السته» ج ۱ ص ۳۹۲، «عبقات الأنوار» ج ۱، «المراجعات» نامه ۵۴ تا ۶۰، «بحارالأنوار»، ج ۲۱ و ۳۷، «فیض القدیر» و...
  5. محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص:۵۵۸.
  6. معارف و معاریف، ج ۹، ص ۷۰۰.
  7. مجتبی تونه‌ای، موعودنامه، ص:۷۰۷.